Cumhurbaşkanlığı seçim kuralları ve yasakları

Cumhurbaşkanı seçimi propaganda dönemi, kesin aday listesinin Resmi Gazete'de yayımlanacağı 11 Temmuz'da başlayacak.

Buna göre, açık yerlerde propaganda, 11 Temmuz-9 Ağustos, ikinci oylamaya kalınması halinde ise 11 Ağustos-23 Ağustos'ta olacak.

SEÇİM YASAKLARI

Seçim zamanında, genel yollar üzerinde, mabetlerde, kamu hizmeti görülen bina ve tesislerle ilçe seçim kurullarınca gösterileceklerden başka meydanlarda toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak. Hangi meydanlarda toplu olarak sözlü propaganda yapılabileceği ilçe seçim kurullarınca belirlenecek.

CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ NE ZAMAN? BİRİNCİ VE İKİNCİ TUR TARİHLERİ

İlçe seçim kurulunca, o seçim çevresi içindeki miting alanları 26 Temmuz Cumartesi gününe kadar belirlenerek, seçime katılan adaylara yazılı olarak bildirilecek. Adaylar, bildirimden itibaren 3 gün içinde yararlanmak istedikleri miting alanlarını ve süresini yazılı olarak ilçe seçim kuruluna iletecek.

Birden fazla cumhurbaşkanı adayının sözlü propaganda yapmak için müracaatı üzerine, ilçe seçim kurullarınca toplantı, meydan, gün, sıra ve saatlerinin 30 Temmuz 2014 Çarşamba gününe kadar ad çekme ile belirlenerek, ilgililere tebliğ edilecek.

Belirlenen miting alanına aynı gün ve saatlerde sözlü propaganda için birden fazla aday tarafından başvurulması halinde propaganda süresi en az 2 saat olacak. Birbirini takip eden propagandalar arasında en az 2 saat ara bırakılacak. Başvuran adaylar arasında anlaşma sağlanamadığı takdirde, propaganda sırası ad çekerek belirlenecek. Adaylar arasında anlaşma olması durumunda, propaganda gün ve saatlerinin diğer aday/adayların muvafakati aranmadan değiştirilebilecek.

Açık yerlerde, güneşin battığı ikinci saatin sonundan, güneşin doğmasına kadar toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak.

Mabetlerde, okullarda, kışla, karargah, ordugah gibi, askeri bina ve tesislerle askeri toplantı yerlerinde ve kamu hizmeti görülen diğer yerlerde kapalı yer toplantısı yapılamayacak.

SEÇİM BÜROLARI DÜZENLEMESİ

Adaylıkların kesinleştiği 11 Temmuz 2014 Cuma gününden itibaren cumhurbaşkanı adayları, çalışmalarını yürütmek üzere yurt içinde seçim büroları açabilecek. Ancak adaylar yurt dışında seçim bürosu açamayacak.

Seçim büroları, saat 09.00'dan 23.00'e kadar halka açık faaliyette bulunabilecek. Seçim bürolarındaki ilan ve reklam malzemeleri 9 Ağustos 2014'te (İkinci oylamaya kalması halinde 23 Ağustos 2014) saat 18.00'de kaldırılacak, büroların faaliyetleri de bu tarihte son bulacacak.

Adaylar, propaganda döneminin başlangıç tarihinden seçimden bir gün önce saat 18.00'e kadar, yurt içinde yayımlanan yazılı basında ilan ve reklam yoluyla veya internet sitesi açmak suretiyle sözlü, yazılı ve görüntülü propaganda yapabilecek. Ancak, yurt dışında yayımlanan yazılı basında ilan ve reklam yoluyla yazılı ve görüntülü propaganda yapamayacak.

Vatandaşların elektronik posta adreslerine, taşınabilir ya da sabit telefonlarına görüntülü, sesli veya yazılı mesaj göndermek suretiyle propaganda yapılması yasak olacak. Ancak siyasi partiler kendi üyelerine destekledikleri aday ile ilgili sesli, görüntülü veya yazılı mesajlar gönderebilecek.

Oy verme gününden önceki on gün içinde yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla, adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın ve herhangi bir surette dağıtım yapılamayacak.

CUMHURBAŞKANI SEÇİM ANKETLERİ

Bu sürenin dışında yurt içinde yapılacak kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler ve mini referandum gibi yayınlarda; tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uyulması gerekecek. Ancak yurt dışında hiçbir şekilde kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler ve mini referandum gibi yayınların yapılamayacak.

Kamuoyu araştırmaları ve anketlerin yayınlanması sırasında, araştırmanın hangi kuruluş tarafından yapıldığının, denek sayısının, araştırmanın kim tarafından finanse edildiğinin açıklanması gerekecek.

Yayınlarında adalet ve tarafsızlığa, kanunlara uygun davranmak zorunluluğu bulunan basın kuruluşları, ırk, cinsiyet, sosyal sınıf veya dini inançları da esas alarak yayın yapamayacak. Adaylar ile siyasi partilerin radyo ve televizyon kanalları ile yazılı, sözlü ve görsel basında yapacakları propagandalarda, Türkçe kullanmaları esas olacak.

