Ceyhanda tarihi gün

Bugün Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) hattının açılışıyla yeni bir dönem başlıyor. “Yüzyılın Projesi” olarak adlandırılan hat açıldığında, Türkiye dünyanın enerji koridoru haline gelecek. Daha sonra bu hattan Türkmen doğal gazı da Avrupa"ya taşınacak. “Asrın Projesi” veya “21. Yüzyılın İpekyolu” olarak adlandırılan hattın açılış töreni, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan"ın ev sahipliğinde, 32 ülkeden cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar seviyesinde katılımla gerçekleşecek. Konuklar için Çırağan, Conrad, Ceylan ve Hilton otelleri kapatıldı. Tören için BTC"nin büyük ortağı BP de İngiltere"den gelecek 400 kişilik bir konuk listesi hazırladı. BP, kendi misafirleri için İstanbul"da 4 oteli kapattı. Ayrıca Adana"da da 3 otel kapatıldı.

Başkanlar İncirlik"e
Öte yandan bugünkü tören için devlet başkanları, özel uçaklarıyla Adana İncirlik Hava Üssü"ne inecekler. Buradan da zırhlı araçlarla tören alanına geçecekler. Diğer konuklar Adana Şakirpaşa Havaalanı"na inecek ve buradan Ceyhan"a taşınacaklar. Araçların geçişleri sırasında Adana-Ceyhan kara yolu trafiğe kapatılacak. Ceyhan"daki tören 12.30-14.30 saatleri arasında, tören için kurulan güneş geçirmez ve klimali özel bir çadırda yapılacak. Uluslararası organizasyonlara imza atmış 3 firma tarafından gerçekleştirilen tören için 3.5 milyon doları bulan harcama yapıldı.
BTC Ham Petrol Boru Hattı Türkiye için ekonomik açıdan olduğu kadar siyasi açıdan da büyük önem taşıyor. Kara yolu ve demir yolu bağlantılarına ilişkin çalışmalar da sürdürülürken, BTC bu çerçevede bir son değil, benzer boyutta başka projelerin öncüsü olarak kabul ediliyor. Bu nedenle proje, haklı biçimde “21. Yüzyılın İpekyolu” olarak da adlandırılıyor.

1991"den bugüne!
Azeri petrolünün Türkiye"ye boru hattıyla nakli fikri, SSCB"nin dağıldığı 1991 öncesine kadar uzanıyor. 15 yıl bu proje üzerinde çok tartışmalar yapıldı, açık ve gizli büyük güçler arasında büyük mücadeleler yaşandı. BTC projesinin resmen ortaya atıldığı 1992 yılında İran"ı geçiş rotası içine almış ve dünyaya Azerbaycan-İran, Nahçıvan-Türkiye olarak ilan edilmişti. Bu proje İran"a tavrı belli olan ABD"den tasvip görmeyince Gürcistan üzerinden Türkiye alternatifi geliştirildi. Anlaşmazlıklarda ABD"nin de katkısıyla 1999 İstanbul"da yapılan AGİT Zirvesi sırasında bir orta yol bulundu ve taraf ülkelerin liderleri İstanbul"da bir araya geldi.
Dönemin ABD Başkanı Bill Clinton"ın şahitliğinde, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, dönemin Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Eduard Şevardnadze, Azeri petrolünün Ceyhan"a akıtılmasını öngören paket anlaşmalara imza attılar. Söz konusu anlaşmalara Clinton da gözlemci sıfatıyla imza koydu. Aynı törende Kazakistan, yeterli petrol olması halinde Bakü-Ceyhan"ı kullanma taahhüdünde bulundu. 1999"da atılan imzalar gereğince 2000 sonunda temel mühendislik çalışmaları başlatıldı. 2003 yılında da Haydar Aliyev ve Cumhurbaşkanı Sezer"in katılımıyla ilk kazma vuruldu.
25 Mayıs 2005 tarihinde Bakü yakınlarındaki Sengeçal terminali ana pompa istasyonunda düzenlenen törenle, ilk petrolün hatta pompalanmasına başlandı. Törene Türkiye"den Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili katıldı. Ceyhan"a ilk petrol ise 28 Mayıs 2006 tarihinde ulaştı, haziran başında ise tankerlere ilk yükleme yapıldı.

