Devlet hangi ile ne kadar harcama yaptı?
Abone olÖzerklik ilanı, vergi vermeyiz tartışması sürerken devletin hangi ile ne kadar harcama yaptığı belirlendi
Demokratik Özerklik kapsamında BDP'li Bengi Yıldız'ın
"Vergi vermeyiz" çıkışı ile başlayan ekonomik tartışma sürerken
Türkiye'nin illere göre devlet harcaması ve vergi tahsilatı listesi
çıktı.
Listeye göre devletin en çok harcama yaptığı ikinci il olan
Hakkari vergi tahsilatında yüzde 19,3'lük oranla en az vergi tahsil
edilen il oldu.
2011'in ilk yarısında kişi başına en fazla devlet
harcamaları sırasıyla Ankara,
Hakkari, Artvin ve Erzurum'a yapıldı. Türkiye'ye en çok
katkı yapan iller ise Kocaeli ve İstanbul oldu. Megaşehir
İstanbul'da yaşayanlar ise devletten 500 lira alıp 4 bin
386 lira verdi.
Devlet Bütçesinden bu yılın ilk yarısında kişi başına en
yüksek harcama, Ankara ve Hakkari'ye yapıldı. Bu dönemde Hazine'ye
kişi bazında en büyük katkıyı ise Kocaeli ve İstanbul sağladı.
Vergi tahsilatında en az vergi veren illler sırasıyla Hakkari,
Iğdır ve Şırnak oldu.
A.A muhabirinin Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü ve
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri üzerinden yaptığı
hesaplamalara göre, yılın ilk 6 aylık döneminde Merkezi Yönetim
Bütçesinden 143 milyar 215 milyon 358 bin lira harcama yapıldı.
Bunun 81,2 milyar liralık bölümünü de başta borç ödemeleri ve
Sosyal Güvenlik Kurumuna transfer olmak üzere merkezi harcamalar
oluşturdu.
Bu dönemde il bazında da en yüksek harcama, 11 milyar lira ile
Ankara için gerçekleştirildi. Bunda Bakanlıklar ve diğer kamu
kuruluşlarının merkezi birimlerinin Ankara'da bulunması etkili
oldu. Başkentte kişi başına harcama 2.306 lira, kişi başına gelir
de 4.134 lira olarak belirlendi.
DOĞU VE GÜNEYDOĞU'YA YÜKSEK HARCAMA
Kişi başına harcamada Ankara'yı 1.552 lira ile Hakkari izledi.
Devlet, yılın ilk yarısında Hakkari için 390 milyon 93 bin
lira harcamada bulundu. Buna karşılık Hakkari'den 19 milyon 956 bin
lira gelir elde edildi. Bu şekilde Hakkari'de kişi başına harcama
1.552 lirayı bulurken, kişi başına gelir 79 lirada
kaldı.
Kişi başına harcamada ilk 10'u oluşturan diğer iller, 1.488 lira
harcamayla Artvin, 1.338 lira ile Erzurum, 1.273 lira ile Elazığ,
1.205 lira ile Isparta, 1.203 lira ile Bayburt, 1.179 lira ile
Trabzon, 1.173 lira ile Siirt, 1.169 ile de Şırnak şeklinde
sıralandı.
Bu illerden Artvin'de kişi başına gelir 583 lira, Erzurum'da 402
lira, Elazığ'da 419 lira, Isparta'da 445 lira, Bayburt'ta 231 lira,
Trabzon'da 626 lira, Siirt'te 194 lira, Şırnak'ta da 146 lira
düzeyinde gerçekleşti.
İSTANBUL 1'E 9 KAZANDIRDI
Öte yandan, Kocaeli, 9.876 lira ile kişi bazında devlete en
fazla kazanç sağlayan il oldu.
Tüpraş'ın da katkısıyla bütçeye 15 milyar 408 milyon lira gelir
aktaran Kocaeli'ye 6 aylık dönemde bütçeden 1 milyar 275 milyon
lira harcama yapıldı. Böylece Kocaeli'de kişi başına 818 liralık
harcamaya karşılık 9.876 liralık gelir rakamına ulaşıldı.
İstanbul ise ilk 6 ayda, devletten aldığı her 1 liranın
karşılığını 9 lira olarak ödedi. Bütçe gelirlerinin yüzde 40'ını
tek başına üstlenen İstanbul, bu süreçte Hazine'ye 58 milyar 145
milyon lira kazandırdı. Buna karşılık devletin İstanbul
için yaptığı harcama 6 milyar 623 milyon lirada kaldı. Bu rakamlara
göre, İstanbul'da kişi başına harcama 500 lira, kişi başına gelir 4
bin 386 lira oldu.
