Devletin altın yumurtlayan tavuğu!
Abone olAkaryakıt ürünlerinden alınan vergilerin düşürülmesini bekleyen tüketicilerin son 5 yılda ödedikleri vergiye yüzde 50 zam geldi.
Akaryakıt ürünlerinden alınan Özel Tüketim Vergisi
(ÖTV), Hazinenin en önemli gelir kalemi oldu. Son 9 yılda petrol
ürünlerinden devletin kasasına ÖTV olarak 186 milyar 171 milyon 727
bin lira girdi. İstatistikler, Maliye'nin vergi oranlarında 10
puanlık düşüş yapıldı açıklamasını yalanladı. Vergilere 5 yılda
yüzde 50 zam geldi.
Maliye Bakanlığı'ndan derlediği verilere göre, 2002 yılında uygulamaya giren Özel Tüketim Vergisi'nin en önemli gelir kalemlerinden birisi de petrol ürünlerinden alınan ÖTV oldu. 2002 yılında petrol ürünlerinden alınan ÖTV, devlete 11 milyar 238 milyon lira, 2003 yılında 15 milyar 98 milyon lira, 2004 yılında da 15 milyar 751 milyon lira gelir sağladı.
2005 yılında ÖTV'de yöntem değişikliğine gidildi ve maktu ÖTV tutarları, Bakanlar Kurulu'nca belirlenmeye başlandı. Söz konusu yıl toplam ÖTV geliri, 33 milyar 621 milyon 776 bin lira oldu. Bunun 19 milyar 552 milyon 763 bin lirası da petrol ürünlerinden geldi.
Petrol ürünlerinden alınan ÖTV, 2006 yılında 20 milyar 708 milyon 290 bin liraya, 2007 yılında 22 milyar 235 milyon 675 bin liraya, 2008 yılında ise 23 milyar 947 milyon 376 bin liraya yükseldi.
2009 yılında ÖTV tahsilatı 25 milyar 582 milyon 583 bin lira
olarak belirlenirken, 2010 yılı bütçesinde de, 30 milyar 695 milyon
331 bin lira ÖTV geliri öngörüldü. Ancak, bütçenin revize edilmesi
sırasında ÖTV gelir tahmini de, 32 milyar 58 milyon 40 bin liraya
çıkarıldı.
2011 yılında da 34 milyar 621 milyon 497 bin lira ÖTV tahsilatı hedeflendi.
YARISI PETROLDEN GELİYOR
Maliye Bakanlığı verileri, Özel Tüketim Vergisi gelirlerinin yarıdan fazlasının petrol ürünlerinden geldiğini de ortaya koydu.
Petrol ürünlerinden alınan ÖTV'nin toplam ÖTV gelirleri içindeki payı, 2005-2010 döneminde ortalama yüzde 57,05 olarak gerçekleşti. 2005 yılında yüzde 58,15 olan petrol ürünlerinin ÖTV içindeki payı, 2009 yılında yüzde 58,53'e yükseldi. Bu oranın 2010 yılında ise yüzde 56,45 düzeyinde olacağı belirtildi.
Petrol ürünlerinden gelen ÖTV geliri, vergi gelirlerinin de
yüzde 12,96 ile yüzde 14,82 arasındaki bölümünü oluşturdu. 6 yıllık
süreçte ortalama pay da yüzde 13,64 şeklinde belirlendi.
VERGİYE DE ZAM YAPTILAR
HABERİN DEVAMI İÇİN TIKLAYINIZ...
5 YILDA VERGİLER YÜZDE 50 ARTTI
Maliye, akaryakıt fiyatlarından alınan verilerde 2004'ten bu yana
10 puanlık düşüş yaşandığını açıklamalarına karşın istatistikler
tersi sonuçlar veriyor. Verilere göre, son 5 yılda 1 litre benzin
için ödenen vergi miktarında yüzde 50'lik artış yaşandı.
Akaryakıt fiyatlarındaki hızlı yükseliş enerji piyasasında
hareketli günler yaşanmasına sebep oldu. Bir litre benzinin 4
liraya kadar fırlaması üzerine, Ankara'da enerji yönetimi devreye
girdi.
Zaman gazetesinin haberine göre, akaryakıt fiyatlarındaki hızlı
yükseliş enerji piyasasında hareketli günler yaşanmasına sebep
oldu. Bir litre benzinin 4 liraya kadar fırlaması üzerine,
Ankara'da enerji yönetimi devreye girdi. Yoğun bir toplantı
trafiğinin ardından önceki gece Tüpraş 3-5 kuruşluk indirime
gittiğini açıkladı. İndirimi yetersiz bulan tüketici dernekleri ise
akaryakıttaki vergi yükünün düşürülmesini istiyor.
