CHP'den engelliler için kanun teklifi

Sakine Öz, engelli ve engelli yakınları ile muhtaç, güçsüz ve kimsesiz vatandaşların 2022 Sayılı Kanun kapsamında aldıkları “engelli” ve “yaşlı” devlet aylığını keserek büyük mağduriyete neden olan kanun düzenlemesinin sosyal devlet ilkesine aykırı düştüğünü savundu.

Sakine Öz, verdiği kanun teklifiyle, aylığa hak kazanmak için “haneye giren toplam gelirin, asgari ücretin 1/3’ünden az olmasını” şart koşan hükmün kaldırılmasını ve engellilerin alacakları sağlık raporlarının devlet yardımı için değerlendirilmesini önerdi.

Sakine Öz, engellilerin önündeki engellerin çoğu zaman devlet tarafından konduğunu belirtti ve sosyal devletin, engelleri toplumla birlikte kaldırmak yerine büsbütün engel çıkaran bir yapıdan çıkarılması adına Meclis’e kanun teklifini sundu.

CHP Milletvekili Öz’ün teklifinde şu noktalar göz çarpıyor:

“Engelli Yakınları ve Engellilerimizin Mağduriyetine Çözüm Arıyoruz”

Engelliler Haftasında, engelli ve engelli yakını vatandaşlarımızla, daha huzurlu ve mutlu bir yaşamı paylaşmak için çabamız sürüyor. Bu çabamızda, önümüzde bir engel daha var ve aşmakta kararlıyız. 2022 Sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 2013 yılında değiştirildi ve iki açıdan büyük mağduriyete neden oldu.

Yapılan bu iki değişiklik, güçsüz ve kimsesiz yurttaşlar ile engelli ve engelli yakını olan yurttaşlarımıza devlet tarafından yapılan cüzi ödemeleri , eğer o haneye net asgari ücretin 1/3’ünden fazla gelir giriyorsa kesmeye başladı. Yani engelli ya da güçsüz bir vatandaşımızın evine diğer yakınları çalışıp da 300 Lira ve üzeri para getiriyorsa, bu yurttaşlarımız devletten artık “muhtaçlık” yardımı alamaz hale getirildi.

Sosyal devletin tam anlamıyla çöktüğü bu kanun sonucunda, binlerce dar gelirli ailemizin baktığı engelli ve yaşlı yakınlarına ev bütçesinden harcadıkları para arttı, bu yardımla bir miktar da olsa rahatlayan muhtaç vatandaşlarımız tam anlamıyla mağdur edildi.

“Devlet, Engelliyi Muhtaç Bıraktı, ama Yasada Muhtaç Saymadı”

Muhtaç, güçsüz, kimsesiz ve engelli yurttaşlarımız, mevcut kanun sonucunda gelir kaybına uğramıştır. Adları kanunda “muhtaç” olmaktan çıkarılmış, aylıkları kesilmiş, ancak bu defa ailelerin yanına muhtaç bırakmıştır.

Ayrıca, yanlarında barınmaya başladıkları evlerin harcamaları artmış, bu evlerin diğer harcamalarına ayıracakları bütçe ya daralmış ya da tümüyle yok olmuştur.

Kanun kapsamındaki yurttaşlarımızın aylık almaya devam edebilmesi adına, bazı yerleşim yerlerimizdeki çalışan bireyler de ikametgâhını kağıt üzerinde değiştirmek durumunda kalmıştır. Kendilerine bakacak maddi durumları olmadığı için, devletin sağladığı bu cüzi gelire ihtiyaç duyan yurttaşlarımız büyük sorunlar yaşamış; yanlarında yaşadıkları yakınlarına, ne yazık ki daha fazla muhtaç bırakılmışlardır.

Hanelerdeki geçim sıkıntıları bu yasayla artmış; hem aylıktan mahrum bırakılan yurttaşlarımızın, hem de yanlarında yaşadıkları hane bireylerinin yaşam kalitesi ve refahı, bu masrafları karşılamak durumunda kaldıkları için düşmüştür.

