Doğu toplu konuta ilgisiz

Erzurum, Malatya, Bitlis, Şırnak, Kars, Tunceli ve Sivas’ta yapılan toplu konutlar ilgi görmedi. Alım gücü düşük olan halk, fiyatları bölge şartlarına göre pahalı buluyor. TOKİ ise ‘maliyetine satıyoruz’ diyor. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi tarafından yaptırılan konutlara batıda talep patlaması yaşanırken, doğuda sürpriz bir tablo ortaya çıktı. Pek çok ilde inşa edilen konutların yüzde 10’u satılabilirken, ihale aşamasına gelen projeler de talep yetersizliği sebebiyle durduruldu. TOKİ ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından inşa edilen bin 118 konuta 100 bini aşkın müracaat yapılırken, Malatya’nın Darende ilçesinde yapılması planlanan 256 konut için hiç talep gelmedi. Bitlis’te 288 konut iki kez satışa sunulmasına rağmen sadece 2 başvuru yapıldı. Şırnak’ta 220 konuttan 20’si satılabildi. Kars’taki 304 konutun yüzde 10’una müşteri çıktı. Tunceli ve Sivas’ta da benzer tablo yaşandı. Batıdaki mevcut konut fiyatları ile doğudakiler arasında fark bulunduğuna dikkat çeken uzmanlara göre satışa çıkarılan konutlarda da fiyat farkı olmalı. Ayrıca doğudaki düşük alım gücü de göz önüne alınmalı. Vade farklarının memur maaşına endekslenmesi ve dairelerin yüzölçümlerinin doğudaki geleneksel geniş aile yapısına göre küçük olması da diğer sebepler arasında. Erzurum’da 100 metrekarelik daire kalabalık nüfus yapısına cevap veremeyecek kadar küçük görülüyor. Malatya’da 111 metrekarelik daire için 50 bin YTL isteniyor. İstanbul şartlarında ucuz görünen bu fiyat, doğuda gelir seviyesi düşük olan halka pahalı geliyor. Darende Belediye Başkanı Memduh Önal, TOKİ’nin ticari zihniyetle hareket ettiğini savunarak, “25-30 bin YTL maliyetli konutlar 50 bin YTL’ye satılmaya çalışılıyor.” dedi. Buna karşılık TOKİ yetkilileri, taleplerin az oluşunu tanıtım eksikliğine bağlıyor. TOKİ’nin ‘konutlar pahalı’ eleştirisine cevabı ise “maliyetine satış yapıyoruz, uzun vade imkanı koyuyoruz” şeklinde. Erzurum’un gecekondu bölgesine ilk etapta 200 konut yaptırmak isteyen belediye, halkın “gecekondumuza dokunmayın” demesi üzerine geri adım attı. TOKİ Genel Müdürlüğü ile anlaşan belediye, bölgedeki 8 bin 624 gecekondunun yerine 100’er metrekarelik konut yapacaktı. AK Partili Kazım Karabekir Belediye Başkanı Dursun Şahin, “Halkı ikna etmeye çalıştım. Gecekondu sakinlerine ‘gelin sizi ışığa çıkaralım’ dedim, kabul etmediler. ‘Karanlıkta mı kalmak istiyorsunuz?’ dediğimde beni alkışlayıp tezahürat yaptılar. Biz de bu ilginç olay üzerine toplu konut yaptırmaktan vazgeçtik.” şeklinde konuştu. TOKİ’nin Malatya’nın Darende ilçesinde yapmayı planladığı 256 konut için 47 bin 870 YTL bedel koyduğunu belirten Belediye Başkanı Memduh Önal, istenen peşinatın ve 10 yıla yayılan taksitlerin çok ağır olduğunu söylüyor. Önal’a göre; zaten ilçede en lüks dairenin ortalama değeri 45-50 bin YTL. Önal’ın dikkat çektiği bir diğer nokta ise doğu ile batıdaki evlerin değerlerinin aynı olmayacağı. Önal, “İstanbul’daki bir daire, Malatya’daki benzeriyle eş tutulmamalı. Bölgedeki halkın gelir durumu ve mevcut konut fiyatları göz önünde tutularak fiyat belirlenmeli.” diyor. Toplu Konut İdaresi yetkililerine göre ise sadece toplu konutların ilk kez yapıldığı yerlerde sorunlar yaşanıyor. Yetkililer, Erzurum ve Malatya’da geniş ev talep edenlerin ise aradaki fiyat farkını ödemekten kaçındığını söylüyor. TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar, halktan talep gelmemesi halinde konutları kamu personeline satacaklarını belirtti. Doğudaki talep yetersizliğini halkın gelir durumunun düşüklüğüne bağlayan Bayraktar’a göre devlet Doğu ve Güneydoğu’ya ev yaparak şehirleşme örneği ortaya koyuyor: “Bölge insanı için konut ikinci derecede. Ucuza da verseniz alım gücü yok. Ancak devletin buralarda okulu, parkı ve sosyal tesisi ile örnek yerleşim birimleri yapması gerekiyor.” Atatürk Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Akyüz ise doğu insanının büyük aile yapısı sebebiyle küçük evleri tercih etmediğini vurguluyor. Haber:Recai Morkoç-Ali Pektaş Kaynak: www.zaman.com.tr