Çocuğunuz bodur kalmasın!

Bebek ve çocukları erişkin insandan ayıran fizyolojik özelliklerden en önemlisi çocuk bedeninin sürekli, büyüme ve gelişme gösteren dinamik bir yapısının olmasıdır. Anne ve babanın üreme hücrelerinin birleşmesi ve ana rahmine yerleşmesi ile başlayan bu süreç, doğum öncesi ve sonrası aşamalardan geçerek ergenlik döneminin tamamlanması ile sonlanır ve erişkin fiziksel büyüklük ve yapı kazanılmış olur.

Büyüme kavramı tek başına çocuğun fiziksel boyutlarındaki (boy ve ağırlık gibi) artışı ifade ederken, gelişme kavramı bunların yanı sıra çocuğun diğer sistemlerinin örneğin zihinsel, motor ve hareket, sosyal alanlardaki olgunlaşmasını ifade eder. Normalde büyüme ve gelişme süreci genetik, hormonal, çevresel (beslenme) ve psikososyal etmenlerden etkilenir.

Bunların yanı sıra normal büyümenin sürdürülebilmesi için vücuttaki tüm organ sistemlerinin de (kalp, ciğerler, böbrek vb) sağlıklı bir biçimde çalışması gerekir.

Büyümenin en önemli göstergesi boy uzaması ve ağırlık artışıdır. Çocuklardaki boy uzaması, kemiklerin uç kısımlarındaki büyüme plakları denilen kıkırdak dokunun gelişmesi ile sağlanır. Ergenlik döneminin sonunda büyüme plaklarının kapanmasıyla büyüme de durur ve erişkin boyuna ulaşılmış olur.

Büyümeyi etkileyen 3 temel faktörden ilki genetik faktörlerdir. Her çocuğun boyunu anne ve babasından geçen iki grup gen birbirinden bağımsız olarak etkiler. Genler büyümenin ana kalıbını( çocuğun ırksal ve ailevi boy potansiyelini, ergenlik başlama yaşını vs) belirler.

Büyümeyi sağlayan ikinci faktör beslenmedir. Beslenme özellikle ilk iki yaşta olmak üzere tüm yaşlarda büyümeyi etkiler.

Büyümeyi sağlayan üçüncü faktör ise hormonlardır. Başta hipofiz bezinden salgılanan büyüme hormonu olmak üzere, tiroit hormonları ve cinsiyet hormonları büyümeyi düzenler. Bu hormonların eksikliklerinde büyüme geriliği en önemli bulgulardandır. Bu özellikleriyle büyüme, çocukların genel sağlık durumlarını yansıtan çok iyi bir göstergedir.

Sağlıklı çocuk, normal büyüyen çocuktur. Bu nedenle büyümenin değerlendirilmesi, çocuğu takip eden doktorların olduğu kadar anne ve babaların da yakından izlemesi gereken bir konudur.

Yazı: Prof. Dr.Abdullah Bereket
Kaynak: www.sagliginsesi.com