Dersim'in gizli tanığı 75 yıl sonra konuştu
Abone olDersim olayları hakkında bugüne kadar çok sayıda mağdurun anıları, hikâyeleri yazıldı. Ancak Dersim tanığı asker, siyasetçi ve devlet memurları bugüne kadar hiç konuşmadı.
Bölgede, 4. Umum Müfettişliği'nde askerî istihbarat
toplamak üzere 7 yıl görev yapan emekli emniyet amiri Mehmet Ali
Doğaner bu sessizliği Zaman'a bozdu.
Doğaner, 1936'da başlayıp 4 yıl süren olayların bastırılması sürecinde yaşananları şu sözlerle özetledi:
1934'te polis okulundan mezun olduktan sonra Dersim'e tayin edildiğini belirten emekli emniyet amiri Mehmet Ali Doğaner, ilk olarak Korg. Abdullah Alpdoğan'ın istihbarat subayı Ragıp Gümüşpala'nın emrinde 7 yıl çalıştığını söyledi.
75 YIL SAKLANAN GERÇEK
"Kadın çoluk-çocuk ölmüştür, yalan değil. Öyle öldürme
de değil, kurşuna dizdiler hem de. Yalan söyleyecek halimiz
Aşiret reisleriyle devlet yetkililerinin 'Durumu nasıl düzeltebiliriz' konusunda görüşmeler yapıldığını aktaran Doğaner, Ragıp Gümüşpala'nın bir gün kendisine 'Aşiret reislerini Dersim'den alıp Elazığ'a götürme' emrini verdiğini aktarıyor. Doğaner, o günü şöyle anlatıyor:
"Aşiret reislerini almak için askerler Mameki denilen
bugünkü Tunceli'ye gitti. Askerlerden önce 80-90 yaşındaki aşiret
reisleri dağları, dereleri tepeleri aşıp çıkıp geldi. Mehmetçiği
göremeyince heyecanlandık panikledik. Kürtçe bilen birini bulup
sorduk askerlerimizi. Mehmetçik tam bir saat sonra o tepeleri aşıp
gelebildi.
TUNCELİ'Yİ BİR HAFTADA TEMİZLEDİLER
Aşiret reislerinin Elazığ'da bir ay görüşme yaptıktan sonra ayrıldıklarını anlatan Doğaner, Dersim'e yapılan büyük askeri harekatlara giden süreci şöyle anlatıyor:
"Aşiret reisleri görüşmelerin ardından 'biz gedeceğiz'
dediler. Salıverdik gittiler. Aradan bir hafta geçmedi, Ovacık'ta
bir karakolumuzu bastılar. 13 subayımızı şehit ettiler. O günlerde
Hatay mevzuu da ortaya çıkınca devlet harbe hazırlanmaya başladı.
Ama asker nerede; Tunceli'de. Olur mu? Hatay mevzuu da
ÇOCUKLAR DA KURŞUNA DİZİLDİ
Bu harekatlarda kadın ve çocukların da öldürüldüğünü doğrulayan
Doğaner, "Ben görmedim ama biliyorum. Yalan söyleyecek
halimiz yok. Kadın çocuk ölmüştür yalan değil. Kurşuna dizdiler hem
de öyle öldürme de değil. Kaçanlar, kurtulanlar kurtuldu. Bir
kısmı, Konya, Kayseri gibi Orta Anadolu'nun köylerine
Dersim'e 36 kez askeri harekat yapıldığını hatırlayan Doğaner, harekatların bu kadar çok olmasını dönemin subaylarının tutumlarına dayandırıyor. Harekata katılan subayların, bölgedeki çatışmayı dindirmek için çabalamadığını söyleyen Doğaner, "Dersim'e giden subaylar 'hayvan herifler', tevkif etmeye gitmemişler, ceplerini doldurmaya gitmişler. Aşiret reislerinden almışlar paralarını, dönmüş gelmişler." dedi. Doğaner, Dersim hakkında bundan başka bilgi veremeyeceğini ifade ederek "Anlatamam, çünkü çekinirim, korkarım." diyor.