Depremde ölü sayısı 18 bini geçti
Abone olMerkezi Endonezya’nın Sumatra Adası olan deprem, Güneydoğu Asya’ya kıyameti yaşattı. 8.9 büyüklüğündeki deprem, 10 metrelik dev dalga yarattı.
ASYA’nın güneyi dün sabah son 44 yılın en büyük depremiyle
sarsıldı. Richter ölçeğine göre 9 büyüklüğündeki depremin neden
olduğu dev tsunami dalgaları Endonezya’dan Hindistan ve Sri
Lanka’ya kadar olan geniş bir bölgede 18 bin kişinin ölümüne,
binlerce kişinin kaybolmasına yol açtı. 2.5 dakika süren deprem bir
milyon kişiyi de evsiz bıraktı. Hindistan ve Endonezya ile birlikte
en büyük zararı gören Sri Lanka, hükümetin kontrolü altındaki
bölgelerde ölü sayısının 5017 olduğunu açıkladı. Ayrılıkçı Tamil
gerillalarının kontrolü altındaki bölgelerde de 2000 kişinin öldüğü
ve toplam ölü sayısının 7017'ye ulaştığı belirtildi. Sri Lanka
Ulusal Meteoroloji Merkezi, Sumatra adası yakınlarında sarsıntılar
belirlendiğini ve küçük tsunamilerin yolda olduğunu açıklarken, 25
bin kadar askerin kurtarma çalışmalarına katıldığı ve kıyı
bölgelerine yardım ulaştırmaya başlandığı kaydediliyor. Ülkede 800
bin kişinin evsiz kaldığı ve 1555 kişinin kayıp olduğu verilen
haberler arasında. Askeri kaynaklar, ölenler arasında turistlerin
de bulunduğunu ve ölü sayısının arttığını söylediler. Bir internet
sitesinin haberinde de, bir yetimhanedeki 170 çocuğun korkunç
şekilde can verdiği ileri sürüldü. Son 40 yılın en büyük depreminde
en çok zarar gören ülkelerden Hindistan'da da ölü sayısının arttığı
bildiriliyor. Hindistan polisi, Andaman ve Nicobar adalarındaki ölü
sayısının 3000'e çıktığını bildirdi. Televizyon kanallarında
verilen haberlerde, 3000 kadar kişinin de kayıp olduğu ve ölü
sayısının artmasından endişe edildiği belirtildi. Hindistan'da
deprem ve tsunami sonucu 6000'den fazla kişinin öldüğü tahmin
ediliyor. Tayland Başbakanı Thaksin Shinawatra da, dev dalgaların
bu ülkede 700 kadar kişinin ölümüne yol açtığını söyledi. Taylandlı
Tümgeneral Kokiet Wongworachart, Puket adasında ölenlerden 35'inin
turist olduğunu söyledi. Basın-yayın organları, ölen ve kaybolan
turistler arasında Güney Kore, Japonya, Almanya, Güney Afrika, Hong
Kong, İngiltere, İrlanda, Danimarka, Avustralya, Malezya, Meksika,
Rusya, İsveç, Şili ve ABD vatandaşlarının bulunduğunu duyurdular.
General Chaisit Shinawatra, ABD'nin, felaket bölgelerine yardım
göndermeyi teklif ettiğini belirttdi. Radyo istasyonlarından kan
bağışı çağrısında bulunuluyor. Puket'te kaybolduğu açıklanan
Tayland Kralı'nın torunu Bhumi Jensen'in de öldüğü açıklandı.
Babası Amerikan vatandaşı olan 21 yaşındaki Bumi'ye ait ceset
teşhis edildi. Puket belediye binası önünde toplanan 1000 kadar
turist, yetkililerden yardım istedi. Deprem ve tsunami nedeniyle
5000'e yakın kişinin öldüğü Endonezya'da da kurtarma çalışmaları
devam ediyor. Endonezya askerleri ve gönüllüler, denizden gelen
ölümden kaçmak için ağaç tepelerine çıkanları kurtarmaya çalışıyor.
