Denetlenmeyen özel ordu JİTEM olur

Sınır bölgelerinde görev yapacak profesyonel nitelikteki özel birliklerle ilgili hükümet ve Genelkurmay'ın yürüttüğü projenin detayları ortaya çıkıyor. İlk planda 5 bin komando bölgeye gönderilecek.

Bu askerler, gönüllülük esasına göre bekâr ve güçlü bünyeye sahip olanlar arasından seçilecek. Bölgenin yapısına göre psikolojik ve sosyolojik eğitimden geçirilecek olan birliklere Kürçe de öğretilecek. Tasarı, yeni yasama dönemi olan 1 Ekim'den sonra Meclis'in gündemine gelecek.

Terörle mücadele amacıyla oluşturulması planlanan Özel Hudut Birlikleri konusunda stratejist ve terör uzmanlarından önemli uyarılar geldi. Yeni birliklerin sivil denetime açık olması gerektiğine dikkat çeken USAK Genel Koordinatörü Doç. Dr. Sedat Laçiner, jandarma ve emniyet teşkilatından sonra terörle mücadelede üçüncü bir unsur haline gelecek birliklerin tek merkezden yönetilmezse başarısız olacağını söyledi.

Laçiner, "Dolayısıyla yeni oluşumun da bu iki kuvvetle birlikte tek merkezden yönetilmesi gerekir. Eğer bunların idaresi Genelkurmay'a taşınırsa iki başlı bir yapı oluşur. Çok daha önemlisi ise sivil yönetim tarafından sınırsızca denetlenebilmesi lazım." dedi. Denetimsizliğin yeni JİTEM'ler ortaya çıkarabileceğini belirten Laçiner, sivil, hesap sorabilir otoritenin en başından itibaren bulunması gerektiğini kaydetti.

Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Hüseyin Yayman da, birliklerin bu haliyle görev yapmalarının birçok sorunu beraberinde getireceğini ifade etti. Bu projenin 90'lardan bu yana dile getirildiğini hatırlatan Yayman, "Türkiye terörle mücadelede hep bir taş eksik oynadı. Askerî önlem aldığında siyasî ayağını boş bıraktı, siyasî atak yaptığında ise askerî ayağını dengeli bir şekilde yerleştiremedi. Son gelişmeler de bunu ortaya koyuyor. Ordu içinde özel yetkili bir birim oluşturmak, onu yönetecek kesime doğrudan bir güç sunmaktır. Yeniçeri gibi o da istediği şekilde işi yönlendirir ve istenmeyen durumların yaşanmasına sebebiyet verebilir." dedi.

Türkiye'nin sınır güvenliği, Avrupa Birliği üyeliğini de ilgilendiren bir konu. AB, sınır güvenliğinin sivil bir çatı altında toplanmasını isterken İçişleri Bakanlığı'nı adres gösteriyor. Öte yandan Özel Hudut Birlikleri ile ilgili detaylar da ortaya çıkmaya başladı. Askerliğini komando olarak yapan bekârlar arasından seçilecek. İlk etapta 5 bin komando bölgeye gönderilecek. 5 yıllığına görev yapacak birliklere Kürtçe de öğretilecek. Yüklü tazminatla emekli olacaklar.

Terörle mücadele etmek amacıyla oluşturulması planlanan 'Özel Hudut Birlikleri'nin başarılı olması için stratejist ve terör uzmanları önemli uyarılarda bulundu. Yeni birliklerin sivil denetime açık olması gerektiğine dikkat çeken USAK Genel Koordinatörü Doç. Dr. Sedat Laçiner, jandarma ve emniyet teşkilatından sonra terörle mücadelede üçüncü bir unsur haline gelecek birliklerin tek merkezden yönetilmesi gerektiğine dikkat çekti. Aksi bir durumda ise projenin 'başarısızlıkla' sonuçlanacağını vurguladı.

Terörle mücadelede çift başlılığa sebep olacak bir yapının kesinlikle kurulmaması gerektiğinin altını çizen Laçiner, "Yeni birlikler, jandarma ve polisten sonra terörle mücadelede üçüncü bir unsur olacak. Dolayısıyla yeni oluşumun da bu iki kuvvetle birlikte tek merkezden yönetilmesi gerekir. Eğer bunların idaresi Genelkurmay'a taşınırsa iki başlı bir yapı oluşur." dedi.

Yeni birliklerin sivil denetim altında tutulmadığı takdirde JİTEM benzeri yapılanmalar çıkarabileceği uyarısında bulunan Laçiner şöyle devam etti: "Yeni birliklerin beş yıl çalışıp tazminatla ayrılması öngörülüyor. Bunun yerine uzun çalışma süresinin ardından farklı birime kaydırılması makul olur. Bunlar, siviller tarafından denetlenmezse yeni JİTEM'ler ortaya çıkabilir. Siviller, sürecin başından itibaren hesap sorabilir otorite olmalı. Yani birimin çok başlı bir yapı oluşturmayacak şekilde kurgulanması gerekiyor."

Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Hüseyin Yayman da hudut birliklerinin, konuşulduğu haliyle birçok eksiğinin olduğunu kaydediyor. Yeni oluşumun bu şekilde görev yapmasının birçok sorunu beraberinde getireceğini savunan Yayman, terörle mücadelede başarının sağlanması için ordunun tamamıyla yenilenmesi gerektiğini vurguladı. Yayman, şöyle devam ediyor: "Gelişmelere bir bütün olarak baktığımızda iktidarın tekrar askere geçmesi için bir operasyon hazırlığı yapıldığını görüyoruz. Ordu içinde özel yetkili bir güç oluşturmak, onu yönetecek kesime doğrudan bir güç sunacak. Birliğin başındakiler Yeniçeri gibi istediği şekilde işi yönlendirir ve istenmeyen durumların yaşanmasına sebebiyet verebilir."

Projenin tam olarak uygulanmayacağını da savunan Yayman, bazı çevrelerin yeni birliklere karşı çıkabileceğini düşünüyor. Yayman, "Şehit cenazeleriyle toplum uzun yıllar yönlendirildi. Şemdinli kırsalında paralı bir asker şehit olduğunda eskisi gibi toplum ajite edilemeyecektir. Bu nedenle yeni birlikleri istemeyenler olacak." diyor. Yeni birliklerde askerlerin beş yıl görev yaptıktan sonra sivil hayata dönmelerini de eleştiren Yayman, "Tekrar geri dönmeleri onlarda Vietnam sendromu oluşmasına neden olacaktır." diye konuştu.

İşte Özel Hudut Birlikleri: Komando, bekâr, rütbesiz

Sınırda görev yapacak özel birliklerle ilgili hükümet ve Genelkurmay'ın yürüttüğü projenin detayları ortaya çıkıyor. İlk planda 5 bin komando bölgeye gönderilecek. Bu askerler, bekâr ve güçlü bünyeye sahip olanlar arasından seçilecek. Birliklere Kürçe de öğretilecek. Tasarı, yeni yasama dönemi olan 1 Ekim'den sonra Meclis'in gündemine gelecek.

GÖNÜLLÜ VE KOMANDO OLACAK. Özel hudut birliklerinde hiçbir askere zorunlu görev verilmeyecek. Burada görev yapanlar "gönüllülük" esasıyla seçilecek. Askerliğini komando olarak yapanlar arasından seçilecek kişilerin yaş ortalaması da 25'i geçmeyecek.

UZUN BOYLU, ATLETİK YAPILI. Askerlerin fiziği güçlü olacak. Özel birlik personeli 1.75 cm boyunun altında ve kilolu olmayacak.

KENDİLERİ RÜTBESİZ, KOMUTANLARI SUBAY. Özel hudut birliği personeli er veya erbaş statüsünde olacak. Başlarında ise subaylar bulunacak. 'Hudut Birliği'nin Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı olarak çalışması bekleniyor.

5 YILLIĞINA 5 BİN ASKER. İlk planda 5 bin civarında askerin bölgeye gönderilmesi düşünülüyor. Dağ şartlarında yaşayacakları için görev süreleri kısa olacak. Süre olarak 5 yıl öngörülüyor.

YÜZLÜ TAZMİNATLA EMEKLİ OLACAKLAR. Askerlerin görev sürelerinin bitiminde kamu dairelerine yerleştirilmesi düşünülmüyor. Bu birliklere piyasa şartlarının üstünde maaş ödenecek. Tazminatları da yüksek olacak. 5 yılın sonunda kendisine iyi bir iş kurabilecek kadar tazminatla emekli olacak.

PSİKOLOJİK, SOSYOLOJİK EĞİTİM. Terörle mücadeleye göre de eğitim programı düşünülüyor. Sınır boylarının siyasi, etnik yapısı göz ardı edilmeyecek. Türkiye'nin farklı coğrafi bölgelerinden gelecek özel birliklere bölgenin özel yapısına dair eğitim verilecek. Kürtçenin öğretilmesi de gündemde.

KIYAFET, BIYIK "AŞIRI" OLMAYACAK. Özel Hudut Birliği mensuplarının kılık ve kıyafeti diğer askerlere göre daha serbest olsa da aşırıya kaçılmayacak. Bölge insanını rahatsız edecek simgesel çağrışım yapacak bıyık, sakal kesiminden uzak durulacak.