Dar gelirli, daha ucuza haberleşecek

Kamu hizmeti niteliğine sahip ancak işletmeciler tarafından karşılanmasında mali güçlük bulunan evrensel hizmetin sağlanması, yürütülmesi ve elektronik haberleşme sektöründe evrensel hizmet yükümlülüğünün yerine getirilmesine ilişkin usul ve esasları belirleyen kanun tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

Yasaya göre evrensel hizmet, ''sabit telefon hizmetlerini, ankesörlü telefon hizmetlerini, basılı veya elektronik ortamda sunulacak telefon rehber hizmetlerini, internet hizmetlerini, kıyı koruma ve seyir güvenliğine ilişkin haberleşme ve deniz yolcu taşıma hizmetini'' kapsıyor. Evrensel hizmetin kapsamı, Türkiye'nin sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik şartları da göz önünde tutularak üç yılı aşmamak üzere, belli aralıklarla Telekomünikasyon Kurumu'nun ve işletmecilerin de görüşü alınarak, Ulaştırma Bakanlığı'nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca yeniden belirlenebilecek.

Evrensel hizmetin karşılanabilir ve makul fiyat seviyesinde sunulması, düşük gelirliler, özürlüler ve sosyal desteğe ihtiyacı olan grupların da evrensel hizmetten yararlanabilmesi için uygun fiyatlandırma ve teknoloji seçeneklerinin uygulanabilmesine yönelik tedbirler alınacak.

EVRENSEL HİZMETİN GELİRLERİ

Telekomünikasyon Kurumu, görev ve imtiyaz sözleşmeleri ile ruhsat ve genel izin bedelinin yüzde 2'sini, yetkilendirme tarihini takip eden ayın sonuna kadar, GSM işletmecileri dışındaki işletmeciler ve Türk Telekom, yıllık net satış hasılatının yüzde l'ini, izleyen yılın Nisan ayı sonuna kadar, GSM işletmecileri, Hazine'ye ödeyecekleri payın yüzde 10'luk kısmını, ödendiği ay içerisinde, Kurum, verdiği idari para cezalarının yüzde 20'sini, tahsil edildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar, Kurum, mali yıl sonunda her türlü giderlerinin karşılanmasından sonra kalan miktarın yüzde 20'sini, her yıl Ocak ayının sonuna kadar bakanlığa bildirecek. Bu meblağ, aynı süre içinde Bakanlığın Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına aktarılacak ve bütçeye ''Evrensel hizmet gelirleri'' adı altında gelir kaydedilecek. Bu süre içinde ödenmeyen katkı paylarına gecikme zammı uygulanacak.

Bakanlar Kurulu, belirtilen bu oranları yüzde 20'sine kadar artırmaya veya indirmeye yetkili olacak.

Yasa ile Ulaştırma Bakanlığı'na evrensel hizmetin sağlanması konusunda bazı yetkiler de veriliyor. Buna göre bakanlık, evrensel hizmet kapsamındaki hizmetleri karşılama talebinde bulunan işletmeciler arasından, bölgesel ve ulusal çapta evrensel hizmet yükümlüsünü hizmet satın alma yoluyla belirleyecek, evrensel hizmet
yükümlülerine ödeme yapacak.

Bakanlık, evrensel hizmetin net maliyetinin hesaplanmasına, belirlenen usul ve esaslar dahilinde gerçekleşip gerçekleşmediğine dair yükümlü işletmeciyi izlemek, denetlemek veya masraftan evrensel hizmet gelirlerinden karşılanmak üzere bağımsız denetçiler tarafından denetlenmesini sağlayacak.

ÖZÜRLÜLER VE DAR GELİRLİLER

Ulaştırma Bakanlığı, ayrıca şu yetkilere sahip olacak: ''Düşük gelirliler ve özürlüler gibi sosyal açıdan korunması gereken kesimlerin evrensel hizmetten eşitlik, taraf gözetmeme ilkeleri temelinde ve karşılayabilecekleri fiyat seviyesinde yararlanabilmelerine ilişkin usul ve esasları belirleyecek.

Belirlenecek esaslar dahilinde merkeze uzak ve kırsal bölgelerden oluşan yüksek maliyet alanlarına hizmetlerin götürülebilmesi için, gerektiğinde geçici evrensel hizmet yükümlüsünü tespit edecek.

Evrensel hizmet yükümlüsü, işletmecilerin net maliyetlerinin hesaplanma yöntemi ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirleyecek.''

Ulaştırma Bakanlığı için 38 kadro da ihdas eden yasa ile belirlenen evrensel hizmeti sağlamakla yükümlü işletmecilerin mevcut imtiyaz ve görev sözleşmeleri ile ruhsat ve genel izinlerinde yer alan ilkelere aykırı düzenlemeler, en geç bir yıl içerisinde yeni düzenlemeye uygun hale getirilecek.

TELEKOM'UN KARI HAZİNE'YE

Yasaya, AK Parti'lilerin verdiği önergeyle eklenen hüküm uyarınca, Türk Telekom'a ait hazır değerlerden (menkul kıymetler dahil) şirkette NATO ve TAFICS proje avansları hariç olmak üzere nakit değer olarak
bırakılacak 350 milyon YTL ile 2005 yılına ilişkin olağan genel kurul toplantısında kar dağıtım kararının alınmasını müteakip dağıtılabilir kardan mahsup edilmek üzere temettü avansı olarak 16 Ocak 2006 tarihine kadar Hazine Müsteşarlığı iç ödemeler saymanlığına yatırılacak 600 milyon YTL dışında ve azami 2.5 milyar YTL'ye (2.5
katrilyon lira) kadar meblağ, Hazine'ye aktarılacak ve bütçeye gelir kaydedilecek.

Bu tutardan 2006 yılında TCDD Genel Müdürlüğü'nün yeni demiryolu yapımı, demiryolu hatlarının bakımı, onarımı veya iyileştirilmesi ile köy içme suyu ve köy yollarıyla ilgili yatırım projeleri ve faaliyetlerine pay ayrılacak.

Ancak, Türk Telekom'un 16 Ocak 2006 tarihinden önce
özelleştirilmesi halinde, Telekom'un hisse devir öncesindeki hazır değerleri ayrı bir hesaba aktarılacak ve buradan Hazine'ye devredilecek.

Telekom'un yüzde 51'den fazla hissesinin 16 Ocak 2006'dan sonra özelleştirilmesi halinde ise Hazine'ye aktarılacak hazır değerler yatırım projelerinde kullanılamayacak. Ayrıca, kablo-tv hizmetlerinden
doğan sermaye ihtiyacını karşılamak üzere Telekom'dan Türksat A.Ş'ye Hazine'nin sermaye payı olarak 100 milyon YTL aktarılacak.

Tasarının kabulünün ardından TBMM Başkanvekili Nevzat Pakdil, 21 Haziran Salı günü toplanmak üzere birleşimi kapattı.