Adayların açık veya kapalı yer toplantıları radyo ve televizyonlarda canlı olarak yayınlanabilecek. Seçim dönemi içinde, özel tanıtıcı programlar (Ulusa sesleniş, millete hizmet yolunda vb. konuşmalar) banttan veya canlı olarak yayınlanamayacak.

Bu kurallara aykırılığın tespiti halinde, ilgisi itibarıylı konu cumhuriyet başsavcılıklarına, Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirilecek.

SEÇİM PROPAGANDASI

Propaganda döneminde halkın huzur ve rahatını bozmamak koşuluyla sadece yurt içinde açık yerlerde, güneşin batmasının ardından ikinci saatin sonuna kadar hoparlörle propaganda serbest olacak. Buna karşın başka bir aday adına açık ya da kapalı yer toplantısı yapılan saatlerde, bu toplantıların yapıldığı yer ve binalardan işitilecek ve bu toplantıları rahatsız edecek biçimde hoparlörle propaganda yapılamayacak.

Adaylar, istemeleri halinde, ilçe seçim kurulunun düzenleyeceği programa göre varsa belediye hoparlörlerinden bedeli karşılığında eşit surette faydalanabilecek.

SEÇİM EŞANTİYON DAĞITIMI

Adaylar, propaganda döneminde broşür, el ilanları, poster, afiş veya ses ve görüntü içeren CD/DVD gibi her türlü yayını sadece yurt içinde dağıtmakta serbest olacak. Ancak; siyasi partiler ve adayların, bunlar dışında herhangi bir hediye ve eşantiyon dağıtmaları, dağıttırmaları veya bunları üçüncü kişiler ya da kurum ve kuruluşlar aracılığıyla dağıttırmaları yasak olacak.

Siyasi partiler ve adaylar, halkın huzur ve refahını bozmamak, yaya ve taşıt trafiğini engellememek koşuluyla önceden izin almaksızın sadece yurt içinde stant açabilecek.

Propaganda için kullanılan el ilanları ve diğer her türlü matbuat üzerinde Türk bayrağı ve dini ibareler bulundurulamayacak.

Seçim zamanı dışında ücretsiz olarak isteklisine tahsis edilen ilan ve reklam yerleri için ücret talep edilemeyecek. Bu yerler adaylar arasında eşit paylaştırılacak.

298 sayılı Kanun'da yasaklanan yerler dışında, kamuya açık alanlara yerleştirilmiş görüntülü ilan ve reklam yapmaya uygun sabit dijital reklam panoları vasıtasıyla da görüntülü propaganda yapılabilecek. Ancak bu araçlarla sesli propaganda yapılamayacak.

Propaganda döneminin başlangıcından oy verme gününü takip eden güne kadar şehir içi veya şehir dışında, toplu taşıma amacıyla kamu hizmetlerinde kullanılan hava, kara, deniz ve raylı sistem taşıtlarındaki reklam yerleri ve araçlarında, propaganda içeren yayınlar yapılamayacak. Kural, toplu taşıma araçlarına tahsis edilmiş üstü kapalı duraklar ile yolcuların inip bindiği kapalı alanlarda da geçerli olacak.

Devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları kurumlar ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişiliklerinde memur ve hizmetli olarak çalışanlar ilan dağıtamayacak.

CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİM YASAKLARI

Yurt dışında ve gümrük kapılarında propaganda yapılamayacak.

Devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve kurumlar, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları kurumlar ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişilikleri, umumi menfaatlere hadim cemiyetler ve Bankacılık Kanunu'na tabi teşekküllerin, herhangi bir adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyuna tesir etmek maksadıyla her türlü yayınlarda bulunmaları yasak olacak.

Kamu yararına çalışan dernek ve vakıflar, seçmenin oyunu etkileyebilecek girişimlerde bulunamayacak.

31 Temmuz Perşembe'den, ikinci oylamaya kalması halinde 15 Ağustos Cuma'dan itibaren oy verme gününü takip eden güne kadar, sayılan kurumlara ait kaynaklardan yapılan iş ve hizmetler dolayısıyla, törenler yapılması, nutuklar söylenmesi, demeçler verilmesi ve bunlar hakkında her türlü vasıtayla yayınlarda bulunulması yasak olacak.

Seçimden önceki 10 gün yurt içinde yapılacak seçim propaganda gezilerine, başbakan ve bakanlarla, milletvekilleri makam otomobilleri ve resmi hizmete tahsis edilen vasıtalarla katılamayacak. Bu maksatla yapılacak gezilerde, protokol icabı olan karşılama ve uğurlamalar ile törenlerin yapılamayacak ve resmi ziyafet verilemeyecek.

Bu maddedeki yasaklama, aday olması halinde görevde bulunan cumhurbaşkanı için de geçerli olacak.

Seçim propagandasıyla ilgili gezilere hiçbir memur katılamayacak.