Cezaevlerine çekidüzen

Ceza infaz kurumlarında, hükümlülerin yaşam hakları ile beden ve ruh bütünlüklerini korumak üzere her türlü koruyucu tedbirin alınması zorunlu olacak. Kurumlarda, hükümlülerin düzenli bir yaşam sürdürmeleri sağlanacak. Hürriyeti bağlayıcı cezanın zorunlu kıldığı hürriyetten yoksunluk, insan onuruna saygının korunmasını sağlayan maddi ve manevi koşullar altında çektirilecek.

Adalet Bakanlığı'nın hazırladığı, ''Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük'', Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Tüzükle ceza ve güvenlik tedbirleri ve hapis cezalarının infazında gözetilecek ilkeler belirlendi. Buna göre, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin kurallar hükümlülerin ırk, dil, din, mezhep, milliyet, renk, cinsiyet, doğum, felsefi inanç, milli veya sosyal köken ve siyasi veya diğer fikir yahut düşünceleri ile ekonomik güçleri ve diğer toplumsal konumları yönünden ayırım yapılmaksızın ve hiçbir kimseye ayrıcalık tanınmaksızın uygulanacak. Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazında alimane, insanlık dışı, aşağılayıcı ve onur kırıcı davranışlarda bulunulamayacak.

Hapis cezalarının infaz rejiminin temel ilkelerinin de belirlendiği tüzüğe göre, hükümlüler, kurumlarda, güvenli biçimde ve kaçmalarını önleyecek tedbirler alınarak düzen, güvenlik ve disiplin çerçevesinde tutulacaklar. Kurumlarda, hükümlülerin düzenli bir yaşam sürdürmeleri sağlanacak. Hürriyeti bağlayıcı cezanın zorunlu kıldığı hürriyetten yoksunluk, insan onuruna saygının korunmasını sağlayan maddi ve manevi koşullar altında çektirilecek.

HÜKÜMLÜNÜN İYİLEŞTİRİLMESİ

Cezanın infazında hükümlünün iyileştirilmesi hususunda mümkün olan araç ve olanaklar kullanılacak. İyileştirmeye gereksinimleri olmadığı saptanan hükümlülere ilişkin
infaz rejiminde, bu hükümlülerin kişilikleriyle orantılı  bireyselleştirilmiş programlara yer verilmesine özen gösterilecek.

Kurumlarda, hükümlülerin yaşam hakları ile beden ve ruh bütünlüklerini korumak üzere her türlü koruyucu tedbirin alınması zorunlu olacak. Kanunlarda gösterilen tutum, davranış ve eylemler ile kurum düzenini ihlal edenler hakkında 5275 sayılı kanunda belirtilen disiplin cezaları uygulanacak.

Hapis cezalarının infazında iyileştirme amacını güden programların başarısı, hükümlülerin elde ettikleri yeni tutum ve becerilerle orantılı ölçülecek. İnfaz, hapis cezasının zararlı etkisini mümkün olduğu ölçüde azaltacak, hükümlünün sağlığını ve kişiliğine olan saygısını korumasını sağlayacak anlayış doğrultusunda düzenlenecek programlar, usuller, araçlarla yerine getirilecek.

İNFAZ KURUMLARI

Hapis cezalarının infaz edileceği kurumların, hangi tür olarak kullanılacağı ihtiyaca göre bakanlık tarafından belirlenecek ve bakanlıkça ihtiyaç bulunan yerlerde ayrı ayrı veya bir arada kurulabilecek.

Çocuk eğitimevleri, müdür ve personeli ayrı olacak şekilde diğer kurumlardan ayrı yerlerde kurulacak. Hapsedilme ve diğer nedenlerden kaynaklanan akıl hastalığı dışında ruhsal rahatsızlıkları bulunup da ruh ve sinir hastalıkları hastanelerinde tutulmaları gerekli görülmeyerek kurumlara geri gönderilenlerin cezaları, kurumların belirlenen mahsus bölümlerinde infaz edilecek. Kurumlar ihtiyaç duyduğu uzman ve diğer tıp görevlileri, Sağlık Bakanlığı'nca karşılanacak.

