Depremi önceden bilmek mümkün mü?

İSTANBUL'da meydana gelen 5.8 büyüklüğündeki deprem sonrası, "Depremi önceden bilmek mümkün mü?" sorusu gündeme geldi. Habertürk TV'de Fatih Altaylı'nın sunumuyla yayınlanan Teke Tek programında bu soruya cevap arandı.

Marmara Fayı üzerine üniversitede uzun yıllardır araştırmalar yürüten Prof. Dr. A.M. Celal Şengör, İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ziyadin Çakır ve Prof. Dr. M. Sinan Özeren, Habertürk'te İstanbul depremine ilişkin açıklamalarda bulundu.

Celal Şengör, İstanbul'daki fay hatlarıyla ilgili tehlikeli bir durumun söz konusu olduğunu söyledi.

"Fayın kilitlendiğini gösteriyor"

Şengör haritada geçmiş yıllara ait depremleri yorumlayarak şu ifadeleri kullandı:

"Haritadaki kırmızılar deprem merkez üslerini gösteriyor. Son 10-15 yılda olan depremler. Fakat şurada çok dikkat edilecek bir şey var. Silivri ile Küçükçekmece arasındaki alanda mikrodeprem bile yok. Çok az var. Bu fayın kilitlendiğini gösteriyor. Deprem olmaması demek mutlaka kilitlendiği anlamına gelmez. Fakat deniz altında yapılan çalışmalar gösterdi ki; hareket etmiyor bu fay. Bu çok tehlikeli."

Şengör, depremi önceden bilmenin mümkün olmadığını söyledi.

Şengör, depremlerin büyüklüklerinin verilerle tahmin edilebileceğini belirtirken, "Büyük İstanbul depremi maksimum 7,6 büyüklüğünde olacak. Büyüklüğünü tahmin edebiliyoruz ama sınır vererek" ifadesini kullandı.

Marmara Fayı'na ilişkin konuşan İTÜ Jeoloji Bölümü Başkanı Prof. Ziyadin Çakır, "Son deprem, 1999’dan beri beklenen İstanbul depremini etkileyen ve öne çeken en büyük deprem. İstanbul Büyükşehir Belediyesine elimizdeki verileri verebiliriz, dedim, isteyen olmadı" dedi.

"Depremlerin zamanlarını kısa vadede vermek imkansız"

Saat 4'te deprem olacak iddialarına yanıt veren Çakır, "Depremlerin zamanlarını kısa vadede vermek imkansız. Kesinlikle bu tür demeçlere, dedikodulara itimat etmesinler ama bu demek değildir ki şimdi deprem olmayacak. Olacak demek kesinlikle mümkün değil. Bunlar sadece medyatik olma hevesinde olan kişilerin söylediği ya yalan beyanlar ya da aklında zoru olan insanların söylediği şeyler" açıklamasında bulundu. 

Çakır, "Depremin nerede başladığı çok önemli. Fayın kırıldığı yerden başlayarak yayılabilir, tek bir tarafa da gidebilir. Bugünkü deprem depremin fayın batı ucunda başlama ihtimali olduğunu gösteriyor. Son 1 hafta-10 günde genellikle depremler burada gerçekleşti, yüzde 90'ı artçı. Öncü deprem genelde şöyle oluyor, aynı yerde küçük depremlerin olması. Örneğin California'da 6,4 büyüklüğünde deprem oldu, bir sonraki gün 7,3 büyüklüğünde oldu. Son deprem yeni bir deprem riskini son derece artırdı. Şu an riski bu kadar artıran bir deprem mevcut değil. Son deprem, 1999’dan beri beklenen İstanbul depremini etkileyen ve öne çeken en büyük deprem. İstanbul Büyükşehir Belediyesine elimizdeki verileri verebiliriz, dedim, benden bu verileri istemediler" şeklinde konuştu.

"Bütün olasılık hesapları yeniden yapılmalı"

Büyük İstanbul depreminin gerçekleşme ihtimaline ilişkin konuşan Prof. Dr. M. Sinan Özeren, "Deprem için, doğal felaketler için hep olasılık hesaplanıyor. 99 depreminden sonra bir uzman o anki verilerden yola çıkarak bir model geliştirmişti. Önümüzdeki 30 yıl içerisinde 7'den büyük bir deprem için yüzde 67'lik bir değer hesaplamıştı. Bütün olasılık hesapları yeniden yapılmalı. Yer zikretmeyelim ama İstanbul'da öyle alanlar var ki ne olacağını tahmin etmek istemiyorum" ifadelerini kullandı.