'Dinleme sızıntısı'na Yargıtay müdanalesi

Yargıtay 4. Ceza Dairesi, emniyet ve MİT'in talebi üzerine Türkiye genelindeki tüm telefonların izlemeye alındığı iddiasıyla başlatılan soruşturmada önemli bir karar verdi. Daire, internete düşen, medyaya sızdırılan telefon dinleme kayıtları nedeniyle, MİT, emniyet ve TİB görevlileri hakkında idareden izin alınmadan soruşturma yürütülmesi gerektiğine karar verdi.

SANTRALİ KULLANAN HERKES DİNLENEBİLİYOR

Daire, Yargıtay Savcısı Ömer Faruk Eminağaoğlu'nun şikâyeti üzerine başlatılan soruşturmada, sızdırma yapan kamu görevlilerinin tamamının saptanmasını istedi. Eminağaoğlu, Ankara Başsavcılığı'nca hazırlatılan bilirkişi raporuna göre, NETAŞ tipi santraller üzerinden yapılan dinlemelerin, santrali kullanan herkesin dinlenmesine yol açtığını anımsatarak, yapılacak soruşturmada değerlendirilmesi için bu raporu da sunacağını kaydetti.

Eminağaoğlu, Türkiye genelindeki telefonların emniyet ve MİT'in izlemeye aldığını gösteren mahkeme kararını gerekçe göstererek Ankara Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunmuş, telefonlarını izinsiz biçimde izlemeye alan MİT, emniyet mensupları ile Telekomünikasyon İletişim Başkanı (TİB) Fethi Şimşek ve TİB görevlilerinin cezalandırılmasını istemişti.

ESKİ UNSURLAR TAŞIYOR

Ankara Başsavcılığı kamu görevlilerinin mahkeme kararlarını uygulamasının suç olmadığını belirterek, takipsizlik kararı vermişti. Karara itirazı değerlendiren Sincan 1. Ağır Ceza Mahkemesi, kararı kaldırmıştı. Adalet Bakanlığı, kararın bozulması istemiyle Yargıtay'a başvurmuştu. Daire, Sincan 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nin kararını eksik unsurlar taşıdığı gerekçesiyle bozdu .Süreç şöyle anlatıldı:
- TİB Başkanı Şimşek ilk keşif sırasında, tespit işleminin hukuka aykırı olduğunu iddia etti, buna rağmen inceleme yapıldığı ve Eminağaoğlu'nun 8 telefonundan 3'ünün dinlendiği anlaşıldı.
- Bu esnada, santral üzerinden hatta girilerek dinlemenin olanaksız olduğu söylendi.
- Keşfi yapan hâkimin, görevinin engellendiğini belirtmesi üzerine Sincan 1. Ağır Ceza Mahkemesi yeni bir keşif kararı verdi.
- İkinci keşifte de sadece Eminağaoğlu'nun telefonlarıyla ilgili bazı bilgiler verildi. TİB, istihbarat ağı ve gizli yürütülen soruşturmaları gerekçe göstererek diğer verilerin görülmesini engelledi.
Yargıtay, bu süreçle ilgili önemli bir yoruma imza attı. Kararda, her ne kadar verilerin kopyalanamaması nedeniyle sınırlı bir inceleme yapılmış olsa da bilirkişi raporuna göre, yasadışı bir dinleme ve kaydetme bulunamadığı vurgulandı.

Emniyet, MİT ve TİB'in, telefonların dinlenmesi konusunda bir talebinin bulunmadığı belirtilerek, mahkeme kararlarını uyguladığı gerekçesiyle bu kurumlar hakkında işlem yapılamayacağı kaydedildi.

Telefonla kimin kimi ne zaman aradığı, ne kadar süreyle, hangi bölgeden görüştüğü gibi faturalardakine benzer bilgileri içeren izlemeler ise kararda hiç değerlendirilmedi. Dinleme kararlarının gizli olduğu, bu nedenle denetlenmesi olanağının bulunmadığı belirtilen kararda şöyle denildi:

"Demokratik hukuk devleti ilkesinin yaşama geçirilmesi açısından kamu görevlilerince kişilerin temel hak ve özgürlüklerini güvenceye bağlayan ulusal ve uluslararası belgelerdeki özel hayatın gizliliği ve haberleşme özgürlüğü ile ilgili düzenlemelerin dikkate alınması gerekmektedir."

İZİN ALMADAN SORUŞTURULABİLİR

Kararda, buna göre, Eminağaoğlu'nun şikayetine konu olan, iletişimin tespiti, dinlenmesi, kaydedilmesi ve basın yayın organlarında kullanılması eylemlerinin kimler tarafından gerçekleştirildiğinin belirlenmesi, görüşme içeriklerinin mahkeme kararıyla yapılan dinleme kayıtlarıyla örtüşüp örtüşmediğinin saptanması gerektiği ifade edildi.

Kararda, bu bilgileri yayınlayanların içerikleri hangi yolla elde ettikleri konusunda araştırma yapılması gerektiği de anlatıldı. Gizliliğin sağlanması kuralına uymayanların, eylemi görev sırasında yapmış olmaları halinde bile idareden izin alınmaksızın soruşturulabileceği de vurgulandı. Buna göre, örneğin, Başbakanlık'ın izniyle hakkında soruşturma yürütülebilen TİB Başkanı Fethi Şimşek, izin alınmaksızın soruşturulabilecek.

NETAŞ SÜRPRİZİ

Kararı değerlendiren Eminağaoğlu, Ankara Başsavcılığı'nın usulsüz dinlemelerle ilgili hazırlattığı bilirkişi raporuna atıf yaptı. Raporda, NETAŞ tarafından üretilen santrallara bağlı bir kimsenin telefonunun dinlemeye alınması halinde, santrala bağlı bütün telefonlardan yapılan konuşmaların dinlendiğinin belirtildiğini anımsatan Eminağaoğlu, "Bu nedenle, benim üzerimden tüm Yargıtay santralı dinlenmiştir. Yenilenecek soruşturma sırasında bu bilirkişi raporunu ibraz ederek, usulsüz dinlemenin yeniden değerlendirilmesini isteyeceğim" dedi.