Çevre tasarısı kirliliğe son verecek

Cezaların da belirlendiği tasarıda, kirliliğe karşı 'koruma bölgesi oluşturma', 'kirliliği önleme fonu kurma' gibi önlemler de var. TBMM Çevre Komisyonu tarafından yarın görüşülmeye başlayacak olan 'Çevre Yasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa Tasarısı', son yıllarda ortaya çıkan çevre sorunlarını da giderecek yönde yeniden düzenlendi. Tasarıya çevrenin korunmasına ve kirliliğinin önlenmesine ilişkin genel ilkeleri şöyle belirledi: Başta idare, meslek odaları, birlikler ve sivil toplum kuruluşları olmak üzere herkes, çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi ile görevli olup bu konuda alınacak tedbirlere ve belirlenen esaslara uymakla yükümlü olacaklar Arazi ve kaynak kullanım kararlarını veren ve proje değerlendirmesi yapan yetkili kuruluşlar, karar alma süreçlerinde sürdürülebilir kalkınma ilkesini gözetecekler Yapılacak ekonomik faaliyetlerin faydası ile doğal kaynaklar üzerindeki etkisi sürdürülebilir kalkınma ilkesi çerçevesinde uzun dönemli olarak değerlendirilecek Çevre politikalarının oluşmasında katılım hakkı esas olacak Her türlü faaliyet sırasında doğal kaynakların ve enerjinin verimli bir şekilde kullanılması amacıyla atık oluşumunu kaynağında azaltan ve atıkların geri kazanılmasını sağlayan çevre ile uyumlu teknolojilerin kullanılması esas olacak Kirlenme ve bozulmanın önlenmesi, sınırlandırılması, giderilmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için yapılan harcamalar kirleten ve bozulmaya neden olan tarafından karşılanacak Kirletenin kirlenmeyi ve bozulmayı durdurmak, gidermek ve azaltmak için gerekli önlemleri almaması veya bu önlemlerin yetkili makamlarca doğrudan alınması nedeniyle kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan gerekli harcamalar kirletenden tahsil edilecek Çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesi için uyulması zorunlu standartlar ile vergi, harç, katılma payı, çeşitli teşvikler, emisyon ücreti ve kirletme bedeli alınması, karbon ticareti gibi piyasaya dayalı mekanizmalar ve ekonomik araçlar kullanılacaklar Bölgesel ve küresel çevre sorunlarının çözümüne yönelik olarak taraf olunan uluslararası anlaşmalar sonucu ortaya çıkan ulusal hak veyükümlülüklerin yerine getirilmesi için gerekli teknik, idari, mali vehukuki düzenlemeler Bakanlığın koordinasyonunda yapılacak Gerçek ve tüzel kişiler, bu düzenlemeler sonucu ortaya çıkabilecek maliyetleri karşılamakla yükümlü olacak Çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevre sorunlarının çözümüne yönelik gerekli teknik, idari, mali ve hukuki düzenlemeler Çevre ve Orman Bakanlığı'nın koordinasyonunda yapılacak 'Yüksek Çevre Kurulu' kurulmasını öngören tasarıya göre, bu kurul Başbakanın başkanlığında, Başbakanın bulunmadığı zamanlarda Çevre veOrman Bakanının Başkanlığında, Başbakanın belirleyeceği sayıda Bakan ile Bakanlık Müsteşarı''ndan oluşacak. Kurul yılda en az bir kez toplanacak. Bu toplantılara gündeme göre ilgili kamu kurumu niteliğindeki kuruluşların birlik temsilcileri, meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, yerel yönetim temsilcileri, üniversite temsilcileri ve bilimsel kuruluşların temsilcileri davet edilecek. Kurulun görevi ise şöyle çizildi: Etkin bir çevre yönetiminin sağlanması için hedef, politika ve strateji belirlemek Sürdürülebilir kalkınma ilkesi çerçevesinde ekonomik kararlara çevre boyutunun dahil edilmesine imkan veren hukuki ve idari tedbirleri belirlemek Birden fazla bakanlık ve kuruluşu ilgilendiren çevre konularınailişkin uyuşmazlıklarda nihai kararı vermek Tasarıda çevrenin korunması amacıyla yürütülecek