Doğu’da halk çözüm sürecine iyimser yaklaşıyor

Uluslararası Kültürel Araştırmalar Merkezi (UKAM) tarafından Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Güneydoğu ve Doğu Anadolu’da yapılan “Kürt Sorunu ve Çözüm Süreci Algı Araştırması”nda katılımcıların yüzde 84’ünün çözüm konusunda oldukça iyimser yaklaştığı ortaya çıktı.
Araştırma Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Güneydoğu ve Doğu Anadolu’da 12 ilde, 18 yaş ve üzeri 2 bin 985 kişi ile yüz yüze görüşme yöntemi ile yapıldı. Üç temel alana odaklanan çalışmada, çözüm sürecinin bölgedeki algılanma biçimi, sürecin aktörleri ve çözümün bileşenleri araştırıldı.UKAM Başkanı Doç. Dr. İlhan Kaya, Yrd. Doç. Dr. Hasan Aydın ve Yrd. Doç. Dr. Metin Gültekin tarafından Diyarbakır’da yapılan bir basın toplantısıyla ‘Kürt Sorunu ve Çözüm Süreci Algı Araştırması’ sonuçları açıklandı. Araştırmaya göre, katılan kişilerin yüzde 84’ü çözüm konusunda oldukça iyimser olduğu belirtildi. Anket sonuçlarını açıklayan UKAM Başkanı Doç. Dr. İlhan Kaya, çözüm sürecinin en önemli aktörü Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın işaret edildiğini söyledi. Kaya, ankete katılanların CHP ve MHP’yi engelleyici olduklarını vurguladı. 12 ilde 2 bin 985 kişiyle görüştüklerini aktaran UKAM Başkanı Kaya, araştırma yapılan yerlerin Kürtlerin yoğun yaşadığı bölgeler olduğunu söyledi. Çalışmaya katılanların yüzde 46’sının bayan, yüzde 54’ünün de erkeklerden oluştuğunu kaydeden Kaya, "Araştırmada ortaya çıkan en önemli bulgunun çözümün olabileceğine dair ciddi bir iyimserlik var. Toplumun yüzde 84’ü Kürt sorunun bu süreçte çözebileceğine inanıyor. Bu konuda etnik gruplarının karakteristiklerin de ise, ilginç sonuçlar var. Arap olduğunu ifade eden insanların daha keskin bir pozisyon aldıklarını görüyoruz. Zazalar da ise ortada kalmayı tercih ediyorlar. En farklı grup da Türkler oldu. Türklerde her şeye kuşkuyla bakılıyor" dedi.
Anket sonuçlarının detaylarını açıklayan Kaya, "Birinci sorumuz, kendimi bu ülkede hür ve eşit hissediyorum oldu. Ankete katılanların yüzde 47’si hür ve eşit olduğunu söylüyor. Hür ve eşit hissetmediklerini düşünenlerin oranı ise yüzde 43 oranında oldu. Kürt sorunu çözüm konusunda oldukça iyimserim, sorusuna yanıt verenlerin oranı yüzde 84,24 oldu. Bir başka sorumuz da, Kürt sorununun demokratik çözüm yolunda son 10 yılda önemli adımlar atılmıştır, diye sorduğumuzda katılımcıların yüzde 71’inin buna katıldığını söyledi. Eğer Kandil çözüm sürecine dahil edilemezse, kalıcı barış sağlanamaz, diye önerimize yanıt verenlerin yüzde 68’inin bu öneriyi onayladıklarını tespit ettik. Hükümetin çözüm girişimlerini samimi buluyorum, sorusuna yanıt veren katılımcıların yüzde 68’i atılan adımların samimi bulduğunu anlattı. Başka bir sorumuz ise, hükümet, Kürt sorunu konusunda üzerine düşeni yapmazsa, büyük hayal kırıklığı yaşarım oldu, ankete katılanların yüzde 75’i bu önermeye katıldıkların ifade etti. Anket çalışmamızda PKK ile ilgili sorularımı da oldu. Eğer PKK, Kürt sorunu konusunda üzerine düşeni yapmazsa, sorusunu yanıltanların yüzde 74’ünün hayal kırıklığı yaşayacaklarını söyledi. Yani beklentiler aynı yönde olduğunu söyleyebiliriz. Kürt sorununun Kürtler arasında özgün bir şekilde tartışıldığını düşünüyorum, sorunu cevaplayanların yüzde 69’u Kürtler arasında Kürt sorunun özgün bir şekilde tartışıldığına inandığını, yüzde 31’nin ise inanmadığını söyledi” diye konuştu.

