Çocuğunuz para harcamayı bilmiyor mu?

Anne-babalar çoğunlukla paranın nasıl kazanıldığı, harcandığı ve biriktirildiği ile ilgili bir bilgilerinin olmayışından yakınırlar. Çocuklar okulda parayla ve ekonomiyle ilgili bazı bilgiler öğrenseler de, paranın değerini tam olarak öğrenecekleri yer evdir ve öğretecek olan da ebeveyndir.

Çocuklar para yönetimini ailenin parayla ilgili tutumlarından ve ona oluşturdukları modelden öğreneceklerdir. Bu nedenle paranın nasıl kazanıldığını, harcandığını ve biriktirildiğini öğrenmenin ne kadar önemli olduğunu anlatmadan önce çocuğunuzun sizi para konularında nasıl gördüğünü biraz düşünün.

Örneğin; değiştirmek istediğiniz parasal alışkanlığınız var mı? Bazen birşeyi çok almak istediğiniz halde, faturalarınızı rahatça ödemek için almamayı tercih ediyor musunuz?

Ailenizin ekonomisi ile ilgili ne konuşacağınız kişisel bir meseledir. Bazı aileler ne kadar kazandıkları ve harcadıkları hakkında çok açık olabilirken, bazı aileler bu tip konuları paylaşmayı tercih etmez. Seçim ne olursa olsun çocuğunuzun parasal öncelikleri anlamasını istediğinizde kendi finansal durumunuzu kullanabileceğinizi unutmamalısınız.

ONA FIRSAT TANIYIN

Çocuğunuza biraz kontrol sağlayabileceği fırsatlar tanıyın. Herkesin parayı nereye, ne şekilde harcayacağı ile ilgili seçimleri vardır.
ile 11 yaş arası çocuklar artık ailenin finansal kararları ile ilgili seçimlerden haberdar olabilirler.

Örneğin; iki tatil seçeneğinden ikisine birden gücünüzün yetmeyeceğini, birini seçmeniz gerektiğini açıklayın. 

İŞSİZ OLDUĞUNUZDA NE SÖYLEMELİSİNİZ? 

Siz veya eşiniz işsiz ise bu konunun çocuktan saklanmasına gerek yoktur. Hatta bu durumdan fayda bile çıkarabilirsiniz, çünkü çocuğunuz böyle bir durumda ailenin hem iyi hem de kötüyü paylaşabileceğini anlar.

Yaşına uygun bilgi verin

Küçük çocuklar için ‘Anne/babanın su an için işi yok, ama arıyoruz’ diyerek onu kucaklamak ve yaşamak için hala paranız olduğu güvencesi vermek yeterliyken, büyük çocuklar biraz daha fazla detay bilebilir. İşten ayrıldığınızı açıkladığınızda bunun sonuçlarını da anlattığınızdan emin olun ve çocuğunuzu olabilecek sonuçlar için hazırlayın. Biraz tasarruf yapmanız gerektiğini anlatırken bunun ona karşı olmadığını, sadece içinde bulunduğunuz durumdan kaynaklandığını belirtmeyi unutmayın.

Çocuğunuza iyi bir model olmak ve onunla konuşmak paranın değeri anlamasına yardımcı olur ama daha da iyi kavraması için kendisinin de parası olması gerekir.

HANGİ YAŞTA NE YAPMALI?

Okul öncesi çocuklarının çoğunun paranın ne olduğu yada bir kerede harcamadan biraz tutmanın yararı konusunda bir bilgisi yoktur. Eğer okul öncesi çocuğunuza harçlık verecekseniz, ondan hesaplı olmasını beklemeyin.

5 ile 7 yaş arası çocuklar para kavramını anlamak için hazırdırlar. Para harcamadan önce kazanmak gerektiğini, bazı yüksek fiyatlı ürünlerden kaçınmak, bazı ürünlerin de çok pahalı olmasına karşın az değeri olduğunu anlayabilirler. Bu dönem, harçlık vermek için iyi bir zamandır.

-11 yaş arası çocuklar paraya dair daha karmaşık kavramları kavrayabilirler.Parayı harcamalı mi yoksa tutmaları mi gerektiğine karar vermelerine yardim edecek olan becerileri gelişir. Çok istedikleri bir şeyi almak için para biriktirmeleri gerektiğinde daha sabırlı olabilir ve banka sistemini daha iyi kavrayabilirler.

11 yaş üstü çocukların anne-baba denetiminde emekleri karşılığı para kazanmaya özendirilmeleri de çocukları olgunlaştırabilir.
Örneğin; Kendi el emekleriyle yaptıklarını yada eski kitaplarını satmak gibi.

NE KADAR HARÇLIK VERİLMELİ?

Çocuğa verilecek harçlık kişisel aile kararıdır. Ancak dikkat edilebilecek birkaç noktadan bahsedilebilir. Harçlık haftalık ihtiyaçları kapsamalıdır.
Harcamak ve biriktirmek için de biraz ekstra para verilebilir.

HARCAMAK VEYA BİRİKTİRMEK

Kendi tutumunuz ve inançlarınız bu konuda çocuğunuza yapacağınız teşviği şekillendirecektir. Çocuğunuzu her hafta biraz harcaması biraz da biriktirmesi için teşvik edebilirsiniz.

Çocuğunuza öğüt verin ama son kararı ona bırakın. Göreceksiniz zamanla harcamanın kolay, biriktirmenin ise zor kısmı olduğunu fark edecektir.


Kısa süreli biriktirme hedefleri koyabilirsiniz.

Çocuklar okul çağına geldiğinde para biriktirmenin yararlarını belli bir noktaya kadar anlamaya başlarlar ve bunu en iyi yeni bir oyuncak almak gibi kısa vadeli bir hedefte anlayabilirler. Ama uzun vadeli bir hedef olmadıkça tam anlayamayacaklarını da unutmamak gerekir. Çocuğunuza kendi haftalık harcamalarına yeteceğini hissettiğiniz miktar kadar harçlık verin ve sonra da biraz biriktirmenin faydasını görebilmeleri için yardımcı olun.

Para biriktirmeyi acı verici bir deneyim olmaktan çıkarıp pratik bir eyleme dönüştürün. Eğer çocuğunuz için bir miktar parayı kenara koymak çok önemliyse, harçlığına bir miktar biriktirme parası koyun ve ona bu paranın biriktirmek için, geri kalanının ise harcamak için olduğunu açıklayın. Böylece hem harcayacak parası olacak ve biriktirme alışkanlığını da hala kazanma sansına sahip olacaktır.

Çocuklarla para hakkında konuşmak sürekli olan bir iletişimdir. Kendi harcama ve biriktirme alışkanlıklarınızı anlatarak, onlarla ailenin finansal durumuyla ilgili konuşur ve belli bir harçlık sistemi kurabilirsiniz. Böylece çocukların kendi paraları hakkında kontrolü olur ve genç olma ile yetişkinliğe doğru adım adım ilerlerken parayı nasıl harcamaları ve biriktirmeleri gerektiğini öğrenmiş olurlar.