CHP tüzüğünde neler değişti?

CHP'nin 16. Olağanüstü Kurultayı'nda kabul edilen yeni tüzükle, 80 olan Parti Meclisi (PM) üye sayısı 60'a indi.

Merkez Yönetim Kurulu (MYK) üye sayısı ise 17 olarak belirlendi.

CHP'nin 47 maddede değişiklik getiren yeni tüzüğü, PM ve MYK'nın oluşumunu düzenleyen maddeler hariç, 1 Mart 2012'de, bu iki madde ise 34. olağan kurultayın toplandığı gün yürürlüğe girecek.

Değiştirilen tüzüğe göre, CHP'nin ilkeleri ve değerleri, programda yer alan biçimiyle sayılarak yeniden düzenlendi. İnsan hakları, kadın-erkek eşitliği, çoğulcu ve katılımcı demokrasi ilkeleriyle geliştirilen tüzüğün "Amaç" başlıklı üçüncü maddesi, "Demokratik ve laik hukuk devleti, bireylerin hak ve özgürlükleri, kadın ve çocukların korunması, engelli haklarının gözetilmesinin" yanı sıra aralarında "Çevre ve hayvan hakları, teknolojik gelişmeye, yeniliğe ve değişime açık özgür ve eleştirel düşünceye sahip toplum bireylerinin yetiştirilmesi" gibi konuların da tanımlanmasıyla oluşturuldu. "Emperyalizmin önlenmesi için mücadele etmek" de amaçlar arasında sayıldı.

Parti üyelerinin görev ve hakları bölümündeki düzenleme ile parti üyelerinin bağlı oldukları ilçe başkanlıklarına yılda 12 lira ile 120 lira arasında aidat verecekler. İlçe başkanlıkları, bu ödentinin yüzde 15'ini il başkanlığına aktaracak. Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen üyeleri, parti içi seçme ve seçilme haklarını kullanamayacak.

Tüzüğün üyelik başlıklı maddelerinde de düzenlemeye ve sadeleştirilmeye gidildi. Üyelik başvurularının kolaylaştırılması için internet üzerinden ön başvuru olanağı getirildi.

Tüzükte "Aday üyelik" başlıklı 9. madde, "üyelik başvurusunun askıya çıkarılması" başlığı ile yeniden düzenlendi. Aday üyelikle ilgili düzenleme kaldırılırken, üyelik için yapılan başvurulara 15 günlük askı süresi içerisinde itiraz edilmediğinde başvuru sahibinin üye yazılması benimsendi.

MYK KARARI İLE ÜYELİK

Yeni tüzükte MYK kararı ile üye yazımı da yeniden düzenlendi. "Yığma üye" tartışmalarına neden olan bu maddede "amacına uygun kullanılmasını sağlamak gerekçesiyle" düzenlendi. Buna göre "Nitelikleri gereği, üyeliğe bu madde hükmü uyarınca alınanlar, 3 ay süreyle yalnız seçilme hakkından yararlanacaktır" şeklinde değiştirildi. MYK kararı ile partiye üye yazılanların 3 ay boyunca seçme hakkını kullanması durumu ortadan kaldırıldı.

Tüzükte yapılan değişiklikle parti üyelerinin eğitim almaları ve üyenin aldığı eğitimlerin üye defteri ve üye kütüğüne işlenmesi kuralı getirildi. İl ve ilçelerde yönetim kurulu üyelerinin, il, ilçe sekreteri, sayman ve bilişim sorumlusu seçmeleri öngörülüyor. İl başkanlarının görevleri de daha ayrıntılı olarak tanımlandı.

PM VE MYK ÜYE SAYISI DEĞİŞTİ

PM'nin 80 olan üye sayısı, 60'a indirildi. Tüzükte MYK'nın üye sayısı da rakamsal olarak ifade edildi ve 17 olarak belirlendi. Kadın ve gençlik kolları başkanları PM ve MYK toplantılarına katılabilecek ancak oy kullanamayacak.

