Cumhurbaşkanı Sezer'i ikna zirvesi

Şimdiye kadar yapılan açıklamalar hükümet ve Genelkurmay Başkanlığı’nın asker gönderme fikrine olumlu baktığını gösterdiğinden, zirvenin konuya mesafeli yaklaşan Cumhurbaşkanı’nın ikna edilmesine odaklanması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in başkanlığında, Başbakan Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök’ün katılımıyla gerçekleştirilecek zirvede, Sezer’in ikna olmaması halinde hükümetin risk alarak tezkereyi Meclis’e getireceği belirtiliyor. Bu yüzden zirve sonrası toplanarak konuyu ele alacak olan Bakanlar Kurulu da karar açısından büyük önem taşıyor. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül dün yaptığı açıklamada, Türk askerinin Irak’ın neresinde ve ne şekilde görev yapacağına ilişkin ABD’ye gönderilen sualnameye henüz Washington’dan cevap gelmediğini bildirdi. Gül, Irak’a asker gönderilmesi ile ilgili olarak değerlendirmelerin sürdüğünü söyledi. Türkiye’nin Irak’a asker gönderme konusundaki kesin tavrı ve takvimi netleşmeye başladı. Devletin zirvesi bugün 15.00’te Çankaya Köşkü’nde bu çerçevede bir araya geliyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın önerisi ile gündeme gelen zirvede Irak’a asker gönderme konusu, askerin hangi çerçevede gönderileceği, Türkiye’den kaç kişinin gideceği ve hangi bölgede görev yapacağı, bunlara ilişkin bilgiler ve raporlar çerçevesinde değerlendirilecek. Zirveye, geçtiğimiz hafta Başbakanlık’ta gerçekleşen zirvede olduğu gibi Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, MİT Müsteşarı Şenkal Atasagun ve Dışişleri Müsteşarı Uğur Ziyal’in de katılması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in, ilk tezkere kararında olduğu gibi bugünkü zirvede de BM kararı ve uluslararası meşruiyet üzerinde durması bekleniyor. Çankaya Köşkü’ne yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre, BM veya NATO tarafından verilecek bir karar hükümeti rahatlatacak. BM’den bu yönde bir karar çıkmaması ve buna karşın Türk askerinin Kuzey Irak’a gitmesi durumunda ‘uluslararası meşruiyet’ tartışması yaşanacağını savunan Sezer, Türkiye’nin bu konuda asgari risk almasını istiyor. Cumhurbaşkanı, Türkiye’ye Amerikan askerlerinin konuşlandırılması talebine karşı da benzer görüşleri savunarak, bu düşüncesini ilgili MGK'da dile getirmişti. AK Parti hükümeti, 1 Mart tezkeresinin reddedilmesinden sonra hem ABD ile bozulan ilişkileri yeniden tamir etmek, hem de Irak’ın yeniden yapılandırılmasında siyasi ve askeri alanlarda söz sahibi olmak için asker talebini bir fırsat olarak görüyor. Bugün toplanacak zirvede, ‘meşruiyet’ konusunda bazı çekinceleri olan Sezer’in Irak’a asker gönderilmesi konusunda ikna edilmeye çalışılacağı belirtiliyor. Sezer’in endişelerinin giderilememesi durumunda ise hükümetin sorumluluğunu üstlenerek tezkereyi Meclis’e getireceği belirtiliyor. Zirvede ortaya çıkacak genel eğilimle birlikte konunun 22 Ağustos’ta yapılacak MGK toplantısında da ele alınması bekleniyor. Başta Erdoğan olmak üzere hükümet üyelerine göre, ‘Irak’a asker gönderme konusunda devletin tepesinde fikir ve karar birliği olması’ büyük önem taşıyor. Zirveden çıkacak sonucun, AK Parti grubunun tezkere için ikna edilmesinde de önemli rol oynayacağı kaydediliyor. Öte yandan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün konuyla ilgili kararlılıkları da milletvekilleri için belirleyici olacak. Bu konuda milletvekillerinden ciddi bir dirençle karşılaşmayı beklemeyen Erdoğan, parti yöneticilerine, “Irak’a asker göndermemiz sürpriz olmaz. Bu konuda biz, hükümet ve Dışişleri Bakanlığı olarak gerekli çalışmaları sürdürüyoruz. Siz de hazırlıklı olun.” ifadesini kullanmıştı. Bakan Gül de bu yöndeki düşüncesini, “Bölgenin yeniden yapılandırılması için Irak’a gitmek istiyoruz. Yoksa Irak’ın yeniden yapılandırılmasında söz sahibi olamayız.” sözleriyle dile getirmişti. Sezer’in bazı çekincelerinin bulunduğu bilinen asker gönderme konusuna ise asker ve hükümet olumlu yaklaşıyor. Genelkurmay Başkanlığı, Irak’a asker gönderme konusunda ‘Askeri risk haritası’nı çıkararak hükümete sunarken, Dışişleri Bakanlığı da bölgede inceleme yaptırarak ‘politik risk haritası’nı çıkardı. ‘Asker gönderildiği zaman ne olur, gönderilmezse ne olur? Hangi bölgelere gönderilmesi halinde Türk askeri daha başarılı olur? Zayiat ihtimali nedir?’ gibi konularda kapsamlı bir araştırma yapıldı. Bölgede şu anda bir irtibat birimi de görev yapıyor. Askeri ve sivil unsurlar içeren bu irtibat birimi Sunni ve Şii aşiret liderleriyle görüşerek Türk askerinin bölgeye geliş nedenlerini anlatmaya çalışıyor. Irak’a asker gönderilmesi konusunda her ihtimale hazırlıklı olan Genelkurmay’ın, Irak’a Türk askeri gönderilmesi durumunda harekat planları, ikmal noktalarının nerelerde kurulacağı ve gerekli olan sayı üzerindeki çalışmalarının tamamlandığı belirtiliyor. Aynı zamanda askeri çevreler ile diplomatik çevrelerin Türk askerinin yerleştirilmesi gereken bölgeler üzerindeki görüşmeleri sürdürdükleri kaydediliyor. Bu arada Dışişleri Bakanı Gül, Irak’a asker gönderilmesi ile ilgili olarak değerlendirmelerin sürdüğünü söyledi. Gül, Türk askerinin Irak’ın neresinde ve ne şekilde görev yapacağına ilişkin ABD’ye gönderilen sualnameye henüz Washington’dan yanıt gelmediğini bildirdi. Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt da, akredite basına önceki gün verdiği resepsiyonda ABD’ye gönderilen sualnameye cevap beklendiğini ifade etmişti. Org. Büyükanıt, “Kapımızdaki yangına kayıtsız kalamayız.” sözleriyle askerin Irak’a asker gönderme konusuna olumlu yaklaştığı mesajını vermişti.