Devlet düşmüşüne el uzattı

Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK) Primsiz Ödemeler Genel Müdürü Yadigar Gökalp, ekonomik krizin giderek ağırlaştığı bugünlerde SGK'nın bu kapsamdaki faaliyetleri ve daha önce direktörlüğünü yaptığı "Sosyal Riski Azaltma Projesi" hakkında bilgi verdi. Gökalp, projenin dört önemli ayağının bulunduğunu söyledi.

İşte Yadigar Gökalp'ın açıklamalarıyla başarıyla tamamlanan sosyal riski azaltma projesi; Sosyal Riski Azaltma Projesinin başarılarını basında çok sık duymuştuk. Proje kapsamındaki tamamlanan çalışmalardan bahsedebilir misiniz?

“Sosyal Riski Azaltma Projesi”, az öncede söylediğim gibi, 2001 yılı ekonomik krizinden en çok etkilenen vatandaşlarımıza hızlı ve etkin bir şekilde ulaşabilmek için tasarlanmıştı.

Proje, 4 önemli programdan oluşuyordu.

1. Program olan “Hızlı Yardım” kapsamında, krize anında müdahale etmek amacıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları aracılığıyla toplam 1.050.000 çocuğa 75.5 milyon tutarında yardım paketi dağıtımı yapıldı.
Yoksullukla mücadele eden TUIK, SHCEK ve SYDGM gibi devlet kurumlarını geliştirmeyi hedefleyen 2. Program “Kurumsal Gelişim” ile bu kurumların IT altyapılarını, mevzuatlarını ve insan kaynağı kapasitesini geliştirdik.

Şartlı Nakit Transferi Programı ile yoksulluk nedeniyle çocuklarını okula gönderemeyen veya okuldan almak zorunda kalan ya da okul öncesi çocuklarını düzenli sağlık kontrollerine götüremeyen aileler ile gebelikleri süresince düzenli sağlık kontrollerini yaptıramayan veya doğumlarını bir sağlık kuruluşunda gerçekleştiremeyen anne adaylarını ekonomik yönden desteklemek ve Türkiye’de düzenli bir nakit sosyal yardım sistemi yerleştirmek açısından bir ilki gerçekleştirdik.

Programla birlikte elde ettiğimiz en önemli başarılardan biri, bu programın Hükümetin politikası olarak benimsenerek ulusal program haline getirilerek halen SYDGM tarafından devam ettirilmesidir.

ŞNT kapsamında 1.951.420 çocuk eğitim yardımlarından ve 1.026.725 çocuk sağlık yardımlarından olmak üzere halihazırda toplam 3.000.000 çocuk yardımlardan faydalanmaktadır.

Tabii ki programın başarısı Sayın Başbakanımızın ve ilgili Sayın Bakanlarımızın insana yapılan ve yapılacak yatırımlara gösterdikleri özel önem ve ilgiden kaynaklanmaktadır.

Ülkemizde uyguladığımız bu programın başarısı yurtdışında da birçok ülkeye model oluşturmuştur. Örneğin, Makedonya, Mısır ve Amerika’nın Newyork eyaletinde ŞNT programını yoksullukla mücadele sürecinde uygulamayı tercih etmiş ve bizim uyguladığımız sistemi benimsemiştir.

“Yerel Girişimler” Programı ile yoksul vatandaşlarımızı ekonomik olarak aktif bireyler haline getirmeyi, onların istihdam edilebilirlik becerilerini artırmayı, dezavantajlı vatandaşlarımıza sunulan sosyal hizmetlerin kalitesinin ve çeşitliliğinin artırılmasını amaçlamıştık.

Bu doğrultuda 526.338 fayda sahibine toplam 191.519.694 TL destek sağladık. Fayda sahiplerinin, örneğin market işletmeciliği, kuaförlük, terzilik, el sanatları, mobilya üretimi ve satışı, hayvansal üretim, tarımsal ürün işleme, konfeksiyon, çiçekçilik, lokantacılık, kırtasiyecilik, elektrikçilik, tornacılık, gümüş eşya üretimi, doğalgaz - sıhhi tesisatçılık gibi konulardaki projelerine destek verdik.

