Davutoğlu'ndan kritik Bağdat kararı!

Al Jazeera'nin edindiği bilgiye göre Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Bağdat ziyaretinin bu ay sonu ya da Aralık başı yapılması bekleniyor.

Ziyaret İbadi Hükümeti'nin kurulmasının ardından yakınlaşan iki ülke arasındaki ikinci üst düzey temas olması açısından önemli. Irak Dışişleri Bakanı İbrahim Caferi 5 Kasım'da Ankara'yı ziyaret etmişti. Ziyarette iki ülke başbakanının en kısa süre içinde bir araya gelmesi de kararlaştırılmıştı. 

İbadi Hükümeti'yle buzlar eridi

IŞİD Musul'u Haziran ayında ele geçirdikten sonra Türkiye, Maliki yönetiminin mezhepçi politikalarla Irak’ta bölünmeye yol açtığını savunarak ülkede yeni kapsayıcı bir hükümetin kurulması için çağrılarını artırmıştı. Kısa bir süre sonra Türkiye’nin Musul konsolosluğunda çalışan 48 Türk vatandaşı IŞİD tarafından kaçırıldı. Ankara Bağdat yönetimini diplomatik personelinin güvenliğini sağlamamakla suçladı. 

Türkiye Şii siyasetçi Haydar İbadi liderliğindeki yeni hükümetin Eylül ayında kurulmasından sonra memnuniyetini dile getirdi. Davutoğlu Eylül ayında Başbakanlık'a seçilen İbadi'yi ilk arayan isimlerden biri oldu. 

İki ülke arasındaki yapısal sorunlar

Irak Dışişleri Bakanı İbrahim Caferi’nin ziyareti iki ülke arasında 2013’ten beri tıkanmış ilişkilerin yeniden canlandırılması için her iki tarafın da iyimser açıklamalar yaptığı bir atmosferde gerçekleşti. Davutoğlu'nun Bağdat ziyareti de bunun devamı niteliğinde.

Ancak iki ülke arasında uzun süreye yayılarak çözülmeyi bekleyen bir takım sorunlar var. Irak ve Türkiye, IŞİD ile mücadele konusunda farklı yaklaşımlara sahip. Türkiye, Irak’ta merkezi hükümetin Sünnileri dışlayan mezhepçi politikalarının IŞİD’i besleyen ana faktör olduğu görüşünde. Irak’ın yeni hükümeti ise her ne kadar geçmişteki hükümetin hatalarını tekrarlamayacağını ve daha kapsayıcı olacağını söylese de henüz somut adımlar atmadı.

Türkiye IŞİD’i bölgede besleyen bir değer ana kaynağın ise Suriye’deki Beşşar Esed rejimi olduğunu, Esed devrilmediği sürece IŞİD benzer yapıların yaşamaya devam edeceğini söylüyor. Irak ise Suriye politikasını büyük oranda Esed rejiminin en büyük destekçisi İran’a endekslemiş durumda.  

Kürt petrolünün Türkiye üzerinden dünya pazarına satılması da iki ülkenin farklı yaklaşım sergilediği konulardan biri. Türkiye, İran ve ABD’nin de rahatsız olduğu petrol satışı konusunda Erbil ile entegre bir politika yürütüyor ve Erbil-Bağdat arasında merkezi bütçe ile ilgili sorunların Irak’ın iç meselesi olduğunu savunuyor. Ancak Irak anayasasının farklı okunmasından kaynaklanan belirsizlik ve tartışmalar devam ediyor. Yeni hükümetin Kürt petrolünün satışı konusunda Türkiye ile nasıl bir ilişki geliştireceği henüz açıklanmış değil. 

Bazı istatistiklere ve siyasilerin açıklamalarına göre Irak ordusunda Şiilerin oranı yüzde 95. Bu oran, özellikle Sünnilerce Irak ordusunun milli bir Irak ordusu olmaktan çok bir Şii ordu olduğu eleştirilerine neden oluyor ve bir güvensizlik nedeni sayılıyor. Türkiye, her ne kadar yeni hükümete kredi vererek memnun olduğunu açıklasa da mevcut kabine dağılımının ve askeri yapının yeteri kadar kapsayıcı olmadığını düşünüyor.

Caferi’nin de Ankara ziyaretinde gündeme getirdiği bu sorunlar Bağdat'ta da masada olacak.