Ulusal ve uluslararası mevzuata uygun olmak kaydıyla Avrupa Birliği üyesi ülkelerle İsviçre, Norveç, Rusya, ABD, Kanada, Avustralya ve KKTC'de, Avrasya ve Kafkasya ülkeleriyle bu ülkelerdeki uluslararası kuruluşlar nezdinde yurtdışı temsilcilikleri kurulabilecek.

Yeni tüzükte il ve ilçe yönetim kurulu üyeliklerinin üye tam sayısının üçte ikisinin altına inmesi halinde düşmüş sayılacağı, asıl üyeliklerde aynı gün içinde yarıdan fazla boşalma olması haliyle birlikte, her iki durumda da ilçelerde 45 gün, illerde ise 30 gün içinde olağanüstü kongreye gitme zorunluluğu getirildi. Ayrıca il ve ilçe kongrelerinin toplanmalarıyla ilgili sayı, üye tam sayısının salt çoğunluğu olarak benimsendi.

Yeni tüzükte olağanüstü genel çağrılarının birden fazla olduğu durumlarda, Genel Başkana bu çağrıları birleştirme yetkisi verildi. Birleştirilerek yapılacak olağanüstü kurultay gündeminin, her gündemin ayrı ayrı oylanarak görüşülmesine olanak tanıyacak biçimde belirlenmesi kuralı getirildi.

GENEL BAŞKAN SEÇİMİ

CHP tüzüğünün en çok eleştirilen maddelerinden biri olan Genel Başkan adayı önerme ile ilgili madde de yeniden düzenlendi. Aday önerme ile ilgili yüzde 20 olan oran yüzde 10'a indirilirken, "Başkanlık Divanı öneriyi ve imza sahiplerinin adlarını okur ve varsa itirazları karara bağlar. Bir delege, adaylardan sadece biri için imza verir" ifadesi yer aldı.

Kurultayda organ seçimlerinde kural olarak tek ve ortak liste (çarşaf liste) benimsendi. Ancak günndemin çalışma raporu ve görüşmeler maddesine geçilmeden önce Kurultay üyelerinin onda birinin önerisi ve Kurultaya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla blok liste usulüyle seçimlerin yapılmasına karar verilebileceği belirtildi.

Milletvekili genel seçimlerinde merkez yoklaması yoluyla belirlenecek adayların tespitinde ve parti organları üyeliklerinde, kongre ve kurultay delegesi seçimlerinde en az yüzde 33 cinsiyet kotası uygulanması kararlaştırıldı. Milletvekili genel seçimlerinde merkez yoklaması yoluyla belirlenecek adayların tespitinde ve parti organları üyeliklerinde, kongre ve kurultay delegesi seçimlerinde gençlik kotası ise yüzde 10 olarak uygulanacak.

ONUR KURULU OLUŞTURULDU

Partinin eski genel başkanları, TBMM Başkanlığı, Başkanvekilliği ve bakanlık yapmış üyelerin yer aldığı "Onur Kurulu" oluşturulacak. Kurul üyeleri, aynı zamanda kurultayın doğal üyeleri olacak.

Milletvekilliği adaylığı için ön seçim ve aday yoklaması öncelikli olarak belirlendi. Hangi seçim çevrelerinde ön seçim, aday yoklaması ya da merkez yoklamasının uygulanacağına PM karar verecek. Adayların toplam sayısı, Genel Merkezce Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı'na sunulan partinin gösterdiği milletvekili adaylarının yüzde 15'inden fazla olamayacak.

Değişikliğe göre partinin aldığı Hazine yardımının yüzde 40'ı il ve ilçe örgütlerine gönderilecek. Parti içi eğitim de ayrıntılı olarak düzenlendi. Etkin üyelik için her üyenin sürekli eğitimi temel alındı.

Bundan böyle parti programının ve tüzükte değişiklik yapılması yetkisi kurultayda olacak. Değişiklik önerilerini, Genel Başkan, Parti Meclisi veya Kurultay üyelerinin yirmide birinin yazılı olarak vermesi gerekecek. Program ve tüzük değişikliklerinde karar yeter sayısı, Kurultay üye tam sayısının salt çoğunluğu olacak.