Vatandaş Kendi Çözümünü Nasıl Buldu?

Sakine Öz’ün kanun teklifinde yer alan ifadelere göre; “Yasanın mağduru olan binlerce hanemizin bir bölümü, deyim yerindeyse ‘yasanın etrafından’ dolanarak kendi çözüm yollarını aramak zorunda kalmış ve hukuk dışı yollara başvurdu, farklı ikametgahlar gösterme ya da hanedeki toplam gelirden daha düşük gelir beyanında bulunma yoluna gitti.

Çözümün Yolu Belli

Milletvekili Öz, kanun teklifiyle, “Sosyal devletin görevlerini ön planda tutacak, hukuk dışı yollara sapılmasını önleyebilecek bu kanun teklifi aracılığıyla; sosyal devletin muhtaç, güçsüz, kimsesiz ve engelli yurttaşlarımız ile yakınlarına sağlaması gereken yardımların yeniden uygulanması, “hane başına düşen gelir” ölçütü uygulamasının, kanun kapsamındaki vatandaşlarımıza yapılacak yardımlar gözetilerek yürürlükten kaldırılması amaçlıyoruz.” ifadesini kullandı.

“Hane Gelirine Değil, Engelli Yurttaşın Sorununa Bakın”

Biz, engellilerimiz için ayda 280 ila 420 Lira arasında değişen maaş için yaşatılan bu mağduriyet karşısında, kanunda değişikliğe gitmeyi öneriyoruz.

Engelli ve engelli yakını olan, yaşlı, güçsüz, kimsesiz olduğu gerekli raporlarla belgelenmiş vatandaşımız, devletin sağlayacağı aylıkları almaya devam etmelidir. Bunun için de, haneye giren gelire bakılmamalı, sağlık raporu yeterli olduğu sürece, kanunun eski halindeki gibi, engellilerimizin yardım alması sağlanmalıdır.

Devlet, engellilerimizin harcamalarını ve bakım masraflarını ailelerimizin sırtına yüklememelidir. Sosyal devlet, yükü aileye ve yakınlarına değil, kendi üzerine alabilen devlettir. Devletin, “eğer o eve ayda 300 Lira giriyorsa ben engelliye yardım yapmam” demesi, asla kabul edilemez. Hane geliri yerine engellinin kişisel gelirini, bireysel haklarını ve masraflarını temel alan bir sosyal güvenlik politikası geliştirmek, Meclis’in temel duruşu olmalıdır. Konuyu ayrıntılı ele alan kanun teklifimizin Meclis tarafından gecikmeksizin gündeme alınması yönünde ısrarcı olacağız.”

Kanun Teklifinde Ne var?

2022 Sayılı Kanunda değişiklik öneren CHP Milletvekili Sakine Öz’ün teklifi, iki maddede değişiklik öneriyor. Teklif, Kanunun 1 inci maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan “her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden fazla olanlar ile aynı tutardan fazla gelir sağlaması mümkün olan kimseler muhtaç kabul edilemez ve kendilerine aylık bağlanamaz” hükmünü kaldırıyor; sosyal devletin 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz yurttaşlarımıza uygulaması gereken devlet yardımı için “hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir” ölçütü tespit uygulamasına son veriyor.

İkinci değişikliğinde ise, engelli ve engelli yakınlarının “muhtaç” sayılıp maaş alabilmesi için hane gelirini hesaplayan yasanın 2 nci maddesinin 3 üncü fıkrasını yürürlükten kaldırıyor. Teklif, “muhtaç” sayılarak aylık bağlanacak engelli ya da engelli yakınlarının bu aylıkları “hak edebilmesi” için, hane gelirleri toplamında ve kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarlarında asgari ücret oranlarının göz önünde bulundurulacağı yönündeki hükmü kaldırıyor. Sosyal devletin, eski uygulamada olduğu gibi, muhtaç yardımı için sağlık raporlarının usulüne uygun alınıp alınmadığını gözetmesini öneriyor. Haneye giren toplam gelirin, asgari ücretin 1/3’ünü dikkate almamasını öngörüyor.