Maliye yetkilileri, akaryakıt fiyatlarını devletin son kez
belirlediği 31 Aralık 2004'ten bu yana vergi oranlarında yaklaşık
10 puanlık bir düşüş yaşandığını açıklasa da, 1 litre benzinden
alınan vergi rakamındaki yükseliş dikkat çekiyor. Buna göre son beş
yılda 1 litre benzin için ödenen verginin miktarı 1,71 liradan 2,45
liraya yükseldi.
FİYATLAR NASIL BELİRLENİYOR?
Akaryakıt fiyatları 31 Aralık 2004'e kadar kamu eliyle
belirleniyordu. 1 Ocak 2005'ten itibaren fiyatlar tamamen serbest
bırakıldı. Bu tarihten sonra benzin fiyatlarında rekabet
beklenirken, tam aksine fiyatlarda sürekli yükseliş gözlendi. Bu
zamların akaryakıt şirketlerinin kâr paylarını artırması üzerine
yaşandığını ortaya çıkarması üzerine Enerji Piyasası Düzenleme
Kurumu (EPDK) devreye girdi. Üst Kurul, şirketleri uyardıktan sonra
Temmuz 2009'da 'tavan fiyat' uygulaması başlattı.
Bu girişim fiyatlarda 20 kuruşluk bir indirim sağladı. Ancak
Maliye, tavan fiyatın bitmesiyle birlikte akaryakıt ürünlerine 20
kuruşluk vergi artışına gitti ve ucuzluk dönemi sona erdi.
Maliye'nin aynı yıl sonu tekrar vergi artışına gitmesi üzerine 1
litre benzinin yaklaşık yüzde 70'i vergi oldu.
SON FİYAT 2.29'DU
Devletin akaryakıt fiyatlarını son kez belirlediği 31 Aralık
2004'te 1 litre benzin 2,29 liradan satılıyordu. Bu rakamın 1,71
lirası vergi olarak alınıyordu. Aynı dönemde verginin litredeki
payı yüzde 74 seviyesindeydi. 1 Ocak 2005'ten itibaren akaryakıt
fiyatlarını özel şirketler belirlemeye başladı. Bu tarihten 5 yıl
sonra 10 Aralık 2010'da 1 litre benzin, istasyonlarda 3,84 liradan
satılmaya başlandı. Verginin payı yüzde 64,5'e düşerken, alınan
verginin miktarı litrede 2,45 liraya çıktı. Akaryakıt fiyatlarının
tespitinin devletten özel şirketlere geçtiği 5 yıllık dönemde
alınan vergi oranlarında gerileme olurken, bir litrede ödenen vergi
tutarında benzinde 0,77 lira, kırsal motorinde 0,62 lira ve LPG'de
(otogaz) ise 0,46 lira artış oldu. Diğer taraftan Başbakan
Erdoğan'ın talimatıyla Ankara'da yapılan zirve sonunda EPDK, Tüpraş
ve 48 akaryakıt firmasını acil koduyla davet etmişti. Çağrılmayan
bayiler "Biz olmadan karar alamazsınız" diye tepki
gösterince son dakikada EPDK zirveyi iptal etti. EPDK'nın dün
yapılması beklenen zirveyi önümüzdeki günlerde gerçekleştirmesi
bekleniyor.
BAKAN ŞİMŞEK TERSİNİ SÖYLEDİ
Konuyla ilgili olarak sosyal paylaşım sitesi Twitter'da soruları
cevaplandıran Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise akaryakıt dağıtım
şirketlerinin kârının, Avrupa ülkelerindeki ortalamaya oranla daha
yüksek olduğunu söyledi. Akaryakıttaki fiyat artışlarının
uluslararası petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki değişimlerden
kaynaklandığını kaydeden Şimşek, "AK Parti hükümetleri
döneminde akaryakıt ürünleri üzerindeki vergi yükü artmamıştır,
bilakis azalmıştır. Türkiye'de rafineri çıkış fiyatı komşu
piyasalara göre daha yüksek. Akaryakıt dağıtım şirketlerinin kârı
(yüzde 9-9,5 arası); Avrupa ülkelerindeki ortalamaya oranla (yüzde
6 civarında) daha yüksek" dedi.
YARGI KARARI VAR
Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Başkanı Sıtkı
Yılmaz, derneğin başvurusu üzerine, Danıştay Vergi Dava
Daireleri Kurulu'nun, hükümetin 4 Temmuz 2009 günü Bakanlar Kurulu
kararıyla akaryakıt türevlerine yapılan ÖTV zammının yürütmesinin
durdurulması kararını verdiğini kaydetti. Yılmaz,
"Hükümetin ilk önce bu yargı kararını uygulayarak tüketici
beklentisine cevap vermesi gerekir. Akaryakıtta beklenen indirim,
bu kararla 25 kuruşluk indirimi öngörmektedir" dedi.