Şu anda Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü görevini yürütmektesiniz. Genel Müdürlüğünüzün görevleri nelerdir ve hangi çalışmaları yürütmektesiniz?

Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü 10/07/1976 tarihinde yürürlüğe giren 2022 sayılı Kanun kapsamında yapılan yaşlılık aylığı, engelli aylığı ve engelli yakını aylığı ödemeleri ile ilgili iş ve işlemleri yürütmektedir.

2022 sayılı kanun kapsamında; herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan bir gelir veya aylık hakkından faydalanmayan, ihtiyaç sahibi Türk Vatandaşlarından;

a) 65 yaşını doldurmuş Yaşlılarımıza yaşlılık aylığı,
b) 18 yaşından büyük Engellilerimize ve kanunen bakmakla yükümlü olduğu 18 yaşını tamamlamamış engelli yakını bulunanlara engelli aylığı bağlanmaktadır.

2022 sayılı kanun kapsamında yaşlılık aylığı, engelli aylığı, bakıma muhtaç engelli aylığı ve engelli yakını aylığı olarak 4 çeşit aylık verilmektedir.
Ayrıca, aynı kanun kapsamında ödenen aylıklarla ilgili görevlerin yanında Kuruma bağlı 4 adet dinlenme ve bakımevinin tüm iş ve işlemlerini yerine getirmekteyiz. Dinlenme ve bakımevlerimiz, 312 Yatak kapasiteye sahip Ankara 75. Yıl Dinlenme ve Bakımevi, 600 yatak kapasiteli İstanbul Nisbetiye-Etiler Dinlenme ve Bakımevi, 1087 yatak kapasiteli İzmir Narlıdere Dinlenme ve Bakımevi ve 47 yatak kapasiteli Manisa Salihli Huzurevidir.

Bu tesislerden, Emekli Sandığına tabi olanlar, Emekli Sandığından emekli olanlar ve yakınları yararlanmaktadır. Sosyal Güvenlik Yasası ile üç kurumun tek çatı altında toplanması sebebiyle, Dinlenme ve Bakımevlerine kabul koşulları için de değişiklik yapılmasına ilişkin çalışmalar başlatılmıştır.

Ayrıntılar haberin devamında...

[PAGE]

Bahsettiğiniz gibi, Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü 2022 sayılı kanun kapsamında yaşlı ve engelli aylıkları ile ilgili iş ve işlemleri yapmaktadır. Peki ülkemizde 65 yaş üzeri ne kadar yaşlı vatandaşımız, ne kadar engelli vatandaşımız var ve Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü bu vatandaşlarımızın ne kadarına ulaşmaktadır?

Ülkemizde 8.5 milyon civarında engelli vatandaşımız var. Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü olarak bunlardan sosyal güvencesi olmayan ve muhtaç durumda olan 407.332 engelli vatandaşımıza aylık vermekteyiz.

Türkiye’de yaşlı sayısına baktığımızda ise 65 yaş üzeri 5 milyon civarında vatandaşımız var. Genel Müdürlüğümüz sosyal güvencesi olmayan ve muhtaç durumda olan 870.481 yaşlı vatandaşımıza aylık vermektedir

Genel Müdürlüğünüz kaç vatandaşımıza aylık dağıtmaktadır ve şu andaki aylık miktarları ne kadardır?

2009 yılı Mart ayı itibariyle yaşlı, engelli, bakıma muhtaç engelli ve engelli yakını aylığı alan kişilerin sayısı 1.277.813’tür.

Aylık tutarlarına bakıldığında, yaşlı aylığı 91 TL, engelli aylığı 182 TL, bakıma muhtaç engelli aylığı 272 TL ve engelli yakını aylığı 182 TL’dir.

Bu aylıklardan yararlanmak isteyen vatandaşlarımız nasıl başvurabilirler?

Yaşlılık aylığından yararlanmak isteyen vatandaşlarımız muhtarlıktan alacakları ikametgah belgesi, kimlik fotokopisi ve vukuatlı nüfus kayıt örneği ile ikamet ettiği il veya ilçe malmüdürlüklerine başvuruda bulunabilirler. Başvuru sırasında vatandaşlarımızın malmüdürlüklerinden alacakları başvuru formunu doğru ve eksiksiz bir şekilde doldurması gerekmektedir.
Engelli aylığına başvurmak isteyen vatandaşlarımız bu belgelere ek olarak sağlık kurulu raporu vermeye yetkili hastanelerden almış oldukları sağlık kurulu raporu ile başvuruda bulunabilirler.

Bu kriterler doğrultusunda muhtaçlığının il veya ilçe idare heyetlerinin alacağı kararla belgelenmesi gerekmektedir.

Engellilik aylığında da buna ek olarak yetkili hastanelerden alınacak sağlık kurulu raporunda vücut fonksiyon kaybı oranının en az %40 olarak belirtilmiş olması gerekmektedir.

Ayrıntılar haberin devamında...

[PAGE]

Başvuru sonrasındaki süreç nasıl işliyor? Başvuruda bulunan vatandaşlarımız ne zaman aylık almaya başlamaktadır?

Yapılan başvuru malmüdürlükleri tarafından incelenmektedir. İnceleme sonucunda il veya ilçe idare heyeti başvuru sahibinin muhtaç olduğuna karar verirse ve diğer şartları da uygunsa başvuru Genel Müdürlüğümüze ulaşmaktadır.

Bize gelen bir başvurunun işlemleri ivedi bir şekilde yapılmakta, belgelerde herhangi bir eksik olmaması halinde, vatandaşın aylığı yaklaşık 1 ay içerisinde bağlanmaktadır.

Muhtaçlığı ve reddedilen başvurularda daha önce Genel Müdürlüğümüze gelmekte ve bunların değerlendirilmesi süreci uzatmaktaydı.

Uygulamalarımızdaki önemli değişikliklerden birisi de bu sürecin elimine edilerek reddedilen evrakların Genel Müdürlüğe gönderilmemesi olmuştur. Daha da önemlisi, daha önceleri evrakın merkeze gelmesi ve aylıkların bağlanması arasındaki süre 2 yıla kadar çıkmaktayken, 2008 yılı içinde yaptığımız düzenlemelerle iş ve işlemler kısaltılmış ve bu süre 1 ay içerisinde sonuçlandırılmaktadır.

Aylık bağlama sürecini hızlandırmak için bunun dışında ne gibi düzenlemeler gerçekleştirildi?

Öncelikle yapılan yasal düzenlemelerle Genel Müdürlüğümüzdeki sağlık kurulları kaldırılmış ve başvuruda sadece yetkili hastanelerden alınan sağlık kurulu raporu ve il ve ilçe idare heyetlerinin aldığı muhtaçlık kararı esas alınmaya başlandı. Böylece zaten belli yoksunluklar içinde olan vatandaşımızın gereksiz bürokrasi ile uğraşması ve maaş bağlanma sürecinin gecikmesi nedeniyle yaşadığı sıkıntılara son vermiş olduk.

Yaşlı ve engelli vatandaşlarımızın uygulanan faizler nedeniyle bir türlü geriye ödeyemediği ve bu sebeple icralık durumlara sebebiyet veren çeşitli sebeplerle yersiz ödenmiş aylıkların tahsilâtından çıkarılan bir yasa ile vazgeçildi ve bu borçlar affedildi.

Teknolojik donanım ve insan kaynağının eğitilmesi yoluyla kurumsal kapasite arttırıldı ve iş akış süreçleri kısaltıldı.

Ayrıca burada dikkat çekilmesi gereken bir nokta da aylığa hak kazanan vatandaşın aylığının Mal Müdürlüğüne başvuru tarihinden itibaren başlatılmasıdır. Diğer bir deyişle, vatandaşlarımız başvurusundan 1 yıl sonra aylığa hak kazanmış olsa dahi ilk başvuru tarihinden itibaren birikmiş aylıklarını da ödemekteyiz.

Ayrıntılar haberin devamında...

[PAGE]

Aylığa hak kazanan vatandaşımız bu aylığı ne kadar süreyle almaya devam etmektedir ve aylıklar ne şekilde ödenmektedir.

Yaşlılık ve engelli aylığı almaya hak kazanan vatandaşlarımızın başvuru aşamasında aranan kriterlerin sona ermesi yani herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışmaya başlaması, muhtaçlığının ortadan kalkması ve il veya ilçe idare heyetleri tarafından bu yönde karar alınması, engellilik maaşı için vücut fonksiyon kaybı oranının %40’ın altına düşmesi hallerinde aylıkları kesilir.

Ödemeler 3 aylık periyotlar halinde Mart, Haziran, Eylül, Aralık aylarının ilk 5 gününde yapılmaktadır.

Ödemelerin vatandaşlarımıza ulaştırılması sırasında yaşanan olumsuzlukları ortadan kaldırmak için yukarıda bahsettiğimiz çalışmalara ek olarak 2008 yılı içinde çeşitli düzenlemeler yaptık.

Daha önce tüm ödemeler Ziraat Bankası Şubeleri aracılığıyla tek günde yapılmaktaydı. Bu durum uzun kuyrukların oluşması ve vatandaşların mağdur olmasına neden olmaktaydı. Bu tür manzaraları ortadan kaldırmak, yaşanan olumsuzlukları gidermek amacıyla Haziran 2008 döneminden itibaren ödemelerin PTT şubelerinden yapılmasına yönelik uygulama başlatılmıştır.

Eylül 2008’den itibaren, ödemelerin zamana yayılarak ve diğer maaş ödeme günleri ile çakışmayan günlerde yapılmasına başlanılmıştır. Vatandaşlar doğum tarihlerinin son rakamına göre sınıflandırılmış ve 5 ayrı günde ödeme yapılarak bu sıkıntı ortadan kaldırılmıştır.

Bununla birlikte 85 yaş üzeri yaşlılar ile vücut fonksiyon kaybı oranı %70’in üzerinde olan ağır engellilerden tümüne yani 230.000 kişiye talepleri sorularak gelen talep üzerine toplam 27.466 kişinin aylık ödemeleri evlerinde yapılmaya başlanmıştır. Diğer vatandaşlarımızdan bu haktan yararlanmak isteyenlerin Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü Tuna Caddesi No.7 Kızılay Ankara adresine dilekçe göndermeleri yeterlidir.

Aylık alan sayısında ve aylık miktarlarında son senelerde artış oldu mu?

2002 yılından 2009 yılına kadar incelediğimizde aylık alan sayılarının ve özellikle aylık miktarlarının çok yüksek oranda arttığını görüyoruz.
Bu aylıklardan yararlanan sayısı 2002 yılında 1.008.846 kişiyken bu sayı 2009 yılında 1.277.813 kişiye çıkmıştır. Görüldüğü gibi bu dönemde aylık alan kişi sayısında %20’lik bir artış olmuştur. Özellikle son dönemde yapılan düzenlemelerle birlikte aylık bağlama sürecinin kısaltılması ve işlemlerin basitleştirilmesi ile birlikte ileriki dönemlerde daha fazla sayıda muhtaç engelli ve yaşlı vatandaşımıza ulaşmayı hedefliyoruz.

Aylık miktarlarına batığımızda ise 2002 yılında, 24.48 TL olan yaşlılık aylığı, 2009 yılı başında (asgari geçim indirimi ile birlikte) 90,7 TL ye çıkarılmıştır. Yani son 7 yılda yaşlılık aylığı % 270 oranında artmıştır.

2002 yılında, 24,48 TL olan özürlü aylığı, %40-%69 oranında özürlü olanlar için 181,5 TL’ye, %70 üzeri özürlü olanlar için ise 272,2’ye çıkarılmıştır. Aylıklar bu dönemde %40-%69 arası özürlüler için %650 oranında artmış, yani yaklaşık 7 katına, %70 ve üzeri engelliler için ise %1100 oranında artmıştır.

Ayrıntılar haberin devamında...

[PAGE]

Yeşil kartın devri ve Genel Sağlık Sigortası uygulaması ile ilgili bilgi verebilir misiniz?

5510 sayılı Kanun, sağlık sigortası primi Devlet tarafından karşılanacak vatandaşlarla ilgili yeni düzenlemeler getirmektedir. Bu düzenlemelerin yürürlük tarihi, 2 yıl süreyle ertelenmiştir. Bu süre içerisinde mevcut yeşil kart uygulamasına devam edilecektir.

01/10/2010 tarihine kadar yeşil kart ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen mevcut prosedürlerin uygulanmasına devam edilecektir. Bu tarihten itibaren 2022 sayılı kanun kapsamında aylık alanlar GSS kapsamına alınacak ve yeşil kart uygulamasına son verilecektir.

Yönetim Kurulumuzun 08/08/2008 tarihli ve 2008/282 sayılı kararı ile Genel Müdürlüğümüz bünyesinde “Sağlık Yardımları ve Yaşam Düzeyi Tespiti Daire Başkanlığı” kurulmuştur.

Kanunun öngördüğü 2 yıllık geçiş sürecinde

• Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğünce, öncelikle sağlık yardımından faydalanacak vatandaşların belirlenmesi amacıyla güvenilir ve nesnel bir yaşam düzeyi tespit ölçütü oluşturulacaktır.

• Bu ölçüt, bileşik gösterge hedeflemesi mantığıyla gelir bilgileri olmasa da hane halkı refah düzeyi hakkında bilgi verebilecek şekilde tasarlanacaktır. Kullanılacak güncel puanlama formülü için TÜİK verileri ile alandan toplanacak veriler baz alınacaktır.

• SGK il ve ilçe sosyal güvenlik merkezlerinin oluşturulması tamamlanıncaya kadar başvurular yine mevcut ofisler tarafından alınmaya devam edilecektir.

• Sosyal güvenlik merkezlerinin kurulması tamamlandıktan sonra, başvurular Primsiz Ödemeler Sosyal Güvenlik Merkezleri aracılığıyla alınacak, inceleme, değerlendirme ve hak sahipliği tescili bu merkezlerde yapılacaktır.

• Sağlık yardımları bu merkezler vasıtasıyla izlenecek ve yerindelik denetimleri yapılacaktır.

Sayın Gökalp, basında değişik vesilelerle sıkça yer aldığınızı izlemekteyiz. Son günlerde özellikle kızınızın sigortalılığı konusunda bazı haberler gündeme geldi. Bu alanda bu kadar çok çalışması olan birisinin bu şekilde gündeme gelmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bu soruyu yönelttiğiniz için teşekkür ediyorum. Öncelikle söz konusu habere değinmek isterim. Bir gazetede iki kez şahsımdan hiçbir bilgi alınmadan kızımı reformdan korumak amacıyla sigortalı yaptırdığım haberleri yer almıştır. Oysa kızım sigortalı olduğu dönemde 16 yaşını doldurmuş ve mevcut iş kanunu çerçevesinde sigortalı olmuştur. Kızım, haberde belirtilen tarihlerde, benim bilgim ve iznim dahilinde yasalara uygun olarak çalışmış ve sigorta primleri ödenmiştir. Yapılan haberlerle, şahsımla ve kızımla ilgili doğru ve yanlışlar birbirine karıştırılarak kamuoyunun hakkımda yanlış bilgi ve kanaat edinmesine sebep olunmuştur. Oysa, kızımdan daha küçük yaşta olan 13 yaşındaki oğlumun sigortalı olmayışı bu durumun haberde belirtildiği şekilde olmadığının en önemli göstergesidir.

Maalesef, bizler ülkemizin ve çalıştığımız kurumun menfaatlerini en üst düzeyde korumak için çaba gösterdikçe, inisiyatif kullanarak ülkemizin geleceğinde açılım sağlamak için projeler ürettikçe, bu ve buna benzer haksız ithamlarla muhatap olmak durumunda kalıyoruz. Bu gibi haberleri üzüntüyle karşılıyorum ve bunların çalışmalarımızı sekteye uğratmayacağını ve her zaman daha etkin ve daha iyi hizmetler vermeye devam edeceğimizi ifade etmek istiyorum.