Ülkemizin yakın tarihi o kadar büyük
“bilinmezliklerle” dolu ki, hepsini bir özel
ansiklopediye toplayıp kapağına da şu başlık atılabilir:
“Tarih-i Meçhul!”
Yakın tarihin hangi sayfasını çevirseniz altından bir kanlı
dönem çıkıp yüzümüze çarpıyor.
CHP Tunceli milletvekili Hüseyin
Aygün’ün“muhtemelen Atatürk de Dersim olaylarından
haberdardı” demesiyle birlikte gündem yeniden tarih
dersine döndü. Ama bu konuda esas başarı CHP’li dokuz
milletvekilinin“Dersim İsyanı” olarak markalanan
basın toplantısındaydı:
-Hüseyin Aygün Disiplin Kuruluna verilsin!
Aslında fena olmuyor bu tarz gelişmeler. Toplum bilgilenme
ihtiyacı içinde olduğunu fark ediyor:
-Abi Dersim’de ne olmuştu?
Hep birlikte öğreniyoruz, 1937-38’de Dersim’de Kürtler isyan mı
ettiler, canlarına kasteden bir harekata karşı kendilerini mi
korumak istediler?
Şimdiye kadar tarihte “Dersim İsyanı”
tanımlaması vardı. Dersim kökenli devrimci Kürt-Alevi-Kızılbaş
ailelerin gençleri bile böyle kavramışlardı tarihin o dönemini…
Dersim üzerine bir de belgesel film yapan (Dersim’in Kayıp
Kızları) Nezahat ve Kazım
Gündoğan ile geçen gün bu konuyu konuştuk. Kazım Gündoğan
büyük bir içtenlikle “Biz bile Dersim İsyanı şeklinde
telaffuz ediyorduk” diyerek bölgede yaşadıklarını şöyle
anlatıyor:
-Baba siz de isyan etmişsiniz ama…
-Yok oğul vallah billah biz isyan etmedik. Devlet geldi,
vurdu bizi…
-Siz de silaha sarılmadınız mı?
-Yok sarılmadık, biz silahlarımızı önceden verdik.
Devlet sonra vurdu. Oğlum siz bu devleti bilmezsiniz, neler yaptı
neler!!!
Dersim’in Kayıp Kızları işte bu söyleşiler sırasında ortaya
çıktı… Çünkü Dersimliler öyle korkmuşlardı ki, ağızlarını bir daha
açmak istemiyorlardı. Bu yüzden Dersim tarihe gömüldü.
O yıllarda yaşananlar sadece Dersimliler tarafından anlatılıp
ortaya atılsa “iddia edildi” dilerek geçebiliriz.
Ama bizzat yapanlar bile açık olarak itiraf ediyorlar:
-Çok kötü şeyler yaptık!
Bazıları daha da fazlası olduğunu belirtiyorlar. Mesela eski
hava kuvvetleri komutanı Muhsin Batur, genç bir
subay olarak katıldığı 1938 Dersim’de yaptıkları
için“yaşantımın bu bölümünü anlatmaktan
kaçınıyorum” diyor anılarında…
Dersim araştırmaları ile ünlenen yazar Cemal
Taş’ın bir sahafta bulduğu Dersim fotoğrafları var. Dersim
Harekatına katılan askerlerin çektirdiği bu fotoğrafın arkasına
“12 Ağustos 938… Dersim: Paker üzeri Demirhan mağarasının
karşısı, burada 21 kişi iki gün kaldık. Arkada görülen
Munzurdur” diye tarih de düşüldükten sonra son satırında
şu bilgi yer alıyor:
“Günlerce Kürt leşi taşıdı!”