Çinli aktivist piyon mu, kahraman mı?

Çinli kör aktivist Chen Guangcheng, ülkeden ayrılıp ayrılamayacağı sorusunun yanıtını beklerken, Çinli muhalifin kim olduğu ve amacının ne olduğu konusunda tartışmalar devam ediyor.

Arkadaş çevresi ile ülke içi ve dışındaki destekçileri için Chen, Çin hükümetine karşı çıkan bir kahraman.

Hükümet, 'sempati kazanacağı' endişesi taşıdığından olsa gerek Chen'in durumunu halka tam olarak anlatmadı.

Komünist Partisi, yıl sonuna doğru 10 yılda bir yapılan lider değişikliği sürecine gireceği için halkın dikkatinin dağılmasını istemiyor.

Hikâyenin yönünü değiştirmeye çalışan yalnızca Komünist Partisi değil. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hükümeti de olaydaki rolünü ön plana çıkarmaya çalışıyor gibi.

Sokakta adı bilinmiyor

Çin'in olayla ilgili yorumlarının çoğu devlet kontrolündeki resmi haber ajansı Xinhua veya Dışişleri Bakanlığı'ndan geldi.

Chen hakkında bazı bilgiler yayımladılar ama ev hapsinden kaçışı ve altı gün kaldığı Pekin'deki ABD Büyükelçiliği'ne sığınması hakkında detaylı bilgiler vermediler.

Eğer niyetleri Çin halkını Chen Guangcheng meselesi hakkında karanlık bir boşlukta bırakmaksa, yetkililer bunu gayet iyi başardı.

Sokaklarda, çok az sayıda kişi 40 yaşındaki aktivistin adını duydu.

"Adı neydi?" diye sordu biri. Bir diğeri de "Chen kim?" diye şaşkınlığını ifade etti.

Hükümet açıklamaları, genellikle Chen'in büyükelçiliğe girmesine yardımcı olan Amerikalıları eleştirmeye odaklandı.

Olayların başlangıcında, Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden Liu Weimin, "ABD tarafı çok ciddi ve sorumlu bir tavırla olaydan dersini almalı ve kendi politikasını, hareketlerini yansıtmalı" dedi.

Birçok Çin gazetesi de benzer biçimde yaklaştı.

China Daily gazetesindeki bir yorum makalesinde, "Eğer insanlar Çin'in gelişimini görmezden gelmeyi tercih eder ve sorumsuzca Çin'i eleştirir hatta Çin'in iç işlerine karışırsa, Çin'in gelişimini engellemiş olurlar. Niyetlerini sorgulamamız gerekir" ifadesini kullandı.

Global Times gazetesinden Liu Yang, "Engelli Chen, yüksek öğrenim görmedi. Kapsamlı bir eğitim almamış olması ve insan hakları konusundaki eksik bilgileri yanlış düşüncelerini güçlendirdi" diye yazdı.

Kedi ve fare

Chen hakkında eleştirel yazılar yazan Sima Pingbang adlı blog yazarı, Chen'in 18 aydan uzun süre ev hapsinde tutulduğu Shandong bölgesindeki Dongshigu köyünü ziyaret etti.

Sima, aktivistin Çin'e saldırmak isteyen ABD'nin elinde kukla gibi kullanıldığına inanıyor.

"ABD, en başında Çin vatandaşı birini büyükelçiliğe almamalıydı. Daha sonra sorumsuzca davranıp büyükelçilikten çıkardılar. Onunla kedinin fareyle oynadığı gibi oynuyorlar".

Ancak hikâyeyi kontrolü altına almak isteyen Çin hükümetinin bu girişimi tam olarak başarılı olmadı.

Çin'in mikro blog sitelerindeki yorumlar, Chen Guangcheng'in yeterince tanındığını ve aktivistin zorunlu kürtajları ortaya çıkarma çabasının destek gördüğünü gösteriyor.

Yorumlardan biri, "Devlet güvenliğini aşıp ABD Büyükelçiliği'ne girdi. Şimdi özgürlükler ülkesinde yaşayabilecek" ifadesini kullandı.

Chen'e ülke dışından daha çok destek geliyor ve Amerikalı yetkililerin büyükelçilikten çıkmasına izin vermesi ise daha az eleştiri alıyor.

Forbes için yazan Paul Roderick Gregoy, Chen eğer büyükelçilikten çıkmaya zorlandıysa "ABD utanç duymalıdır" yorumunu yaptı.