çalışmalara da yer verildi. Buna göre, çevrenin korunması amacıyla doğal çevreyi oluşturan biyolojik çeşitlilik ile bu çeşitliliği barındıran eko sistemin korunması esas olacak. Biyolojik çeşitliliği koruma ve kullanım esasları, sürdürülebilir kalkınma ilkesi doğrultusunda yerel yönetimlerin, üniversitelerin, sivil toplum kuruluşlarının ve ilgili diğer kuruluşların görüşleri alınarak belirlenecek. Sürdürülebilir kalkınma ilkesi doğrultusunda, koruma kullanma dengesi gözetilerek kentsel ve kırsal nüfusun barınma, çalışma, dinlenme, ulaşım gibi ihtiyaç alanlarını belirlemek, bu ihtiyaçların karşılanması sonucu oluşabilecek çevre kirliliğini önlemek amacıyla çevre düzeni planları Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak. Özel çevre koruma bölgeleri oluşturulacak Ülke ve dünya ölçeğinde ekolojik önemi olan, çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı alanları, 'Özel Çevre Koruma Bölgesi' belirlemeye ve ilan etmeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Sulak alanların doğal yapıları ve ekolojik dengeleri korunacak. Sulak alanların doldurulması ve kurutulması yolu ile arazi kazanılamayacak. Bu hükme aykırı olarak arazi kazanılması durumunda bualan faaliyet sahibince eski haline getirilecek. Biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliliğinin sağlanması bakımından nesli tehdit veya tehlike altında olanlar ile nadir bitki ve hayvan türleri korunacak ve mevzuata aykırı biçimde ticareti yapılamayacak. Ülkenin deniz, yeraltı ve yerüstü su kaynakları ve su ürünleri üretim alanları korunarak kullanılacak ve kirlenmeye karşı korunacak. Eğitici yayınlar Çevrenin korunması ve kamuoyunda çevre bilincinin geliştirilmesi amacıyla, okul öncesi eğitimden başlanarak Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı örgün eğitim kurumlarının öğretim programlarında çevre ile ilgili konulara yer verilecek. Yaygın eğitime yönelik olarak, radyo ve televizyon programlarında da çevrenin önemine ve çevre bilincinin geliştirilmesi amacıyla programlar yayınlanacak. Çevresel Etki Değerlendirmesi nedir? Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlü olacak. 'ÇED Olumlu Kararı' veya 'ÇED Gerekli Değildir' kararı alınmadıkça bu tür faaliyetlere onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyecek, proje için yatırıma başlanamayacak ve ihale edilemeyecek. Atıklarını ortama vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri, atıklarını arıtmak ve bertaraf etmekle yükümlü olacak. İnşaat ruhsatı aşamasında bu yükümlülüğünü yerine getireceğinigösteren proje ve belgeleri ilgili kuruma sunmayanlara inşaat ruhsatı verilmeyecek. İnşaatı bitenler, bu yükümlülüğü yerine getirmedikçe işletme veya yapı kullanma ruhsatı alamayacak. Yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerin daha önceden verilen yapı kullanma izni veya işletme izni iptal edilecek. Tehlikeli atıkların ithalatını yasaklayan tasarı, bunların üretimi, satışı, depolanması, kullanılması ve taşınması faaliyetlerini yürütenlere, bir kaza dolayısıyla çevreye ve üçüncü şahıslara verebilecekleri zararlara karşı mali sorumluluk sigortası yaptırma zorunluluğu getiriyor. 