Canavar geri döndü

Tarım ve giyim fiyatlarındaki tırmanışla, enflasyon Ekim ayında hızlı tırmanış gösterdi. Devlet İstatistik Enstitisü verilerine göre, Ekim ayında Tüketici Fiyatları Endeksi yüzde 2.22, Toptan Eşya Fiyatları Endeksi yüzde 3.23 arttı. Ekim ayı itibarıyla yıllık enflasyon ise TEFE’de yüzde 15.48, TÜFE’de ise yüzde 9.86 oldu. Ekonomistler, tahminlerin üzerinde gelen enflasyonun, yıl sonu itibariyle yüzde 12 olarak belirlenen enflasyon hedefinin geçilebileceği endişesi yarattığını da vurguladılar. Yılın on ayında fiyat artışları ise toptan eşyada yüzde 12.84, tüketici fiyatlarında yüzde 7.18 olarak hesaplandı. Özel imalat sanayinde fiyat artışı ise, Ekim ayında yüzde 1.4 olarak gerçekleşti. Sektörler itibariyle bakıldığında giyim sektöründeki fiyat artışı yüzde 5.7 olurken, gıdadaki artış yüzde 3, konutta yüzde yüzde 1.6, sağlıkta binde 3 ve ulaştırmada yüzde 3.7 artış gözlendi. Tarım sektöründe Ekim ayında fiyat artışı yüzde 6.1 olurken, madencilikte artış binde 7 olarak gerçekleşti. Bu arada, Ekim ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon, toptan eşyada yüzde 11.16, tüketici fiyatlarında yüzde 12.02 oldu. CNBC-e’nin 29 banka ve aracı kurum ekonomisti arasında yaptığı ankette, Ekim ayında TÜFE’nin yüzde 1.34, TEFE’nin yüzde 1.72 artacağı öngörülmüştü. Çekirdek enflasyondaki tahmin ise binde 9.5’lik artış şeklindeydi. ENFLASYON HEDEFİ TEHLİKEDE Enflasyonun hızlı yükselmesinde tarım sektörü yanında, tarihinin en yüksek düzeyinde seyreden ham petrol fiyatları etkili oldu. Fiyatlardaki hızlı yükseliş, IMF destekli ekonomik program çerçevesinde yüzde 12 olarak belirlenen yıl sonu enflasyon hedefini tehlikeye soktu. PİYASA TEPKİSİ SINIRLI OLACAK Ekonomistler, enflasyon verilerinin tahminlerin üzerinde çıkmasına karşılık; buna yönelik piyasa tepkisinin sınırlı olacağını kaydettiler. Raymond James Ekonomisti Özgür Altuğ, yılın son dönemine yönelik olumlu beklentilerin devam ettiğini belirtirken, “Fiyat artışlarının yıl sonu hedeflerini bozmadığı ortamda, piyasa görüşlerinin bozulmayacaktır” dedi. Altuğ, Uluslararası Para Fonu’yla temaslar yanında Avrupa Birliği ile ilgili gelişmelerin piyasaların ana yönlendiricisi olacağını da hatırlattı. Dışbank Ekonomik Araştırmalar Direktörü Haluk Bürümcekçi de, gıda dışı TÜFE’nin yüzde 1.7 düzeyinde olduğunu hatırlatırken, bu rakamın olumlu görünmesine karşılık yine de yüksek karşılanabileceğini kaydetti. Bürümcekçi, iç talep ve işgücü maliyetlerindeki yükselişin ekonomik göstergeler konusunda yeterli düzeyde yardımcı olmayabileceğini vurgularken; “Verimlilikte eskisi kadar güçlü artış gözlenmesi mümkün olmayacak” dedi. ZAM ŞAMPİYONU YUMURTA Diğer yandan, Devlet İstatistik Enstitüsü’ne (DİE) göre Ekim ayının zam şampiyonu yumurta oldu. Bir önceki aya göre yüzde 35.8 artan yumurta fiyatını, yüzde 24’lük artışla kuru fasulye izledi. Erkek kazağı yüzde 20.1, patlıcan yüzde 18.4, domates yüzde 17.2, erkek ceketi yüzde 10.8, takım elbise yüzde 10.5, bayan ayakkabısı yüzde 10.1, tayyör yüzde 9.6’lık fiyat artışıyla, Ekim ayının en fazla zam gören ürünleri olarak sıralandı. Ekim’de, mazot yüzde 7.6, benzin yüzde 7.5, belediye otobüs ücreti yüzde 5.8, doğalgaz yüzde 5.1, ceviz içi yüzde 5, kebaplar yüzde 3.3, zeytin yüzde 3.1, beyaz peynir ve patates yüzde 3, tereyağı yüzde 2.6 ve mücevher yüzde 2.5’luk artışıyla aylık enflasyon oranı üzerinde zam gören diğer ürünler oldu. EN HIZLI FİYAT DÜŞÜŞÜ ELMADA Geçtiğimiz ay fiyatı en çok düşen ürün elma oldu. Fiyatı yüzde 10.4 oranında gerileyen elmanın yanı sıra limonda yüzde 4.6, kuru soğanda yüzde 0.8, makarnada yüzde 0.7 fiyat gerilemesi yaşandı. Geçtiğimiz ay, bisküvi yüzde 0.2, margarin ve meyveli gazoz yüzde 0.3, buğday unu, çamaşır deterjanı ve bulaşık deterjanı yüzde 0.4, çamaşır makinesi için kireç çözücü yüzde 0.5, bayan kuaförü ise sadece yüzde 0.9 oranında zam gördü. Şehirlerarası otobüs ücreti, domates salçası, süt, pirinç, tahin helvası, zeytinyağı ve tavuk eti de enflasyon altında zam gören ürünler arasında yer aldı. EN DÜŞÜK FİYAT ARTIŞI ERZURUM’DA Diğer yandan, Türkiye genelinde Ekim ayında tüketici fiyatlarında ortalama yüzde 2.2 oranında artış kaydedilirken, iller bazında en düşük fiyat artışı yüzde 1.2 ile Erzurum’da kaydedildi. Yıllık bazda en düşük fiyat artışı ise yüzde 6.9 ile Kayseri’de görüldü. Devlet İstatistik Enstitüsü’nün (DİE) seçilmiş bazı iller itibariyle belirlediği tüketici fiyatları endeksine göre, Ekim ayında Erzurum’un ardından en düşük fiyat artışının yaşandığı iller yüzde 1.6 ile Trabzon, yüzde 1.7 ile Zonguldak, yüzde 1.8 ile de Eskişehir oldu. Aynı dönemde, fiyatların en fazla arttığı il ise yüzde 3.9 ile Denizli oldu. Bu ili, yüzde 3.3 ile İzmir, yüzde 3.0 ile de Antalya takip etti. İTO’YA GÖRE FİYATLAR %2.5 ARTTI İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından hazırlanan 1995 bazlı geçinme endeksine göre, yıllık ortalama artışlar perakende fiyatlarda yüzde 12.3, toptan fiyatlarda yüzde 13.3 olarak gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında ise perakende fiyatlar yüzde 8.2, toptan fiyatlar yüzde 11.0 artış gösterdi. İzmir’de ise İzmir Ticaret Odası tarafından hesaplanan Tüketici Fiyatları Endeksi, Ekim ayında önceki aya göre yüzde 3.5, Toptan Eşya Fiyatları Endeksi ise yüzde 2.3 oranında arttı. Kaynak: NTV