Kadın kapalı ceza infaz kurumlarında iç güvenlik görevlileri kadınlardan oluşturulacak. Bu kurumların yetersiz kalması halinde, kadın hükümlülerin hapis cezaları diğer kurumların, erkek hükümlülerin kaldığı bölümlerle bağlantısı olmayan bölümlerinde infaz edilecek.

Çocuk tutukluların ya da çocuk eğitimevlerinden disiplin veya diğer nedenlerle kapalı kurumlara nakillerine karar verilen çocukların barındırıldıkları ve firara karşı engelleri olan iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan, eğitim ve öğretime dayalı çocuk kapalı infaz kurumlarında 12-18 yaş grubu çocuklar, cinsiyetleri ve fiziki gelişim durumları göz önüne alınarak ayrı ayrı bölümlerde barındırılacak.

ÇOCUKLARA EĞİTİM

Bu kurumlarda, çocuklara eğitim ve öğretim verilmesi ilkesine tam olarak uyulacak. Gençlik kapalı ceza infaz kurumları, cezanın infazına başlandığı tarihte 18 yaşını bitirmiş olup 21 yaşını doldurmamış genç hükümlülerin cezalarını çektikleri, eğitim ve öğretim esasına dayalı, firara karşı engelleri olan, iç ve dış güvenlik görevlileri bulunan kurumlar olacak.

Hükümlülerin durumlarına uygun kurumlara ayrımı, 5275 sayılı kanuna göre gözlem ve sınıflandırma merkezlerince yapılacak.

AÇIK CEZA İNFAZ KURUMLARI

İlk kez suç işleyen ve 2 yıl veya daha az süreyle hapis cezasına hükümlü bulunanların cezaları doğrudan, hükümlülerin çalıştırılmaları ve meslek edindirilmelerine öncelik verilen, firara karşı engelleri ve dış güvenlik görevlisi bulunmayan, güvenlik bakımından kurum görevlilerinin gözetim ve denetimiyle yetinilen açık ceza infaz kurumlarında yerine getirilecek.

Çocuk eğitimevleri; çocuk hükümlüler hakkında verilen cezaların, hükümlülerin eğitilmeleri, meslek edinmeleri ve yeniden toplumla bütünleştirilmeleri amaçları güdülerek yerine getirildiği tesisler olacak. Bu kurumlarda firara karşı engel bulundurulmayacak.

Kurum içinde veya dışında herhangi bir eğitim ve öğretim programına devam eden ve 18 yaşını dolduran çocukların, eğitim ve öğretimlerini tamamlayabilmeleri bakımından 21 yaşını bitirinceye kadar bu tesislerde kalmalarına izin verilebilecek.

PERSONEL HEDİYE KABUL ETMEYECEK

Kurum personeli, bütün hükümlü ve yakınlarına dil, din, mezhep, ırk, renk, cinsiyet ve düşünce ayrımı gözetmeksizin eşit işlem yapmak zorunda olacak.

Personel, hükümlü veya yakınlarından, her ne ad altında olursa olsun, para, hediye veya buna benzer şeyleri alamayacak, vermeyecek veya bunlarla alım satım işlemleri yapmayacak.

Görevi nedeniyle kendisine verilen veya edindiği bilgileri ve gizli kalması gereken diğer belgeleri kanunlarla belirtilen haller dışında açıklayamayacak ve yayınlayamayacak.

Kurum personeli hakkında, 657 sayılı kanunda ve Adalet Bakanlığı Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Yönetmeliği'nde yazılı disiplin işlemleri uygulanacak.

KURULLAR

Tüzüğe göre, infaz kurumlarında, ''İdare ve Gözlem'', ''İşyurdu'', ''Disiplin'' ve ''Eğitim'' kurulları oluşturulacak. Kurullar, mevcut üyelerinin çoğunluğuyla toplanacak, toplantıya katılanların çoğunluğuyla karar verilecek. Oylarda eşitlik olması halinde başkanın bulunduğu tarafa üstünlük tanınacak. Kurum müdürü, kurulları ayda bir kez ve gerektiğinde her zaman toplayabilecek. İşyurdu Yönetim Kurulu, düzenli olarak haftada bir defa toplanacak.