AKİL İNSANLAR
UKAM Başkanı Kaya, anket çalışmalarında Akil İnsanlar heyetiyle ilgili soruları da sorduklarını bildirirken, bölge insanın Akil İnsanlar Heyeti çalışmalarına destek verdiklerini anlattı. Kaya, "akil insanlarının doğru insanlardan oluştuğunu düşünüyorum", sorusuna yanıt verenlerin yüzde 55,70’nin "evet", geri kalanını ise, onaylamadığını ve kararsız kaldığını belirtti. Kaya, "Akil insanlarla ilgili ikinci sorumuz oldu. Sorumuz, akil insanlar heyeti, çözüm sürecine katkı sağlayacağını düşünüyorum, diye belirtik. Katılımcıların yüzde 62’isi bunu onayladığını beyan etti. Çözüm sürecinde aktörleri de sorduklarını aktaran Kaya, anketimizde aktörlerin rollerini de sorduk. Sorular arasında, Başbakan isterse Kürt sorunu çözülür, önerimize katılımcıların yüzde 77,69’u bunu onayladığını görmekteyiz. Sizce, devlet cephesinde çözümün en iyi aktörü kimdir diye sorduğumuzda, seçeneklerimiz arasında, Recep Tayyip Erdoğan, Hükümet, TBMM, asker ve muhalefet yer aldı. Katılımcıların yüzde 69’u Recep Tayyip Erdoğan’ı işaret gösterirken, hükümet yüzde 10,9, TBMM yüzde 10,8, asker yüzde 0,9, maalesef muhalefet de yani CHP ve MHP 0,6 oranında kaldı. Çözümün hiçbir yerinde muhalefet görünmüyor. Süreç kimler tarafından sobete edilir, diye sorduğumuzda CHP ve MHP tarafından sabote edileceğine yaygın bir görüşün olduğunu gördük. Yine başka bir sorumuz ise, Abdullah Öcalan’ın PKK ve Kandil üzerinde etkisini sorduk. Katılımcıların yüzde 71’i PKK ve Kandil’in Öcalan’ı dinleyebileceğini belirtti" şeklinde konuştu.

MUHALEFETİN TAVRI
UKAM Başkanı Kaya, anket çalışmalarında çözüm sürecinde muhalefet partilerinin tavırlarını da sorduklarını ifade ederek, "Çözüm sürecinde CHP’nin tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz, sorusunu sorduk. Katılımcıların, yüzde 88,3’ü CHP’yi engelleyici olarak tanımladı. Destekleyici görenlerin oranı ise, yüzde 1,8 oldu. MHP’de bu durum daha vahim bir halde görünüyor. Ankete katılanların yüzde 94’ü MHP’yi engelleyici bulduğunu söyledi. BDP’nin bu süreçteki tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz diye sorduğumuzda, katılımcıların yüzde 86,10 oranında destekleyici bulduklarını belirti" ifadelerini kullandı. Ankete katılanlara, "çözüm sürecini kimler sabote eder" diye sorular sorduklarını da anlatan Kaya, katılımcıların yüzde 32’sinin MHP, yüzde 26,20’si CHP, yüzde 15,4’ü derin devlet, yüzde 14’ü dış güçler, asker yüzde 3 olarak belirlendiğini dile getirdi.

ÇÖZÜMÜN BİRLEŞENLERİ
’Kürt Sorunu ve Çözüm Süreci Algı Araştırması’ bölümünün çözümün birleşenleri alanında da katılımcılara çeşitli sorular sorduklarını aktaran UKAM Başkanı İhsan Kaya, "’Yeni Anayasa’nın Kürt sorununun çözümü birleşeninde kritik etkisi olabileceğine inanıyorum’ diye yaptığımız öneriye katılanların yüzde 67’si bunu onayladığını gördük. Meclis’in yeni bir anayasa yapıp yapmayacağı sorunu da sorduk. ’Bu Meclis, yeni bir anayasa yapabileceğini inanıyorum’ sorusunu yanıtlayan, katılımcıların, yüzde 65 oranında ’evet’ yanıtı aldık. Katılımcılara, başkanlık sistemiyle ilgili sorularda sorduk. Başkanlık sisteminin kabul edilmesi Kürt sorununun çözümünü kolaylaştıracak, diye sorduğumuzda, yüzde 63 oranında katılımcılar bunu doğru bulduğunu beyan etti. Bir başka sorumuz ise, ’çözüm sürecinde PKK silahları bırakır mı?’ oldu. Yüzde 70’i PKK’nın çözüm sürecinde silah bırakabileceğini düşünüyor, yüzde 30’u ise bırakmayacağını düşündüğü söyledi” dedi. Ankette, Kürt sorunun çözümü konusunda neler olabileceğini de sorduklarını belirten Kaya, Kürt sorunun çözümünde anadilde eğitimin ön plana çıktığını söyledi. Kaya, “Hangisi olursa, Kürt sorunu çözülür, sorusunu sorduğumuzda katılımcıların, yüzde 41’i anadilde eğitim, yüzde 34’ü genel af, özerlik ise yüzde 24 oranı aldı. Başka bir sorumuz ise, Sizce, Türkiye’de Kürtleri için en iyi statü ne olduğunu sorduğumuzda, seçeneklerimiz eşit vatandaşlık, demokratik özerlik, bağımsızlık ve federasyon oldu. Katılımcıların yüzde 63’ü eşit vatandaşlık şıkkını tercih ederken, yüzde 15’i demokratik özerklik, yüzde 11’i bağımsızlık, yüzde 7’nin de federasyonu olabileceğini yanıtladı” şeklinde konuştu.
(İHA)