Demans (bunama) hastalığı nedir? Sigara ve alkol kullananlar risk altında

DSÖ'nün Türkiye'de "bunama" olarak da bilinen ve zihinsel performansı etkileyen demansa ilişkin ilk kılavuzu yayımlandı. Kılavuzda, "İnsanlar, düzenli egzersiz yaparak, sigara içmeyerek, alkolün zararlı kullanımından kaçınarak, kilolarını kontrol ederek, sağlıklı diyet yaparak ve sağlıklı kan basıncı ve kan şekeri seviyelerini koruyarak bunama riskini azaltabilirler." ifadelerine yer verildi.

Yaşın, bilişsel gerileme için bilinen en güçlü risk faktörü olmasına rağmen, demansın yaşlanmanın doğal veya kaçınılmaz bir sonucu olmadığının da altı çizildi. 

DSÖ kılavuzu, sağlık hizmeti sağlayıcıları için, hastalara bilişsel gerileme ve demansın önlenmesine yardımcı olmak için ne yapabilecekleri konusunda tavsiyede bulunmalarını sağlayacak bilgi sunuyor.

Hasta sayısı 3 katına çıkacak
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom, kılavuza ilişkin yaptığı açıklamada, "Gelecek 30 yılda demanslı hasta sayısının üç katına çıkması bekleniyor. Demans riskini azaltmak için elimizden gelen her şeyi yapmamız gerekiyor. Bu kılavuzda toplanan bilimsel kanıtlar, bir süredir şüphe duyduğumuz, kalbimiz için iyi olanın, beynimiz için de iyi olduğunu doğrulamaktadır." ifadesini kullandı. 

Maliyet 2 trilyon dolara ulaşacak
DSÖ'ye göre demans dünyada hızla yayılan en büyük sağlık sorunlarından biri haline geldi. Küresel ölçekte 50 milyon demans hastası bulunurken, bunlara her yıl neredeyse 10 milyon yeni vaka ekleniyor. 

Örgütün tahminlerine göre, demansın dünya ekonomisine maliyeti 2030 yılı itibarıyla 2 trilyon dolara ulaşacak.

- Demans nedir?
Türkiye'de "bunama" olarak da bilinen ve zihinsel performansı etkileyen demansın en yaygın görülen şekli alzaymır, günlük aktivitelerde azalma ve bilişsel yeteneklerde bozulma ile nitelenen nöropsikiyatrik semptomların ve davranış değişikliklerinin eşlik ettiği nörodejeneratif bir hastalık olarak tanımlanıyor.

Belirtileri var mıdır?
Hastalığın en bariz semptomu, yakın zamandaki olayların hatırlanamaması olarak ortaya çıkıyor. Bozukluğun ilerlemesiyle bilişsel yeteneklerdeki kayıp artıyor, frontal ve temporal lob ile ilişkili dil, ince motor hareketler ve tanıma becerilerinde işlev kaybı başlıyor.

Uluslararası Alzheimer Hastalığı Kurumu (ADI) ve Yaşlanma Üzerine Küresel Koalisyonun (GCOA), temmuz ayında ABD'de düzenlediği konferansta yayımlanan indekse göre, 2050'de nüfusun yaşlanması sonucu bunama yaşayanların yaklaşık yüzde 70'i gelişmekte olan ülkelerde olacak.