Kişi başına harcamanın 793 lira, kişi başına gelirin de
3.342 lira olduğu İzmir dışında, devlet, Bursa, Antalya, Mersin,
Hatay, Muğla, Tekirdağ ve Zonguldak'ta da harcadığından daha
fazlasını geri aldı.
Bu illerden Bursa'da kişi başına harcama 585 lira, kişi başına
gelir 1.173 lira, Antalya'da kişi başına harcama 649 lira, kişi
başına gelir 953 lira, Mersin'de de kişi başına harcama 730 lira,
kişi başına gelir 1.807 lira düzeyinde gerçekleşti.
VERGİ TAHSİLATINDA DURUM
Hakkari, ilk 6 ayda yüzde 19,3'lük oranla, Türkiye'de vergi
tahsilatının en düşük seviyede gerçekleştiği il olarak da dikkati
çekti.
Hakkari'de tahakkuk eden 49 milyon 611 bin liralık verginin sadece
9 milyon 568 bin lirası tahsil edilebildi. Buna karşılık, vergi
tahsilat oranı Iğdır'da yüzde 35,34, Şırnak'ta yüzde 36,02,
Denizli'de yüzde 43,49, Adana'da yüzde 43,6, Bolu'da yüzde 47,48,
Sivas'ta yüzde 47,61, Muğla'da yüzde 49,57, Antalya'da yüzde
50,16, Gaziantep'te yüzde 51,1, Batman'da yüzde 51,07, Mardin'de
yüzde 51,74, Siirt'te yüzde 52,12, Diyarbakır'da yüzde 53,85,
Konya'da yüzde 56,2, Ağrı'da yüzde 56,23, Bitlis'te yüzde 59,28,
Bursa yüzde 62,8, Zonguldak'ta yüzde 63,67, Tunceli'de yüzde 64,78
olarak belirlendi.
Ankara'da yüzde 62,40, İstanbul'da yüzde 73,29, İzmir'de
yüzde 77,68 olan tahsilat oranı, Kocaeli'de yüzde 86,1'i
buldu.
İLLER İTİBARİYLE GELİR GİDERLER
Maliye Bakanlığına göre, bu yılın ilk yarısında iller itibariyle bütçe gelir ve gider rakamları ile kişi başına harcama ve gelir tutarları şöyle:
| Gelir | Gider | Kişi Başına Gelir |
Kişi Başına Gider |
Kişi Başına Fark |
|
| (Bin TL) | (Bin TL) | (TL) | (TL) | (TL) | |
| Merkez | 10.954.603 | 81.159.495 | |||
| Adana | 1.076.002 | 1.494.187 | 516 | 717 | -201 |
| Adıyaman | 124.663 | 416.628 | 211 | 705 | -494 |
| Afyon Karahisar | 240.261 | 480.551 | 344 | 689 | -344 |
| Ağrı | 67.959 | 398.059 | 125 | 734 | -609 |
| Amasya | 101.815 | 340.924 | 304 | 1018 | -714 |
| Ankara | 19.724.520 | 11.005.886 | 4134 | 2306 | 1827 |
| Antalya | 1.885.999 | 1.283.829 | 953 | 649 | 304 |
| Artvin | 96.025 | 245.084 | 583 | 1488 | -905 |
| Aydın | 441.255 | 696.265 | 446 | 703 | -258 |
| Balıkesir | 646.233 | 942.172 | 561 | 818 | -257 |
| Bilecik | 84.982 | 166.167 | 377 | 737 | -360 |
| Bingöl | 46.238 | 303.403 | 166 | 987 | -820 |
| Bolu | 173.025 | 294.227 | 638 | 1085 | -447 |
| Burdur | 98.284 | 220.388 | 380 | 851 | -472 |
| Bursa | 3.056.309 | 1.524.201 | 1173 | 585 | 588 |
| Çanakkale | 314.233 | 441.970 | 641 | 901 | -260 |
| Çankırı | 63.144 | 189.981 | 353 | 1061 | -708 |
| Çorum | 171.680 | 371.421 | 321 | 694 | -373 |
| Denizli | 441.936 | 623.269 | 474 | 669 | -195 |
| Diyarbakır | 422.901 | 1.509.614 | 277 | 987 | -711 |
| Edirne | 315.708 | 425.552 | 809 | 1090 | -281 |
| Elazığ | 231.628 | 703.371 | 419 | 1273 | -854 |
