Deprem etkisini yarıya indiren buluş

ODTÜ'de binaların zeminini depremin etkisinden izole edip yıkılmasını önleyen 'Yeni Nesil Sismik İzolasyon Sistemi' geliştirildi.

Sistemde zemine yerleştirilen geosentetik malzeme, deprem belli bir şiddete ulaşınca binanın kaymasını sağlayarak, sarsıntının binaya geçmesini engelliyor.

ODTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Yener Özkan ve araştırma görevlisi Volkan Kalpakcı'nın geliştirdikleri proje, TÜBİTAK desteğiyle yürüyor.

Üniversitenin Zemin Mekaniği Laboratuvarı'nda geliştirdikleri deprem simülatörüyle yeni nesil sismik izolasyon sistemi üzerinde çalışan Özkan, bu sistemin diğer sismik izolasyonlarından farklı olduğunu söyledi. Özkan, binaların temelinde geosentetik denilen özel malzemeler kullanarak yapı modellerinin deprem sırasındaki hareketlerini ölçtüklerini anlattı.

TEMEL ALTINA MUŞAMBA BENZERİ MALZEME

Özel üretilen ancak şekil itibariyle muşambaya benzeyen bu malzemenin temelin altına konulduğunu dile getiren Özkan, ''Bu özellikli malzeme sayesinde depremin belli ivmesinden sonra bina kayıyor ve binaya geçen deprem kuvveti ciddi oranda azalıyor. Böylece binanın deprem sonrasında hasar görüp yıkılması engellenmiş oluyor'' dedi.

Özkan, dünyada geosentetik malzemelerin bu amaçla kullanımına ilişkin çok fazla çalışmanın bulunmadığını, bu malzemeleri kullanarak düşük maliyetli, kolay ve hızlı uygulanabilir bir yöntem geliştirdiklerini belirtti.

DEPREM ETKİSİ YARI YARIYA DÜŞTÜ

ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü araştırma görevlisi Kalpakcı da mekanik izolatörlerin pahallı, geliştirdikleri geosentetik izolatörlerin ise ucuz bir yöntem olduğunu vurguladı.

Bu yöntemle deprem etkisini azaltmada başarı gösterdiklerini belirten Kalpakcı, ''Ön deneylerimizden olumlu sonuçlar elde ettik. Binaya gelen deprem etkilerini en az yarı yarıya düşürmüş vaziyetteyiz. Uluslararası yayım hazırlığındayız'' diye konuştu. Kalpakcı, ileri araştırmaların sürdüğünü de açıkladı:

''Başarılı sonuçlar alınan bu sistem sayesinde temelinde geosentetik malzemeler kullanılarak izole edilen yapılar, izole edilmeyen yapılara göre depremde çok daha az zorlanıyor. Bu sistem uygulamaya geçirildiğinde deprem bölgelerinde yapılacak yapılarda depremin tahribatın azalacağı, birçoğunun deprem sonrasında kullanılabilir durumda kalacak. Deprem bölgelerinde yaşayanların deprem sırasında can ve mal güvenliği artacak.''