''İdare ve Gözlem Kurulu'', hükümlülerin suç türlerini belirleyecek, durumlarına uygun kurumlara ayrılarak bunlara uygun olacak infaz ve iyileştirme rejimini saptayacak. Kurul, hükümlülerin kurumlara kabullerinden sonra kalacakları odaları belirleyecek, gruplandıracak, odaları değiştirebilecek, hükümlülerin bireysel olarak, psiko-sosyal yardım servisince hazırlanan iyileştirme programlarına uyumunu ve sonuçlarını değerlendirecek. Kurul, iyileştirme programları kapsamında spor alanları, çok amaçlı salon, kütüphane ve iş atölyelerinden yararlanma gibi faaliyetlere katılabilecek durumdaki hükümlüler ile kurumun iç hizmetlerinde çalıştırılacak hükümlülerin belirlenmesi ile ilgili kararları alacak, tehlikeli hali bulunan ya da örgüt mensubu olan hükümlülerle ilgili  telefon görüşmeleri ile radyo, televizyon yayınları ve internet olanaklarından yararlanma hakkının kısıtlanmasına karar verecek.

Açık kurumlarla eğitimevlerinde bulunan hükümlülerin kurum dışındaki sosyal, kültürel ve sportif etkinliklere katılmasına ''İdare ve Gözlem Kurulu'' karar verecek. Kurul, açık kurumlarda ve eğitimevlerinde kalan hükümlülerin, oda ve eklentilerinde bulundurabilecekleri eşyaların cinsleri ve miktarlarını belirleyecek, koşullu salıvermeye ve uygulanacak infaz rejimine esas teşkil edecek iyi hal kararını alacak.

İŞYURDU YÖNETİM KURULU

''İşyurdu Yönetim Kurulu'', işyurdunun geliştirilmesine ve genel gidişine ait her türlü faaliyetlere yön verecek. Kurul, hükümlülerin iyileştirme programları çerçevesinde çalıştırılmalarını sağlayacak, sürekli veya geçici olarak kurum işlerinde çalıştırılacak işçilere işyurdu tarafından ödenecek ücretleri ve bunların iş akitlerinin feshi konularında İşyurtları Kurumu Daire Başkanlığı'na öneride bulunacak, kurumda üretilip satışa arz edilen ürünlerin satış fiyatını belirleyecek, işyurdunda fazla çalışma yapılmasına ilişkin önerileri karara bağlayacak.

DİSİPLİN KURULU SAKINCALI MEKTUPLARA BAKACAK-

Disiplin Kurulu, hükümlüleri tutum ve davranışlarına göre ödüllendirecek ya da cezalandıracak. Kurul, hükümlülere uyarma, kınama ve bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma cezaları dışında kalan disiplin cezalarını verecek. İyi halin tespitine esas oluşturacak görüşü bildirecek, 5275 sayılı kanunda öngörülen hallerde disiplin cezalarını kaldırabilecek olan kurul, hükümlülere gelen veya hükümlüler tarafından gönderilen mektup, telgraf ve faks iletilerinden mektup okuma komisyonu tarafından sakıncalı olduğu değerlendirilenlerin, ilgililerine verilip verilmemesine karar verecek.

EĞİTİM KURULU

''Eğitim Kurulu'', kurumda uygulanacak eğitim ve iyileştirme programlarının esaslarını belirleyecek, izleyecek ve değerlendirecek. Kurul, kuruma yeni gelen hükümlüyle ilgili gerekli araştırmayı yapacak, rapor hazırlanmasını sağlayacak ve bu raporları değerlendirecek. Eğitim-öğretim programları çerçevesinde hükümlülerin eğitim giderlerinin karşılanması için yapılacak çalışmaları  planlayacak.