Depremle mücadedele yeni sistem

Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cemal Sevindi, küresel konum belirleme sistemi GPS'nin coğrafya araştırmalarında kullanımı konusunda sürdürdüğü çalışmalarında, depremlere daha etkin ve erken müdahale edilebilecek sistem geliştirmede önemli gelişmeler kat ettiğini söyledi. Yaptığı çalışmaları AA muhabirine anlatan Sevindi, Küresel Konum Belirleme Sistemi GPS'yi yazılım destekli kullanarak, coğrafya araştırmalarına uyarlanabilirliği konusunda başarılı sonuçlar elde ettiğini ifade etti. GPS temelli olarak kurulmaya çalışılan sistem ile özellikle kırsal alanlarda depremlere erken ve etkin müdahale edilmesinin amaçlandığını anlatan Sevindi, çalışmasını ''Sismolojik veri üreten kaynaklardan alınan bilgilerin otomatik olarak veri tabanına yazılması ve ardından istenilen ölçekteki harita üzerine doğrudan işlenmesi'' şeklinde özetledi. Geliştirdiği sistemde sismik verilerin, benzer mantıktaki sistemlerden farklı olarak, ayrıntılı jeoloji, topografya, toprak, bitki örtüsü, yerleşme dağılış ve nüfus yoğunluk haritaları ile uydu görüntüleri üzerine yazılabildiğini anlatan Sevindi, şunları söyledi: ''Mobil kullanıma göre tasarlanan sistemin ana bileşenlerini dizüstü bilgisayar, GPS alıcı, yazılım ve sayısal haritalar oluşmakta. Bununla birlikte deprem verilerinin güncellemesi arazide yapılacaksa uygun modem ve cep telefonuna da ihtiyaç var. GPS bağlantılı bilgisayar monitöründe bulunduğunuz konum, deprem odak noktaları ile eş zamanlı olarak bir arada görüntülenir. İsteğe bağlı olarak örneğin bir nüfus yoğunluk haritası ile uydu görüntüsü üzerine bu bilgiler açılırsa, hangi yerleşmeye öncelikli müdahale gerektiği, hangi yolun kullanılacağı ve ne kadar sürede ulaşılacağı kolayca tespit edilebilir. Böylece kurtarma ve yardım ekipleri afetzedelere daha kısa sürede yardıma ulaşabileceklerdir.'' EN UYGUN YOLU GÖSTERİYOR Deprem bölgesine gidecek yardım ve kurtarma ekiplerinin sistem sayesinde, hareket noktasından hedef noktalara ulaşıncaya kadar arazinin yükselti, eğim, iklim, toprak, bitki örtüsü özelliklerini monitörde eş zamanlı görebileceğini kaydeden Sevindi, ''Bu da yardım ekiplerine büyük kolaylık sağlayacaktır. Sistem sayesinde en kısa yoldan, en hızlı şekilde bölgeye ulaşabileceklerdir. Bir diğer önemli ayrıntı ise sistemin her türlü hava koşulunda ve gece bile çalışabilmesidir'' diye konuştu. Sistemin bilimsel açıdan araştırıcılara deprem odakları ve çevresindeki değişimleri yerinde izlenme imkanı verdiğini ifade eden Sevindi, sismik verilerin mevcut faylarla ilişkisinin de ortaya konulmasında sistemin faydalı olacağına dikkati çekti. Sistemin gelecekte eklentisi olabilecek kamera donanımlı radyo kontrollü model uçak ve balon kullanımı denemelerinin de yapıldığını anlatan Sevindi, ''Birçok ek donanım ve veri katmanı ile çalışan bu sistem, mobil kullanımına yönelik olduğundan esnek bir yazılıma ihtiyaç duymaktadır, bu amaçla geliştirilmeye çalışılan bir yazılımımız da mevcuttur. Ayrıca yardım ekiplerinin hareketlerini merkezden izlenme konusunda telsiz üzerinden çalışan bir sistemin de kurulmasına çalışılmaktadır'' şeklinde konuştu.