Çanakkale Savaşları'nda Japon tüfeklerini İngilizlerin kullandığı belirlendi

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığının envanterinde bulunan 2 adet Japon Arisaka-30 tüfeğinin nereden geldiği ve kimler tarafından kullanıldığı konusunda araştırmalar devam ediyor.

Araştırmalar sonucunda envanterdeki tüfeklerin Lancashire Fusiliers Taburu'na bağlı İngiliz askerlere Mısır'daki eğitimleri sırasında verildiği bilgisine ulaşıldı.

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, envanterlerinde kayıtlı birçok silah olduğunu, bunların hem Türk hem de İtilaf devletlerinin askerlerinden kaldığını söyledi.

Uzunca bir süredir envanterlerinde bulunan Arisaka-30 isimli iki Japon tüfeğinin merak uyandırdığını ve araştırıldığını kaydeden Kaşdemir, "1. Dünya Savaşı'nda bu tüfeği İngilizler satın almış. Bu Arisaka-30 isimli Japon tüfeği Çanakkale Savaşları'nda kullanılmış." diye konuştu.

Tüfeğin daha önce künyesinden kendisine ulaşılan Robert Chadwick isimli asker tarafından da kullanılmış olabilme ihtimalinin bulunduğunu belirten Kaşdemir, şöyle devam etti:

"Detaylar çoğalmaya, hatıralar ortaya çıkmaya başlıyor. Çanakkale tarihi alanı her türlü özgünlüğüyle her türlü doğallığıyla da bu tür hikayeleri gündem etmeye başlıyor. Bizim de Tarihi Alan Başkanlığı olarak bu topraklarda böyle hikayeleri bulup gün yüzüne çıkarmak görevimiz. Tarihçilerin söylediği ve bizim bilgilerimize göre bu Japon tüfeklerini İngilizler kullanmış. Çanakkale'de kullanılan 256 tane Japon Arisaka-30 isimli tüfek var. Bunlardan 2'si de envanterimizde kayıtlı. Kıymeti ve değeri oldukça yüksek. Zor bulunan tüfekler. Biz de bunları depolarımızda saklıyoruz, uygun gördüğümüz zamanlarda çıkararak ilgili yerlerde, müzelerde sergileyeceğiz. Buraya savaşmaya gelenler İngilizler, ama tüfeklerin yapıldığı yer Japonya. Japon tüfekleri İngilizler tarafından Çanakkale'de kullanılmış. Giderken de burada bırakılmış. İlginç. Hem tarihi çalışmalar hem de tarihi kayıtlara baktığınız zaman birbirini doğrular nitelikte örtüşüyor. Hem Chadwick'in burada olduğu, savaştığı hem de İngilizlerle gelen birlikte Japon tüfeklerinin olduğu teyit edilmiş oluyor."  

"Bu bilgi bizim için çok önemli"

Türkiye'nin tek resmi Çanakkale koleksiyoneri Seyit Ahmet Sılay da binlerce kilometre yol katederek savaşmak için Gelibolu'ya gelen 23 yaşındaki İngiliz askeri Robert Chadwick'in savaş sırasında boynunda olan künyesinden yola çıkarak, askerin geldiği birlikte yer alan Japon Arisaka-30 tüfeklerinin Mısır'da eğitim sırasında verildiğini öğrenmelerinden ötürü duyduğu mutluluğu dile getirdi.

İngiliz ordusunun 150 bin tüfek aldığını ve bunların 256'sının Çanakkale'ye savaşmaya gelen Lancashire Fusiliers Taburu'na verildiğini kaydeden Sılay, "Şöyle bir not düşülmüş: 'Muhabere boyunca İngiliz ordusunun asıl tüfeği olan Enfieldlerle değiştirilmedi. Muharebe sonuna kadar bu Japon tüfekleri yani Arisaka-30 tüfeklerini kullandılar.' Bu tabii o kadar önemli bir bilgi ki bizim için." ifadelerini kullandı.

Alan Başkanlığı kurulmadan önce muharebe sahasının Milli Parklara bağlı olduğunu anımsatan Sılay, şunları anlattı:

"Bunların deposunda Japon tüfeğini görmüştüm. O zaman sordum. Bana 'Osmanlı zamanında, Osmanlı'nın deposunda olan bütün tüfekler gönderildi. Tüfek ihtiyacından dolayı.' gibi bir açıklama yapmışlardı. Olabilirdi. Çok da mantıksız gelmemişti. Bu bilgiden sonra biz şunu öğrendik bugün hakikaten 256 Japon tüfeği gelmiş. O dönem Lancashire Fusiliers Taburu'ndaki asker fotoğraflarından tesadüfen birisinde özellikle bu tüfeklerden (Arisaka-30) birisiyle poz verildiğini görüyoruz. Bu da hakikaten arkeolojik bulgunun ötesinde çok önemli bir bilgi." 

"Buradan çıkacak küçücük bir parça bizi yeni bir bilgiye götürecek"

Çanakkale muharebe sahasının yerleşime açılmayan bir alan olduğunu belirten Sılay, şunları kaydetti:

"Buradan çıkacak küçücük bir parça bizi yeni bir bilgiye götürecek. Bir küçücük künyeden o askerin ismini, doğduğu yeri, öldüğü tarihi, birliğini ve mezarına kadar her şeyi bulduk. Hemen arkasından Alan Bakanlığında bulunan bu Japon tüfeğinin İngiliz ordusu tarafından bize karşı kullanıldığını öğrendik. O tüfek burada ne geziyor, Japon tüfeği Çanakkale muharebe sahasında ne alaka gibi sorular sorulabilirdi. Bugün biliniyor ki İngilizler sadece Enfield kullanmadı. Bizde ağırlıkta nasıl mavzer kullanıldıysa İngilizler de Japon tüfeği kullandı."