BM'nin de dev dalgalara yenik düşen Aceh bölgesine yardım gönderme
teklifinde bulunduğu haber verildi. Halen dev dalgalar arasında
boğulan ve depremde yıkılan evler altında kalan birçok ceset olduğu
belirtiliyor. Öte yandan İsrail, mahsur kalmış vatandaşlarının
durumunu araştırmak ve yardım çalışmalarına katkıda bulunmak
amacıyla felaket bölgelerine ekip gönderdi. Ekibin İsrail Dışişleri
Bakanlığı yetkilileri ile bir grup doktordan oluştuğu, aileleriyle
bağlantı kuramayan 543 İsrailli bulunduğu kaydedildi. ÜLKELERE GÖRE
ÖLÜ SAYISI Deprem ve ardından gelen tsunamiden zarar gören ülkeler
ve can kayıpları son gelen bilgelere göre şöyle: Hindistan: 6279
Endonezya: 4491 Malezya : 44 Myanmar: 10 Sri Lanka: 7017 Tayland :
461 Bangladeş: 2 Maldivler : 32 Kenya: 1 Toplam: 18337 PRENS
KAYBOLDU Korkunç felakette, Tayland Kralı Bhumibol Adulyedaj'ın
torunlarından Bhumi Jensen'in de kaybolduğu bildirildi. Yetkililer,
dev dalgalar gelirken kıyıda iki arkadaşıyla jet-ski yapmakta 21
yaşındaki Prens'ten haber alınamadığını belirttiler. MALDİVLER
HAVAALANI AÇILDI Bu arada, tsunami felaketinden sonra kapatılan
turizm cenneti Maldivler uluslararası havaalanı da kısa süre önce
yeniden ulaşıma açıldı. 7’LiK 9 ARTÇI Merkez üssü Endonezya’nın
Sumatra Adası’nın batısında, ayrılıkçı çatışmaların olduğu Aceh
bölgesi açıklarında, Hint Okyanusu’nun 40 kilometre altında
bulunan, yerel saatle sabah 8:00’de meydana gelen depremi 7
şiddetinde 9 kadar artçı deprem izledi. Tsunami dalgaları Sri
Lanka, Hindistan, Tayland, Malezya, Maldiv Adaları, Myanmar ve
Malezya sahillerini altüst etti. 5. BÜYÜK DEPREM Deprem, Şili’de
1960’da meydana gelen 9.5 büyüklüğündeki depremden bu yana en büyük
deprem olmakla birlikte, can kaybı ve hasarın neredeyse tamamı
sarsıntının yarattığı güçlü tsunami dalgalarının sahilleri sulara
gömmesiyle oluştu. Amerikan Jeolojik Araştırmalar Merkezi’nin
büyüklüğünü Richter ölçeğine göre 9 olarak açıkladığı deprem, dünya
genelinde depremlerin kaydedilmeye başlandığı 1900 yılından bu yana
da beşinci sırada yer alıyor. BALIKÇILAR SIR Yüzlerce balıkçının da
kayıp olduğu öğrenildi. Malezya’daki binlerce kayıp arasında da
balıkçılar var. Hindistan’ın güney kıyısında da başta Madras kenti
olmak üzere büyük hasar ve 2 binden fazla ölü var. Tayland ile
Bangladeş’de de depremin ardından metrelerce yükselen dalgalar
özellikle sahilde bulunan pek çok kişiyi denize sürükledi, köy ve
kasabaları sular altında bıraktı. Şu ana kadar aralarında
turistlerin de olduğu 400 kadar kişinin öldüğü bildirilen
Tayland’da Başbakan Taksin Şinavatra sahil bölgelerindeki halkın
yüksek yerlere tahliye edilmesi için talimat verdi. ADALAR SİLİNDİ
Maldiv Adaları’nda da büyük bir su baskını olduğu, deniz
seviyesinden sadece 1 metre yükseklikte bulunan birçok adanın
haritadan silindiği haber veriliyor. 1192 mercan adadan oluşan
Maldivler’de 32 kişinin öldüğü bildirildi. Ülkenin tek uluslararası
havaalanı ise trafiğe kapatıldı. Deprem ve tsunamiden etkilenen
Güney Asya bölgesinde elektrik ve telefon hatları kesildiğinden,
hasar ve can kaybı konusunda bilgi almak güçleşiyor. Yetkililer
sular çekildikçe daha fazla ceset bulacaklarından endişe ediyorlar.
