Dikkat çeken elma, armut ve ayva örneği! Prof. Dr. Cenk Yaltırak: Türkiye'de ikisi de yanlış

Kahramanmaraş merkezli deprem felaketi 10 ili yerle bir edip, açıklandığı kadarıyla 31 binden fazla can kaybına neden olurken, deprem öncesinde ve sonrasında yapılanlar ve yapılmayanlar da tartışılmaya devam ediyor.

Kahramanmaraş depremiyle 4 tane argümanın yanlışlandığını söyleyen İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cenk Yaltırak, ilk olarak tehlike haritalarının yanlışlandığını, ikinci olarak “büyük deprem için fayın çok uzun olması lazım” tezinin çürütüldüğünü ifade etti.

"110 kilometrelik fay 7.7 deprem üretebiliyormuş"

T24'ten Cansu Çamlıbel'e konuşan Prof. Dr. Yaltırak, "Burada Amanos segmenti 150 kilometre kadar kırıldı. Kuzeydeki Çardak segmenti de 110-120 kilometre kadar kırıldı. Halbuki birçok adama göre 110 kilometrelik fay 7.7 deprem yaratmıyor. Ama görülüyor ki iç içe geçtikleri zaman yaratıyormuş demek ki" dedi.

Bir diğer yanlış argümanın da "Faydan uzak olunca etkisini az hissederim" olduğunu söyleyen Yaltırak, "Osmaniye’de, Adıyaman’da, Hatay’da gördünüz. Fayda uzaklıktan daha önemli olan fayın yarattığı enerjinin sizin bulunduğunuz zeminde yarattığı ivme. Deprem yönetmeliği diyor ki buradaki tasarım ivmesi budur, sen buna göre bina yaparsan güvende olursun" dedi.

"Haritalar ve senaryolar yanlış"

Bu sözlerinin ardından gelen "O zaman deprem yönetmeliği de sıkıntılı, doğru mu?" sorusuna Yaltırak, şöyle yanıt verdi:

"Deprem yönetmeliğinin dayandığı tehlike haritası tehlikeli bir harita. Çünkü o harita elmayı, armudu, eriği aynı yere atıyor ve bunların ortalama ağırlığını bir istatistik olarak alıyor. Sonra da senin karşına ayva çıkma olasılığı 2500 yılda bir diyor. Öyle bir sınıflama yapılamaz. Ülkenin deprem tehlike haritaları yanlış, haritalar üzerinden çalışılan senaryoları da yanlış.

"Erzincan'da 200 yıl deprem olmayacak"

"Sizin haritanızda binalar yan yana bile olsa ikisine ivmenin farklı gidebileceğini görüyoruz, öyle mi?" sorusuna ise Yaltırak şu yanıtı verdi:

"Doğru görüyoruz. İşte ben o yüzden diyorum ki; deprem tehlike haritaları olasılıksal tehlike haritaları olmaktan çıkartmalı. Mesela Kuzey Anadolu fayında Erzincan depremi oldu. Tehlike haritasında Erzincan bölgesi hala kıpkırmızı. Ama orada 200 yıl hiçbir deprem olmayacak. Bitti orası. Orada yeniden 7’den büyük deprem olması için o fayın tekrarlanma periyodunun aşılması lazım."

"Marmara depremini etkilemez"

Oradaki büyük fay hareketinin Marmara’daki fay sistemini etkileyebilmesi hakkındaki soruya karşılık Yaltırak, şunları söyledi:

"Hiç alakası yok. Diyelim ki bu odada 7 tane kova var. Bir de koridorda ilerde Ufuk Hoca’nın odasında kovalar var. Buradaki kovalar taştığı zaman Ufuk Hoca’nın odasındaki kovalar taşar mı diyorsun bana. Hiç alakası yok, orası başka bir yer. Bu fayları birbirine bağlayarak domino gibi dünyayı dolaştıramazsınız."