| Erzincan | 80.067 | 262.460 | 356 | 1167 | -811 |
| Erzurum | 309.101 | 1.028.824 | 402 | 1338 | -936 |
| Eskişehir | 662.124 | 826.966 | 866 | 1082 | -216 |
| Gaziantep | 712.034 | 908.577 | 419 | 534 | -116 |
| Giresun | 130.472 | 351.085 | 311 | 837 | -526 |
| Gümüşhane | 31.220 | 140.425 | 241 | 1083 | -843 |
| Hakkari | 19.956 | 390.093 | 991 | 604 | 387 |
| Isparta | 199.406 | 540.054 | 445 | 1205 | -760 |
| Mersin | 2.977.092 | 1.202.586 | 1807 | 730 | 1077 |
| İstanbul | 58.145.463 | 6.623.372 | 4386 | 500 | 3887 |
| İzmir | 13.198.279 | 3.130.183 | 3342 | 793 | 2550 |
| Kars | 62.971 | 288.907 | 209 | 957 | -749 |
| Kastamonu | 147.624 | 407.878 | 409 | 1129 | -720 |
| Kayseri | 811.642 | 1.016.522 | 657 | 823 | -166 |
| Kırklareli | 200.101 | 252.448 | 601 | 759 | -157 |
| Kırşehir | 71.289 | 211.563 | 321 | 954 | -632 |
| Kocaeli | 15.408.274 | 1.275.784 | 9876 | 818 | 9058 |
| Konya | 1.026.972 | 1.431.883 | 510 | 711 | -201 |
| Kütahya | 283.570 | 415.400 | 480 | 703 | -223 |
| Malatya | 248.727 | 697.558 | 336 | 942 | -606 |
| Manisa | 745.568 | 771.654 | 540 | 559 | -19 |
| K.Maraş | 374.793 | 719.344 | 359 | 688 | -330 |
| Mardin | 143.476 | 572.985 | 193 | 770 | -577 |
| Muğla | 681.989 | 632.764 | 834 | 774 | 60 |
| Muş | 55.985 | 320.060 | 352 | 798 | -446 |
| Niğde | 94.884 | 261.288 | 281 | 773 | -492 |
| Ordu | 251.049 | 479.158 | 349 | 666 | -317 |
| Rize | 220.188 | 263.444 | 689 | 824 | -135 |
| Sakarya | 403.331 | 572.180 | 462 | 656 | -193 |
| Samsun | 753.452 | 1.146.521 | 601 | 915 | -314 |
| Siirt | 58.417 | 352.621 | 194 | 1173 | -978 |
| Sinop | 73.241 | 190.998 | 361 | 942 | -581 |
| Sivas | 206.869 | 612.789 | 322 | 954 | -632 |
| Tekirdağ | 1.224.011 | 468.750 | 1534 | 587 | 946 |
| Tokat | 163.856 | 499.930 | 265 | 809 | -544 |
| Trabzon | 477.741 | 900.750 | 626 | 1179 | -554 |
| Tunceli | 24.990 | 228.495 | 326 | 2979 | -2653 |
| Urfa | 359.509 | 980.996 | 216 | 590 | -374 |
| Uşak | 131.295 | 232.588 | 213 | 964 | -751 |
| Yozgat | 107.464 | 352.798 | 226 | 741 | -515 |
| Zonguldak | 650.478 | 417.077 | 1050 | 673 | 377 |
| Aksaray | 235.366 | 238.612 | 623 | 632 | -9 |
| Bayburt | 17.187 | 89.497 | 231 | 1203 | -972 |
| Karaman | 59.236 | 185.772 | 255 | 799 | -544 |
| Kırıkkale | 279.624 | 291.976 | 1011 | 1055 | -45 |
| Batman | 115.119 | 430.820 | 226 | 844 | -619 |
| Şırnak | 62.756 | 502.600 | 146 | 1169 | -1023 |
| Bartın | 61.595 | 144.355 | 328 | 769 | -441 |
| Ardahan | 20.789 | 112.193 | 197 | 1064 | -867 |
| Iğdır | 36.548 | 174.800 | 198 | 948 | -750 |
| Yalova | 134.472 | 145.810 | 660 | 716 | -56 |
| Karabük | 135.072 | 195.097 | 593 | 857 | -264 |
| Kilis | 40.816 | 105.510 | 331 | 857 | -525 |
| Osmaniye | 167.933 | 318.974 | 350 | 666 | -315 |
| Düzce | 154.504 | 221.152 | 1981 | 1943 |