CERN deneyinde müthiş gelişme

Yüzyılın en büyük deneyi olarak kabul edilen ve Büyük Patlama ortamının yaratılacağı Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda (BHÇ), madde ile antimadde arasındaki etkileşimin doğasını gün ışığına çıkarması umulan deneyde, ilk alt tanecik tespit edildi.

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezinin (CERN) Cenevre kentinde İsviçre ile Fransa sınırının altında bulunan dev atom çarpıştırıcısındaki deneyde parçacığa bilim adamları "güzellik" ya da "alt tanecik" adını veriyor.

CERN'den fizikçi Christine Sutton, deneyde en çok ölçümünü yapmak istedikleri "parçacık dilek listesinin" başında yer alan bu "güzellik taneciğini" tespit etmelerinin, maddi ile antimadde arasındaki etkileşim veya yeni parçacıklar keşfetme yolunda önemli bir adım olduğunu söyledi.

Bunun üretim yolunda ilk adım olduğunu söyleyen İngiliz araştırmacı, "Bildiğiniz ve sevdiğiniz parçacıkları keşfedebilmek deneyin nasıl yürüdüğünü göstermesi açısında önemli" diye konuştu.

Alt tanecikler ilk kez 1977'de keşfedilmişti.

"Güzellik taneciği" ya da "alt taneciğin" tipinin "B " olduğunu belirten bilim adamları, bu parçacığı bulmak için 10 milyon kez yapılan proton çarpışmalarında toplanan verilerin değerlendirildiğini kaydettiler.

CERN'deki Atlas deneyinde "W parçacığı" adı verilen ilk atom altı parçacıkların da ölçümü yapıldı. İlk W parçacıklarının 1 Nisanda tespit edildiği belirtildi.

B alt tanecikleri gibi W parçacıkları da fiziğin standart modelinin bir bölümü olarak önceden biliniyordu. Araştırmacılar, temel parçacıklar arasındaki etkileşimleri açıklamaya çalışıyorlar. W parçacıkları ilk kez CERN'de Carlo Rubbia ve Simon van der Meer adlı fizikçiler tarafından gözlenmişti.

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda yaklaşık iki hafta önce 10 milyon kez atom altı parçacık çarpışması yapılmıştı. 27 kilometrelik oval tünelde hızlandırılarak, bugüne kadarki rekor düzeyde, 7 TeV enerjiyle, ışık hızına yakın bir hızla yol alırken çarpıştırılan parçacıkların parçalanma anlarının kayda alınmasında da aşama kaydedilmişti.

Önceki deneylerde çarpışma anları saniyede 50 milyon kez görüntülenirken, deneyin bu aşamasında bu sayı, saniyede 100 milyon keze yükseltilmişti. Deneyin 2013 yılında 14 TeV enerjiyle yapılması öngörülüyor.