Cari açık 20 milyar doları aşacak

En iyimser hesaplamayla ise cari açık yılsonunda 17.3 milyar dolarla program tahminlerini yine oldukça aşacak.

ANKA’nın, Türkiye’nin son 13 yıllık ödemeler dengesi gelişmelerini dikkate alarak yaptığı belirlemeye göre, Türkiye cari işlemler açığı verdiği yıllarda açığın yaklaşık yüzde 40’lık kısmını, yılın ilk dört aylık döneminde veriyor. İlk aylarda yüksek bir hızda artan açık, yaz aylarıyla birlikkte azalmaya da da yerini fazlaya bırakırken, sonbahar aylarında yeniden yükselişe geçiyor.

1992 yılından 2004 yılına kadar olan 13 yıllık dönemin 10 yılında Türkiye 974 milyon dolarla 15.5 milyar dolar arasında değişen tutarlarda cari işlemler açığı verdi. Cari işlemler açığı verilen söz konusu 10 yılın ortalamaları dikkate alındığında yıllık açığın yüzde 38’i ilk dört ayda verildi. Bu yılda aynı uzun dönem ortalamasının gerçekleşmesi halinde bu yılki cari işlemler açığı 23 milyar dolar seviyesine çıkabilecek. Ancak söz konusu 10 yıl içerisinde yer alan 1995 ve 1999 yıllarında Türkiye ilk dört ayda cari işlemler fazlası verirken, yılın tümünü ise cari işlemler açığıyla tamamladı. Bu iki yıl da dikkate alınmadan cari işlemler açığıyla başlanıp cari işlemler açığıyla sona eren sekiz yıl dikkate alındığında ise Türkiye, bu yılardaki cari açığın yüzde 43’ünü yılın ilk dört ayında verdi. Bu oran esas alındığında ise bu yılki cari işlemler açığının 20.5 milyar dolarla yine beklentilerin oldukça üzerine çıkabileceği tahmin edildi. 2004 yılında ise Türkiye 15.5 milyar doları bulan cari işlemler açığının yüzde 46’sını ilk dört aylık dönemde verdi. Bu yıl da aynı eğilimin devam etmesi, diğer bir ifadeyle de yılın ilk dört ayındaki yüzde 25,4’lük büyümenin kalan aylarda da devam etmesi halinde 19.3 miyar dolarlık bir cari işlemler açığı oluşabileceği hesaplandı. Bu yılın ilk dört aylık döneminde cari işlemler açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25.4 oranında büyüdü. Mayıstan itibaren bu büyümenin durması ve yılın kalan sekiz aylık dönemindeki cari işlemler açığının geçen yılın aynı dönemindeki kadar (8 milyar 458 milyon dolar) olması halinde ise bu yılki toplam cari işlemler açığı 17.3 milyar dolara ulaşabileceği hesaplandı. Hesaplamalarda dikkate alınan 1992-2004 döneminin ilk 4 aylık cari açık rakamlarıyla karşılaştırıldığında bu yılın ilk 4 ayının 8 milyar 885 milyon dolarla en yüksek açık rakamını oluşturduğu görülüyor. Hükümet programında yılsonu için öngördüğü 11 milyar dolarlık cari açık beklentisini, IMF’yle yapılan yeni stand-by anlaşmasıyla 15.3 milyar dolara revize etmişti. Yılın kalan döneminde cari açıktaki büyümenin hız kesebileceğine yönelik iyimser bir yaklaşımla yapılan hesaplama bile 17.3 milyar dolarla cari açığın tahminlerin oldukça üzerinde gerçekleşeceğine işaret ediyor.

HEDEFİN TUTMASI İÇİN AZALMASI GEREKİYOR

Bu arada, yıllık cari açığın, 15.3 milyar dolara çıkarılan bu hedef düzeyinde kalabilmesi için yılın kalan döneminde Türkiye’nin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 27 oranında azalarak 6.4 milyar dolarda kalması gerekiyor.

Ancak ithalat artış hızının yüksek düzeyini devam ettirmesi, ham petrol fiyatlarındaki yüksek seyir ve Türkiye’deki iç talep ve sanayi üretimi artışının canlı seyrini sürdürmesi cari açıkta böylesine bir küçülme eğiliminin yaşanmasını zorlaştırıyor.

Kaynak: