Devlerin karizması çizildi

Çin hükümetinin Google ve Yahoo’nun arama motorlarına empoze ettiği özdenetim uygulaması ve internet devlerinin bunu kabullenmesi internet kullanıcıları nezninde büyük tartışma koparmıştı. Her iki şirket de, ABD Kongresi’nde açılan bir soruşturmada, Çin pazarının vazgeçilemez olduğunu, bu nedenle de otosansürü mecburen yaptıklarını savundu. İnternet devleri, hiçbir şirketin Çin’de bağımsız iş yapamayacağını vurgulayarak, ABD hükümetinden Çin pazarındaki yatırımları için destek istedi. İNTERNET DEVLERİNİN İMAJI ZEDELENDİ Çin, ülkede faaliyet gösteren internet devlerinden rejimini tehdit eden unsurları arama motorlarından ayıklamasını istiyor. Bu, Çin hükümetinin onay vermediği hiçbir aramanın yapılmaması demek. Google ve Yahoo’nun kendi kendini sansürlemesi ise, şirketlerin önemli bir değeri olan liberal demokrat imajlarını zedeliyor. Çin’de kurallara uydukları için Batı ülkelerinde ‘işbirlikçi’ gözükmekten çekinen internet devleri, bu nedenle Batı pazarlarını kullanıcılarını ve reklemverenlerini kaybetmekten çekiniyor. POLİTİKACILAR İNTERNETÇİLERİ SIKIŞTIRDI ABD’li senatörler ise internet devlerini Çin devletine verdikleri taviz nedeniyle ciddi şekilde eleştiriyor. Soruşturmayı yürüten temsilciler, Çin hükümetiyle işbirliği yapılmasını “Aberikan değerlerine saygısızlık, hasta ruhlu bir işbirliği” olarak niteliyor. Bir diğer temsilci de Yahoo yetkilisine “Sizin yüzünüzden insanlar hapse giriyor, bu nasıl bir iştir” şekilde çıkıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden David Gross, hükümetin Çin’e serbest bilgi akışını savunduğu ve ABD’li şirketlerin de bu felsefeye uymasını beklediklerini belirtti. ‘YAPTIKLARIMIZIN BİZ DE FARKINDAYIZ AMA...’ İnternet şirketleri ise kendi değerleri ile ticaret yaptıkları ülkelerin yasaları arasında kaldıklarını vurguluyor. Çin hükümeti internet devlerinden internette düşüncelerini açıklamaktan aranan kullanıcıların deşifre edilmesini talep ediyor. Raporlara göre, Yahoo aktif olarak iki kullanıcısının yakalanmasına yataklık etti. Yahoo’nun kimlik bilgilerini Çinli yetkililere verdiği bir kullanıcı, internet ortamında hükümeti eleştirmekten 8 yıl hapse mahkum olmuştu. Yahoo yöneticileri bunu, “Yaptıklarımızın biz de farkındayız ama, kurallara uymazsak Çin’de iş yapamayız” şeklinde savunuyor. İnternetin en büyük arama motoru Google yetkilisi Elliot Schrage, Çin sitesinin (google.cn) hem Çin hükümetinin direktiflerini yerine getirdiğini hem de Çinli kullanıcıların taleplerini karşıladığını iddia etti. Microsoft Başkanı Bill Gates, Çin’in internet sayesinde dünyaya açıldığını, bu nedenle zorunlu sansürün hoşgörülmesi gerektiğini, bunun alternatifinin internetsizlik olduğunu ve daha da fazla sansür demek olduğunu ileri sürüyor. GOOGLE: BİZE YARDIM EDİN Google ise işi biraz daha ileri götürerek, ABD hükümetinden Çin pazarında yardım istedi. Şirketin üst düzey yöneticilerinden biri, özdenetim ve sansürün uluslararası ticarette bir ‘kısıtlama’ olarak değerlendirilmesini ve Çin ile yapılan görüşmelerde bunun bir pazarlık unsuru olarak kullanılmasını önerdi. ABD’NİN ELİ KOLU BAĞLI İfade özgürlüğü ve insan hakları konularını daha önce Çin’e karşı bir koz olarak kullanan ABD’nin ise eli kolu bağlı. ABD, ifade özgürlüğü adına internet şirketlerini Çin’den çekmeye kalkar veya faaliyetlerini kısıtlarsa, bu pazardaki boşluk Çinli girişimler kolaylıkla doldurabilecek. Google ve Yahoo’nun yanı sıra Microsoft ve Cisco gibi internet ve teknoloji devleri, 110 milyon kayıtlı kullanıcı ile ABD’den sonra dünyanın ikinci büyük online nüfusuna sahip Çin pazarında yüklü yatırımlar yapıyor. Çin’i kaybetmek istemeyen ABD’nin ifade özgürlüğünü fazla zorlamayacağı düşünülüyor. Öte yandan, Paris merkezli Sınır Tanımayan Muhabirler kuruluşu da internet şirketlerinin Çin’de insan hakları ihlalleriyle ilgili uluslararası normları aşmamalarını ve düşüncelerinden dolayı aranan kullanıcıların bilgilerini Çin hükümetiyle paylaşmamaları gerektiğini savunuyor.