10 metrelik tsunami dalgaları ENDONEZYA’nın bin 500 metre açığında,
okyanus tabanının 40 kilometre derininde gerçekleşen dev sarsıntı,
bin kilometrelik fayı harekete geçirdi. Fayla birlikte milyarlarca
tonluk su kütlesi de harekete geçti. Saatte 800 kilometre hızla
ilerleyen dalgalar, 1 buçuk saat sonra ulaştıkları Sri Lanka
açıklarında aniden 200 kilometrelik hıza düştü. Ancak dalgalar, ani
yavaşlamanın etkisiyle 6 ile 10 metre yüksekliğe ulaşarak 150
kilometre süratle kıyıya vurdu. Dalgaların 4 bin 600 kilometre
uzaklıktaki Afrika’ya ulaşması ise 5 saati buldu. Endonezya,
Malezya, Sri Lanka, Tayland, Hindistan, Bangladeş, Maldivler,
Myanmar, Somali, Kenya ve Tanzanya’yı etkileyen korkunç tsunami
dalgaları inanılmaz bir süratle sahil şeritlerini süpürdü. Erken
uyarı sistemi yoktu HİNDİSTAN’ın Madras kentindeki ünlü Marina
Plajı’na dev tsunami dalgalarının ulaşması 2 saat aldı. Bölgedeki
yoksul ülkeler, Japonya’dakine benzer bir tsunami erken uyarı
sistemi kurmuş olsalardı, binlerce kişinin hayatı kurtulacak, büyük
felaket yaşanmayacaktı. Dolunay depremi tetikledi mi Depremin Ateş
Çemberi olarak nitelendirilen bölgede, dolunay zamanında meydana
gelmesi birçok insanın aklına ayın depremler üzerindeki etkisini
getirdi. İÜ Öğretim üyesi Doçent Oğuz Gündoğdu, ayın çekim gücü ile
depremler arasındaki ilişkinin araştırıldığını, ancak henüz
bilimsel kurala bağlanmadığını söyledi. Karadakini denize
denizdekini karaya Dalış sporu ile ilgilenenler için bir cennet
olan Tayland’ın Phuket Adası’nı vuran tsunami, tatil cennetini
cehenneme çevirdi. Denizin kıyısında bulunan tekne, jet-ski gibi
araçlar kent merkezine kadar sürüklenirken, birçok otomobil de dev
dalgalarla denize sürüklendi. Malezya’nın turistik adası Penang
tsunamiye 28 kurban verdi. Limana halatla bağlanmış tekneler
tsunamiyle birlikte kentin caddelerine kadar taşındı. Tsunami en
fazla Sri Lanka’yı etkiledi. Dev dalgalar Sri Lanka sahilinin geniş
bir kesimini sular altında bıraktı. Başkent Colombo’nun 60 km
güneyindeki Maddampegama’da evler okyanusun sularına gömüldü. Dev
dalgaların eseri Tsunami dalgaları Tayland’ın turist merkezi Phuket
adasını altüst etti. Denizin içinde ne varsa caddelere fırladı.
Sahilden uçarak gelen bir sandal sokak ortasında devrilmiş otobüsün
altına girdi. Turistler manzarayı dehşet içinde izledi.
