Çin sarsıldı! 28 yıl aradan sonra bir ilk yaşandı

Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası ülkede 28 yıl sonra ilk kez ekonomi küçülürken, işsiz sayısının 70 milyonu geçtiği belirtiliyor.Ülkenin orta kesimindeki Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde Aralık 2019’da ortaya çıkan salgın nedeniyle ülkede bugüne kadar 4 bin 633 kişi yaşamını yitirdi, 82 bin 929 vaka görüldü. Salgın dünya genelinde 4 milyon fazla kişiye bulaşırken, 290 binden fazla kişi de hayatını kaybetti.

Kovid-19 salgını, ilk ortaya çıktığı ülke Çin'de başta yaklaşık 60 milyon nüfuslu Hubey eyaleti ile birçok civar kent ve eyalette hayatı durma noktasına getirdi. Ülkede birçok şehirde alınan salgın önlemleri nedeniyle fabrika ve iş yerleri belirli bir süre kapalı kaldı. Ekonominin e-ticaret ve çevrimiçi çalışan sektörleri hızlanırken, sanayi, imalat ve hizmet sektörü ciddi anlamda etkilendi.Yaşları 16 ila 59 yaklaşık 890 milyon kişinin çalışabilir grupta olduğu ülkede kapanan fabrika ve iş yerleri, bir yandan ülke ekonomisinin daralmasına yol açtı, diğer yandan ülkedeki işsiz sayısı salgının etkilerinin ne denli büyük olduğunu gözler önüne serdi.

Ekonomi ilk çeyrekte yüzde 6,8 daraldı
Çin Ulusal İstatistik Bürosunun (NSB) 17 Nisan’daki açıklamasına göre, ülke ekonomisi salgının etkisiyle ilk çeyrekte bir önceki yıla göre yüzde 6,8 daraldı.Bu oran, Çin hükümetinin 1992'den bu yana yayımladığı resmi büyüme rakamları arasında en kötü performansa işaret etti. Ülke ekonomisi ilk çeyrekte geçen yılın son çeyreğine kıyasla da yüzde 9,8 daraldı.Ülkede işsizlik oranı ocakta yüzde 5,3, şubatta yüzde 6,2, martta ise yüzde 5,9 olarak açıklanırken ülkedeki toplam işsiz sayısına ilişkin bilgi verilmedi.NSB’nin açıklamasına göre ilk üç çeyrekte yaklaşık 5 milyon kişinin işini kaybettiği ve toplam 20 milyonu aşkın işsizin olduğu tahmin ediliyor.

İşsiz sayısı 70 milyonu geçmiş olabilir
Öte yandan Şandong merkezli finans şirketi "Zhongtai Securities"in nisan ayı sonunda yayımladığı bir raporda, NSB’nin açıklamalarının diğer ekonomik göstergelerle uyuşmadığı, işsizlik oranı ve işsiz sayısının çok daha fazla olabileceğine dikkat çekildi.Raporda "Bizim hesaplamalarımıza göre işsiz sayısı yüzde 20’nin üzerine çıkmış durumda. Şu anda işsiz insan sayısı 70 milyonu geçmiş olabilir." ifadeleri kullanılarak, hükümetin açıkladığı rakamların daha çok kentlerdeki istihdam durumuna yönelik olduğu ve ülkedeki göçmen işçilerin durumlarının iyi bir şekilde incelenmediği savunuldu.

Söz konusu veriler Kovid-19 salgını nedeniyle 2008'de yaşanan küresel kriz ve 1990’larda ülkenin ekonomik yapılanmasının yeniden düzenlemesi sırasında yaşanan krizlere nazaran hem ekonominin daha fazla yaralandığını hem de işsiz sayısının daha fazla olduğunu gösteriyor.Pekin yönetiminin, geçen yıl mart ayında 2020 yılı için ekonomik büyüme hedefinin yüzde 6 civarında olması yönünde yaptığı açıklama sonrası ekonominin bu yılı hangi büyüme rakamlarıyla kapatacağı merakla bekleniyor.

Salgının en çok etkilediği kesim göçmen işçiler
İşçi nüfusunun yaklaşık 3'te 1'ini göçmen işçilerin oluşturduğu ülkede, hükümetin paylaştığı verilere göre, göçmen işçi sayısı 2019 yılı itibarıyla 290 milyon 770 bine ulaştı.Bu kişilerin 116 milyon 520 bini bulundukları eyalet veya kentlerde 174 milyon 250 bini ise diğer eyalet ve kentlerde çalışıyor. Göçmen işçilerin, 80 milyonu imalat, 50 milyonu inşaat, 30 milyonu toptan ve perakende satış sektörlerinde, kalanı ise hizmet sektöründe faaliyet gösteriyor.İhracat odaklı firmalar, küçük ve orta ölçekli şirketlerin temel işçi kaynağını oluşturan göçmen işçiler, ihracat ve hizmet sektörünün yeniden faaliyete başlamasının gecikmesinden dolayı salgından en fazla etkilenen kesim oldu.

Salgın döneminde birçok kent ve eyaletin giriş çıkışlara kapatılmasının ardından yeniden iş aramaya başlayan göçmen işçilere ek olarak üniversite ve dengi okullardan yeni mezun 9 milyona yakın genç de iş aramaya koyulacak.Salgının belirli bir ölçüde dizginlenmesinin ardından fabrikalar, okullar, restoranlar Kovid-19 önlemleri altında “yeni normal” hayata dönmeye başlarken, Kovid-19 önlemleriyle işe başlayan fabrikalar yüzde 80’in üzerinde bir kapasiteyle çalışmaya başladı.

Halen Çin'in, kuzeyindeki bazı bölgelerde ve salgının ilk ortaya çıktığı Vuhan’da zaman zaman Kovid-19 vakaları artıyor ve ülkede ikinci bir salgın dalgası ihtimalini beraberinde getiriyor. Salgın önlemleriyle çalışan fabrikaların "yeni normal" düzende işsizliği ne oranda azaltacağı bilinmiyor.