Deyişler doktorları zorluyor
Abone olKırsal kesimde yaşayan insanların sağlıkla ilgili şikayetlerini yöresel deyişlerle anlatması hekimleri sıkıyor.
Yörelere göre değişen sağlıkla ilgili binlerce söylem bulunuyor.
Her yörede vücudun uzuvları ve hastalıklar birbirinden ilginç
söylemlerle ifade ediliyor. Halkın bir kısmı halen sağlıkla ilgili
sorunlarını bu kelimelerle anlatması, sağlık personelini de bu
ifadeleri öğrenmek zorunda bırakıyor. "www.hipokrat.org" adresiyle
ulaşılabilen web sitesinde, sağlıkla ilgili Anadolu'nun çeşitli
yörelerinde kullanılan yaklaşık 9 bin deyişin bulunduğu
belirtiliyor. Aynı sitede, Prof. Dr. Zafer Öztek ve Prof. Dr. Hamza
Zülfikar tarafından hazırlanan "Halkın dilinde sağlık deyişleri
sözlüğü" de yer alıyor. Halkın Derdini Anlattığı Deyişlerden
Bazıları Halkın, derdini anlatmakta kullandığı deyişler ve
kullanıldığı yörelerden bazıları şöyle: - Acerik (Mide ekşimesi ve
hazımsızlık - Muğla) - Acımak torbası (Safra kesesi - Hatay) -
Alavlanmak (Hastanın ateşinin yükselmesi - Afyon) - Alazlanma
(Yüzde ve vücutta çıkan çıbanlar, kızartılar - Uşak, Eskişehir,
Kocaeli, Sakarya, Kars, Çankırı, Çorum, Ordu, Trabzon, Erzurum,
Sivas, Yozgat, Ankara, Niğde, Konya) - Ayı günü yitmek (Gebelik
süresini tamamlamak, doğum zamanı gelmek - Niğde) - Babuk
(Omurganın her bir kemiği, omur - Denizli) - Baf (Akciğer - Kars) -
Bağ (Guatr - Antalya) - Bağar (Karnı bir hastalıktan şişmiş kimse -
Ağrı) - Bahak (Çok öksürüklü kişi - Konya) - Barı bişmek (Sıcaktan
yanmak, terlemek - Afyon) - Basarak (Görme kudreti - Bolu) -
Başciğez (Çıbanbaşı - Elazığ) - Baş hapı (Aspirin - Denizli, İzmir)
- Başı fulanmak (Başı dönmek - Konya) - Beğ (Ciltteki koyu renk
leke - Kayseri) - Beğ olmak (Midesi bozulmak, ishal olmak - Niğde)
- Bertig (Yara - Burdur) - Bezgek (Sıtma - Tokat, Konya) - Bızır
(Zehir - Hatay) - Bizlemek (Arı ve akrep sokması - Denizli, İçel) -
Burç (Karın ağrısı - Niğde) - Cağ (Baldır kemiği - Giresun) -
Canavi (Kalp - Erzurum) - Cavur (Kalça - Konya) - Cemberek (Difteri
hastalığı - Adana, İçel) - Ecik (Kasık - İstanbul, Gümüşhane, Kars,
Erzincan, Malatya) - Egek (Çene - Ankara) - Eserge (Sara - Amasya)
- Fat (Kekeme - Ankara) - Gabar gabar olmak (Vücutta yer yer
kabarcıklar olmak - Gaziantep) - Gars (Eki kürek kemiği arası -
Kars) - İlmece (Kızamık hastalığı - Burdur) - Lülle (Baldır kemiği
- Van) - Kacik (Topuk kemiği, tarak kemiği - Erzurum) - Kandilli
(Gözünden sürekli yaş akan kimse - Konya) - Kangal (Böbrek -
Gümüşhane) - Kanyel (Egzama - İstanbul) - Kara pençe (Şarbon
hastalığı - Ankara) - Kedi biciği (Koltuk altında çıkan bir çeşit
çıban - Afyon, Isparta, Burdur) - Kıcır kemiği (Kalça kemiği -
Tokat) - Koça (Siğil - Samsun) - Paçala (Safra kesesi - Artvin) -
Pere (Yara, bere - Eskişehir) - Punç oynamak (Loğusa kadının
sancılanması - Çorum) - Şarik (Salya - Elazığ) - Uşaklık
(Dölyatağı, rahim - Isparta, Eskişehir, Çorum, Amasya, Rize,
Trabzon, Artvin, Erzincan, Malatya, Kahramanmaraş, Hayat, Sivas,
Kırşehir, Niğde) - Zaha (Loğusa - Van) - Zekkirdemek (Titremek -
Niğde) - Zincir kemiği (Belkemiği - Eskişehir, Konya) Hekimler Ne
Diyor? Erzurum, Kars, Gümüşhane, Bayburt, Ardahan, Iğdır Tabip
Odası Başkanı Dr. Safa Bilici, hekimlerin görev yaptığı yöredeki
mahali deyimleri, sıklıkla karşılaşacağı için öğrenmek zorunda
kaldıklarını söyledi. Dr. Bilici, hekimlerin yöresel sağlık
deyişlerini öğrenmek mecburiyetinin bulunmadığı fakat hastalarla
diyalog kurması için sağlık deyişlerini öğrenmelerinin önemli
olduğunu kaydederek, şunları söyledi: "Yöresel sağlık deyişlerini
öğrenmek hastayla iletişim kurma açısından önemli. Hastalar bazen
yöredeki deyişleri bilmeyen hekimlere dertlerini vücut dilini
kullanarak anlatmak zorunda kalıyor. Bunun en iyi yolu hekim görev
yaptığı yörede sağlık deyişlerini kısa zamanda öğrenmesidir."