>>> Kimler katılıyor?
* Büyük tören, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mikheil Saakaşvili, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, KKTC Başbakanı Ferdi Sabit Soyer, İngiltere Başbakan Yardımcısı John Prescott ve Türkiye dahil 32 ülkeden bakan veya bakan yardımcılarının katılımıyla gerçekleştiriliyor. Törende Sırbistan, Arnavutluk, Suudi Arabistan, Yunanistan, Yemen, İsrail, Estonya, Ürdün, Fas, Suriye, İtalya, Nijerya, Polonya, Gürcistan, Litvanya, Oman, Kırgız Cumhuriyeti, Sudan, Moldova, Avusturya, Azerbaycan, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Kazakistan, Norveç, Bulgaristan, Hırvatistan, Pakistan ve ABD, bakan veya bakan yardımcısı düzeyinde temsil ediliyor. BP Başkanı Lord Browne, BTC CEO"su Michael Townshend, İslam Konferansı Örgütü Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu, OECD Enerji Ajansı Genel Direktörü Luis Echavarri, Uluslararası Enerji Forumu Genel Sekreteri Arne Walther, AB Komisyonu Enerjiden Sorumlu Komiseri Andris Piebalgs"ın ile BP üst düzey yetkililerinin de katılımı bekleniyor.

>>> TÜRKİYE İÇİN AVANTAJLARI
* Boru hattı, yanına başka boruların da uygulanmasına imkan veriyor.
* Hattın paraleline döşenecek boru hattı Azeri ve Türkmen doğal gazının Türkiye ve Avrupa"ya nakli mümkün olacak.
* BTC ile jeopolitik önemi artacak olan Türkiye, Avrasya enerji koridorunun da kilit ülkesi haline gelecek.
* Tanker trafiğinin azalması ile İstanbul ve Çanakkale boğazlarının yükü hafifleyecek.
* Ceyhan bir petrol limanı haline gelecek.
* Hattın faaliyete geçmesiyle Türkiye"nin elde edeceği gelir 250 milyon $"ı bulacak.
* Hat, Güney Kafkasya"yı ve Orta Asya"yı Türkiye"ye ve buradan Batı pazarlarına bağlayacak ""Doğu-Batı Enerji Koridoru""nun başarıyla tamamlanmasında önemli mihenk taşı olacak.

Hattın özellikleri
Kapasite: 50 milyon ton/yıl
Günlük: 1 milyon varil
Toplam uzunluk: 1.774 km
Azerbaycan kesimi: 440 km
Gürcistan kesimi: 260 km
Türkiye kesimi: 1.074 km
Toplam pompa istasyonu: 10 adet
Türkiye kesimi: 4 adet
Hatta biçilen ömür: 40 yıl
Maliyeti: yaklaşık 4 milyar dolar
BTC açılış programı
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve bazı bakanlar öğle saatlerinde İncirlik Hava Üssü"ne uçakla geldikten sonra, kara yoluyla tören alanına intikal edecekler. Haydar Aliyev, Deniz Terminali"nde kurulan tören çadırında davetlilere “Hazar Denizi"nden Ceyhan Terminali"ne Yolculuk” adlı BTC"nin yapımıyla ilgili film gösterisi sunulacak. Daha sonra sırasıyla Başbakan Erdoğan, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Cumhurbaşkanı Sezer birer konuşma yapacak. Konuşmaların ardından devlet başkanları ve BTC Ceosu Lord Browne"nin temsili olarak boru hattını döşeyecekler. Törene katılan davetlilere Tekfen Orkestrası tarafından konser sunulacak.