'Ruh sağlığını bozan gürültü' yasaklanıyor Tasarı ile 'kişilerin huzur ve sükununu, beden ve ruh sağlığını bozacak şekilde gürültü oluşturulmasının' yanı sıra 'titreşim' oluşturulması da yasaklanıyor. Ulaşım araçları, şantiye, fabrika, atölye, işyeri, eğlence yeri, hizmet binaları ve konutlar, kaynaklanan gürültü ve titreşimin yönetmeliklerle belirlenen standartlara indirilmesi için gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacak. Tasarı ile belirlenen hükümlere aykırı davrananlara gerekli düzenlemeleri yapmaları için bir defalığına bir yılı aşmamak üzere süre verilebilecek. Faaliyet, süre verilmemesi durumunda derhal, süre verilmesi durumunda bu süre sonunda kısmen veya tamamen, süreli veya süresiz olarak durdurulacak. Çevre ve insan sağlığı yönünden tehlike yaratan faaliyetler hakkında süre verilmeksizin durdurma işlemi uygulanacak. Çevre kirliliğini önleme fonu Çevre koruma amacıyla yürütülecek çalışmaların harcamalarında kullanılmak üzere çeşitli kaynaklardan kesintiler yapılarak bir fon oluşturulacak. Kesinti yapılacak kaynaklar arasında trafiğe ilk defa tescil edilen motorlu taşıtlardan alınan özel tüketim vergisi, araç muayene ücretleri, deniz araçları, hava taşıt araçları ile motorlu deniz ve kara taşıt araçlarının seferleri de yer alıyor. Cezalar Tasarı ile idari nitelikte uygulanacak cezalar da belirlendi. Buna göre: Egzoz ölçümü yaptırmayanlara 250 YTL Standartlara aykırı emisyona neden olanlara 500 YTL Hava kirliliğine neden olan tesisleri, izin almadan kuran ve işleten veya iznin iptal edilmesine karşın kurmaya ve işletmeye devam edenlere 12 bin YTL Emisyon miktarlarının sınırları aşması durumunda 24 bin YTL Hava kirliliğine neden olan konutlarda her bağımsız bölüm için 150 YTL Atık alım, ön arıtma, arıtma veya bertaraf tesislerini kurmayanlar ile kurup da çalıştırmayanlara 30 bin YTL Gürültü ve titreşime neden olanlara, konutlar için 200 YTL, ulaşım araçları için 600 YTL, İşyerleri ve atölyeler için 2 bin YTL, fabrika, şantiye ve eğlence gürültüsü için 6 bin YTL Yasaklara aykırı olarak ülkenin denizlerinde ve doğal veya suni göller ve baraj gölleri ile akarsularda, katı atık, atıksu, petrol ve petrol türevleri tahliyesi veya deşarjı yapan tankerlere, groston başına 20 YTL'ye kadar Yasak atıkları toprağa verenlere 12 bin YTL Biyolojik çeşitliliği tahrip edenlere, Özel Çevre Koruma Bölgeleri için belirlenen esaslara aykırı davrananlara 10 bin YTL Belirlenen alanlar dışından kum, çakıl ve benzeri maddeleri alanlara metreküp başına 60 YTL İçme ve kullanma suyu koruma alanlarına, kaynağa, sulama ve drenaj kanallarına atık boşaltanlara 24 bin YTL Yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 12 bin YTL, ithal edenlere 30 bin YTL Umuma açık yerlerde çevreyi kirletenlere 50 YTL Tehlikeli veya radyoaktif atıkları ülkeye sokanlara 1 milyon YTL Tehlikeli veya radyoaktif atıkları ön bildirimde bulunmadan ihraç eden veya transit geçişini yapanlara 1 milyon YTL Atık su altyapı sistemlerinin ve katı atık bertaraf tesisleri kurma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kurum ve kuruluşlarına, 1-50 binYTL Anız yakanlara her dekar için 10 YTL Hapis cezaları da var Yanlış ve yanıltıcı bilgi verenler ve bilgi vermemekte direnenler ile ÇED sürecinde yanlış ve yanıltıcı belge düzenleyenler ve kullananlar 6 aydan bir yıla kadar hapisle cezalandırılacak. Çevreyi kirleten veya bozan bir faaliyetten zarar gören veya haberdar olan herkes ilgili makamlara başvurarak önlem alınmasını veyafaaliyetin durdurulmasını isteyebilecek. Hava kalitesinin korunması ve hava kirliliğinin önlenmesi için ulusal enerji kaynakları öncelikli olmak üzere Bakanlıkça belirlenen standartlara uygun temiz ve kaliteli yakıtların ve yakma sistemlerininkullanılması zorunlu olacak. Bakanlık temiz hava politikalarının il ve ilçe merkezlerinde uygulanması ve hava kalitesini izleyecek. Bakanlık belli koşulları taşıyan kişileri 'çevre görevlisi' olarak görevlendirebilecek. Bu görevlilere herhangi bir ücret ödenmeyecek. Görevini kötüye kullandığı belirlenen çevre gönüllülerinin görevleri sona erdirilecek. Kaynak: CNN TÜRK