Chavez'den enflasyona karşı tavan fiyat planı

Venezuela'da temel tüketim maddelerine fiyat denetimi uygulaması başlatılıyor.

Hükümet hızla artan enflasyonla mücadele amacıyla bu uygulamaya başvuruyor.

Temel tüketim maddelerindeki fiyat artışı Venezuela'da yıllardır devam eden bir sorun.

Ayda üç kez alışveriş yapan gazeteci Sara Kafrouni "Fiyatların Kasım'dan bu yana arttığını gözlüyorum" diyor.

Aralık ayında üç dolara satın aldığı iki düzine yumurtanın fiyatının bugün iki katına çıktığını söylüyor.

Bu ay gıda için 300 dolarlık bir bütçe ayırmış ve buradan artan parayı tasarruf etmeyi düşünmüş.

"Ama hepsini temel gıda maddeleri için kullandım" diyor.

Venezuelalılar, 2011'de yüzde 27'yi aşan enflasyonun yol açtığı fiyat artışlarına ayak uydurma mücadelesi veriyor.

Bu, dünyadaki en yüksek enflasyon oranlarından biri.

Bu sorun, Ekim'de yapılacak başkanlık seçimlerinde Başkan Hugo Chavez'in oy kaybetmesine neden olabilir.

Bir yandan kanser tedavsi görürken bir yandan da seçim kampanyasını yürütmeye çalışan Chavez için bu muhtemelen zorlu bir sınav olacak.

Fiyat artışından kim sorumlu?

Uzun zamandır Venezeula'yı etkisi altına almış olan yüksek enflasyonun çeşitli nedenleri var.

Petrol ihracatına bağımlılık bunlardan en önemlisi.

Başkent Caracas'taki Econometrica adlı düşünce kuruluşundaki ekonomistler, dünyada bir varil petrolün fiyatının 100 doları bulması ve petrol ihracatı sonucu fazla miktarda paranın ülkeye girerek iç piyasayı altüst etmesinin sorunun kaynağında yattığını belirtiyorlar.

Başkan Chavez ise işletmeleri "açgözlü" olarak nitelendiriyor ve fiyat artışlarından özel sektörü sorumlu tutuyor.

Bu sorunla başetmek için de fiyat denetimi uygulamasını getiriyor.

Şubat ayında yaptığı bir televizyon kouşmasında Chavez, "Şirketlerden istediğimiz zarar etmeleri değil, akılcı bir tarzda kar etmeleri ve halkı soymamaları" diyordu.

Fiyat denetimi uygulamasının ilk aşamasında tavan fiyat konan malzemeler genellikle deodorant, diş macunu, tuvalet kağıdı gibi temizlik ve kişisel hijyen ürünleri olacak.

Bu ürünler genellikle PepsiCo, Colgate-Palmolive, Unilever gibi büyük çokuluslu şirketler ve onların Venezuela'daki yan kuruluşları tarafından üretiliyor.

Chavez yeni düzenlemelere uymayan işletmelere el konulabileceği uyarısında bulundu.

Kıtlık olabilir mi?

Hükümet karşıtları, sabit fiyat uygulamasının maliyetleri aşağı çekeceğine, ama aynı zamanda bu ürünlerde kıtlığa neden olabileceğine işaret ediyor.

Econometrica'dan Angel Garcia "Firmalar fiyat belirlerken hem gelecekteki maliyetlerini ve kar payı dağıtımı için gereken kar miktarını hem de üretim için yeniden yatırımı gözetirler" diyor.

"Yani kar miktarı beklediklerinden az olunca üretimi azaltırlar."

Geçmişte hükümetin fiyat engeline maruz kalan ürünlerde kıtlık görülmüştü.

Birkaç yıl önce Başkan Chavez süt, yağ, şeker gibi temel tüketim maddelerinde tavan fiyat uygulaması başlatmıştı.

Bu ürünler süpermarketlerde bulunamaz olmuştu.

Caracas dışındaki bir süpermarket önündeki bir ev hanımı "Birçok dükkana gitmem gerekiyor. İhtiyacım olan şeyleri almak için genelde iki-üç süpermarkete uğruyorum; ama bazı şeyler hiç yok" diyor.

Başka bir kadın da "Bugün burada şekeri buldum, ama taze süt yok, yalnızca süt tozu var. Bu dükkanda yağ da yok. Bütün ihtiyaçlarınızı karşılamak için farklı farklı dükkanlara gitmeniz gerekiyor" diyor.

Ulusal İstatistik Enstitüsü verilerine göre 10'dan fazla temel üründe sürekli kıtlık görülüyor.

Birçok Venezuelalı daha fazla kıtlık çekmeye hazırlanıyor.

Chavez bu kıtlıktan "burjuvazi"yi sorumlu tutarak, temel ürünlerde stok yaptıkları için onları suçluyor.

Fakat yaklaşan başkanlık seçimleri nedeniyle hükümetin dikkat etmesi gerekecek; kıtlık sorunu oy kaybına yol açmasın diye...