DGM'ler resmen kalktı

5190 sayılı ''Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda Değişiklik Yapılması ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin Kaldırılmasına Dair Kanun'', Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yasa, Anayasa'da yapılan değişiklikle kaldırılan DGM'ler konusunda yasalarda da değişiklik yapıyor. Yasa, ''Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun''u yürürlükten kaldırıyor. Yasaya göre, daha önce DGM kapsamında olan bazı suçlar, Adalet Bakanlığı'nın teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nca (HSYK) yargı çevresi birden çok ili kapsayacak şekilde belirlenecek illerde görevlendirilecek ağır ceza mahkemelerinde görülecek. Bu mahkemelerin bakacağı suçlar şöyle: ''- Türk Ceza Kanunu'nun 125 ila 139, 146 ila 157, 168, 169, 171 ve 172. maddelerinde yazılı suçlar, 403. maddesinde yazılı toplu olarak veya teşekkül vücuda getirmek suretiyle işlenen suçlar, - Anayasa'nın 120. maddesi gereğince olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde, olağanüstü halin ilanına neden olan olaylara ilişkin suçlar, - 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu'nda yazılı suçlar, - 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar.'' Gelen iş durumuna göre, belirlenen suçlara bakmakla görevli olmak üzere aynı yerde birden fazla ağır ceza mahkemesi kurulmasına Adalet Bakanlığı'nın teklifi üzerine HSYK karar verecek. Bu durumda mahkemeler numaralandırılacak. Bu mahkemelerin başkan ve üyeleri adli yargı adalet komisyonunca bu mahkemelerden başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilemeyecek. Suçların hazırlık soruşturması HSYK'ca görevlendirilen Cumhuriyet savcılarınca yapılacak. Bu savcılar, soruşturmanın gerekli kıldığı hallerde suç mahalli ile delillerin bulunduğu yerlere giderek soruşturma yapabilecek. ADLİ TATİLDE DE BAKILACAK Bu suçlar, acele işlerden sayılacak ve davalara adli tatilde de bakılacak. 200'den fazla sanığı olan davalarda, sanıklar ilgileri bulunmayan duruşmalara katılmayabilecek. Mahkeme, güvenliğin sağlanması bakımından duruşmayı başka bir yerde yapabilecek. Suç askeri mahalde işlenmişse, Cumhuriyet savcısı ilgili askeri savcılıktan hazırlık soruşturmasının yapılmasını isteyebilecek. Bu davalarda, esas hakkındaki mütalaasını hazırlamak için Cumhuriyet savcısına, savunmalarını yapmak için müdahil veya vekiline, sanık veya vekiline makul bir süre verilecek ve bu süre uzatılabilecek. Duruşmanın düzen ve disiplinini bozanlara, beyan ve davranışlarıyla mahkeme heyeti, savcı, avukat ve diğer görevlilere uygun olmayan söz ve davranışta bulunanlara, hapis ve ağır para cezası verilecek. Mahkeme başkanı, duruşmanın inzibatını bozan sanığı veya müdafii, o günkü oturumun tümüne katılmamak üzere salondan çıkarabilecek. Aynı davranışta ısrar edenlerin, duruşmanın tamamına ya da bir bölümüne katılmamalarına karar verilebilecek. HAKİM VE SAVCILARA KORUMA ÖNLEMLERİ Terörle Mücadele Kanunu'nun ''koruma tedbirleri'' başlıklı 20. maddesi hükümleri, bu yasayla görevlendirilecek ağır ceza mahkemesi başkanı ve üyeleri ile bu mahkemelerin görev alanını giren suçları soruşturmak ve kovuşturmakla görevli cumhuriyet savcıları hakkında da uygulanacak. Gelecek iş yüküne göre belirlenen suçlarla ilgili olarak aynı yerde birden fazla ağır ceza mahkemesi kurulabilecek. Gözaltı süresi 48 saat olacak. OHAL ilan edilen bölgelerde yakalanan ve tutuklanan kişiler hakkında CMUK'ta 4 gün olarak belirlenen süre, Cumhuriyet savcısının talebi ve hakim kararıyla 7 güne kadar uzatılabilecek. Bu mahkemelerde görevli Cumhuriyet savcıları; soruşturmanın gerektirdiği durumlarda genel ve özel bütçeli idareler ile KİT, il özel idareleri ve belediyelere ait bina, araç, gereç ve personelden yararlanmak için istemde bulunabilecek. Özürsüz olarak istemleri yerine getirmeyen kuruluşların sorumlu kişileri, 3 aydan 1 yıla kadar hapis ve 1 milyar liradan az olmamak üzere para cezasına çarptırılacak. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin kıta, karargah ve kurumlarından istemde bulunulması halinde, istem yetkili amirlikçe değerlendirilerek, yerine getirilebilecek. YARGI ÇEVRELERİ Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlarla ilgili soruşturma ve kovuşturma yürüten Cumhuriyet savcılarının koruma ve güvenlik talepleri, ivedilikle yerine getirilecek. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte görevde bulunan DGM başkanı ile asıl ve yedek üyeler kurulacak Ağır Ceza Mahkemeleri'nde, DGM Cumhuriyet başsavcısı ve Cumhuriyet savcıları da aynı mahkemede Cumhuriyet savcısı olarak görevlerine devam etmelerine HSYK tarafından karar verilecek. DGM Cumhuriyet başsavcılıklarının görev ve yetkileri sona erecek. Yasanın yürürlüğe girmesinden önce DGM'lerce karara bağlanan ve bu yasa ile kurulan ağır ceza mahkemelerinin görev alanına giren dava dosyalarından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nda bulunanlar hakkında Başsavcılık; Yargıtay dairelerinde bulunanlar hakkında ilgili ceza dairesi, başkaca bir işlem yapılmasına ve karar verilmesine gerek olmaksızın inceleme yapmayı sürdürecek. İncelemesi sona eren dosyalar, yasanın yürürlüğe girdiği tarihte yetkili ve görevli ağır ceza mahkemelerine gönderilecek. Yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren 15 gün içinde mahkemelerin yargı çevreleri belirlenecek.