Çeyrek asırda değişen Türkiye

Türkiye ekonomisi son 25 yılda nereden nereye geldi? Merak edenler için… 22 milyon kişi arttık 1985’te Türkiye nüfusu 50 milyon 664 bin kişiydi. 1990’da 56.5 milyona, 2000’de 67.8 milyona çıktı. Son nüfus istatistikleri 2009’a ait. Artık 72.6 milyon kişiyiz ve çeyrek asırda yaklaşık 22 milyon kişi arttık. 66’dan 615 milyar dolarlık ekonomiye 1985’te Türkiye’nin ürettiği milli gelir 66.4 milyar dolardı. Bugün 615 milyar dolar. Bir başka deyişle Türkiye o yıldan bu yana ürettiği gelirini 9.3 kat artırdı. Kriz öncesinde yani 2008’de Türkiye’nin milli geliri 742 milyar dolara çıkmıştı. Eğer dünyadaki krize yakalanmasak milli gelirimiz son 25 yılda 10 kattan daha fazla büyütmeyi başaracaktık. 10 bin dolarlık kişi başına gelirimiz var 25 yıl önce 50 milyon kişi ortalama 1.330 dolarlık geliri paylaşıyordu. 2000’de bu rakam 3 bin dolara ulaştı. 2008’de 10 bin doları aşan kişi başına gelir krizin etkisiyle bir miktar geriledi ve 8 bin 600 dolara düştü. Yine de 25 yıl öncesine göre 6.5 kat daha zenginiz. Bin değil 10 bin lira harcıyoruz 1985’lerde başlayan dışa açılmayla birlikte yabancı hayranlığı Türk halkının tüketim alışkanlıklarını da değiştirmeye başlamıştı. O dönemde 50 milyon kişi 51 milyar TL harcıyordu. Bugün 72.5 milyon kişinin harcadığı para 683 milyar TL. Kişi başına düşen tüketim harcaması 1000 liradan 9 bin 500 liraya kadar yükseldi. 3 basamak ilerledik dünyanın en büyük 16. ekonomisiyiz IMF verilerine göre 25 yıl önce dünyanın en büyük 19’uncu ekonomisi olan Türkiye, bugün 16. büyüğü. Yaklaşık 60 trilyon dolara ulaşan dünya gelirinden Türkiye’nin aldığı pay ise yüzde 1.4… Oran bundan 25 yıl önce yüzde 0.7 idi. Bir açıldık pir açıldık Türkiye 1980’lerde ihracata dayalı bir ekonomiye yelken açtı. Cebinde dolar-mark’la yakalananın yargılandığı yıllardan bugüne ekonomide en istikrarlı artış gösteren verilerden biri ihracat. 25 yıl önce çoğu tarım ürünü 8 milyar dolarla başlayan ihracat yolculuğu yıllık 132 milyar dolara kadar çıktı. Kriz tahribat yaratsa da artık Türkiye ekonomisi 100 milyar dolarla önemli bir ihracat ülkesi… En büyük 500 demek ekonominin dörtte biri demek İstanbul Sanayi Odası’nın Türkiye’nin en büyük 500 şirket sıralaması ülkenin önemli barometrelerinden biri olarak görülür. En büyük 500 sanayi kuruluşunun önceki yılları da olsa sağlıklı verileri 1993 yılından başlıyor. Ancak o rakamdaki gelişim bile inanılmaz. 1993’te 68 milyar lira olan en büyük 500 sanayicinin satış gelirleri 2008 itibariyle 242 milyar liraya ulaştı. En büyük 500 sanayi için 1 trilyon liralık Türk ekonomisinin dörtte birini yarattıklarını da not edelim. Devrim’i yürütemedik ama otomotivde söz sahibi olduk Benzini bittiği için otomotivde ‘Devrim’i kaçırmıştık. Türkiye, ‘kendi yaratmasa’ da otomotiv devlerini Türkiye’de üretime getirmeyi başardı. Bataklık arazisini kurutarak dünyanın en iyi fabrikalarından birini yapan Ford, Bursa’nın önemli oyuncuları Renault ve TOFAŞ, Koreli Hyundai, Japon Toyota… Sadece 97 bin adetti 1985’teki üretim. Bugün otomotivciler bu üretimi aylık bazda yapıyor. 2008’de 1 milyon 147 bin olan üretim geçen yıl 870 bine düştü ancak artık Türkiye 1 milyon adedi aşan üretim kapasitesiyle dünya otomotiv arenasında önemli bir oyuncu. Bacasız sanayi keyifle tütüyor Bacasız sanayi turizm Türkiye’nin önemli gelir kaynaklarından biri oldu, olmaya devam edecek. 1985’te çok kötü olan ağırlama sektörümüz çok değişti. Öyle olmalı çünkü artık 25 yıl önce 6.6 milyon kişiyi misafir eden Türk turizmcisi 2009’da 27 milyon kişiyi ağırladı. 1985’te 3.6 milyar dolar olan turizm gelirleri ise 21 milyar doları aştı. En rekortmen Tara 1985’in vergi rekortmeni o zamanın parasıyla 600 milyon lirayla Şarık Tara idi. O günkü kurlara göre ödediği vergisi 1.2 milyon dolardı. Şarık Tara’yı, 532 milyon lirayla Ali Osman Sönmez, 451 milyon lirayla Sakıp Sabancı, 439 milyon lirayla Vehbi Koç izlemişti. 2010’un vergi rekortmeni Aydın Doğan’ın ödediği vergi 20 milyon lira (yaklaşık 13 milyon dolar). 1985 rekortmenleri Kişi - Ödediği vergi (milyon lira) Şarık Tara - 600 Ali O.Sönmez - 532 Sakıp Sabancı - 451 Vehbi Koç - 439 Oğuz Gürsel - 439

Internet Haber Mobil Uygulama

Çeyrek asırda değişen Türkiye