Hindistan’ın Madras kentinde tsunaminin yuttuğu balıkçı teknesi
kıyıdaki taşlara vurdu. Omurgası kırılan tekne tamamen kullanılamaz
hale geldi. Sahillerden topladılar Tayland’ın güneyindeki
Phuket’teki Patong plajından çok sayıda ceset toplandı. Ne ambulans
vardı, ne bir sedye. Bölge halkı karga tulumba taşıdıkları
cesetleri kamyonetlere atarak götürdüler. Hindistan’da da
sahillerden toplanan boğulmuş insanların cesetleri Madras Devlet
Hastanesi’ne sığmadı. Cesetler arasında karısını bulan bir adam
başucuna çöküp ağladı. Film gerçek oldu Tsunami korkusu birçok kez
kıyamet senaryolu filmlere konu oldu. Bunlardan en çarpıcı olanı
1998 yapımı Deep Impact (Derin Darbe) adlı filmdi. Dünyaya düşen
bir göktaşını konu alan filmde, daha sonra yaşanan dev dalgaların
New York’ta Manhattan’ı yok edişi çarpıcı bir şekilde
yansıtılmıştı. Ekrandaki dehşet Son 44 yılın en büyük depreminin
ölçeği yerel rasathaneler tarafından önce düşük verildi.
Jakarta’daki Endonezya Meteoroloji ve Jeofizik Ajansı görevlileri
dünkü depremin grafiğini bilgisayar ekranından izlerken, Amerikan
Jeolojik Araştırmalar Merkezi, depremin büyüklüğünü Richter
ölçeğine göre 9 olarak tespit etti. Terör sandılar Afet bölgesinde
birçok havaalanı gibi Tayland’ın Bangkok havalanı da kapatıldı.
Rüya gibi Noel tatili geçirme hayalleriyle Phuket adasına gitmeyi
bekleyen Batılı turist kız da ne yapacağını bilmeden alanda
bekleyenlerle birlikte endişe içinde oturuyordu. İngiliz turist
Gerrard Donnelly, ‘Eşim Emily ile birlikte çok şiddetli bir ‘güm’
sesi duyduk. Balkona çıktık, herkes çığlık çığlığaydı. Terör
saldırısı sandık’ dedi. Yüksekteydik kurtulduk 400 kişinin can
verdiği Tayland’ın dalış noktalarıyla dolu tatil cenneti adası
Phuket’te hastaneler yaralı turistlerle doldu. Turistlerden biri,
‘Kumsala yakın bungalovumuzda kalırken dev bir dalga kıyıya vurdu.
Plajdakilerin hemen hepsi öldü, biz yüksekte olduğumuz için
kurtulduk’ dedi. Bem’le aynı tarih: 30 bin kişi ölmüştü GÜNEY
Asya’yı cehenneme çeviren 9’luk deprem ve tsunami dalgaları,
tarihiyle de dikkat çekti. Deprem, bir yıl önce 26 Aralık günü
İran’ın tarihi Bem şehrinde meydana gelen ve 30 bin kişinin ölümüne
yol açan depremin yıldönümüne rastlıyor. En ölümcül deprem Çin’de
yaşandı 28 Temmuz 1976 Çin’in Tangshan kentindeki 7.8
büyüklüğündeki depremde, 242 bin kişi öldü, 164 bin kişi yaralandı.
21 Haziran 1990 İran’daki 7.7’lik depremde 40 binden fazla insan
öldü. 26 Aralık 2003 İran’ın tarihi Bem kentindeki 6.7
büyüklüğündeki depremde 31 bin 884 kişi öldü, 18 bin kişi
yaralandı. 7 Aralık 1988: Ermenistan,’da 7.0’lik deprem 25 bin can
aldı. 17 Ağustos 1999: Marmara depremi. 7.4 büyüklüğündeki depremde
15 bin 613 kişi öldü, 25 bin kişi yaralandı.