Çalışanların yarısı hizmet sektöründe

Toplam istihdam içinde hizmetler sektörünün payı, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını kapsayan 2003 yılının ''üçüncü'' döneminde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 39.5'den yüzde 40.3'e yükseldi. Aynı dönemde, tarım sektörünün payı yüzde 38.1'den yüzde 37.4'e, sanayi sektörünün payı yüzde 17.5'den yüzde 17.3'e düşerken, inşaat sektörünün payı ise değişmedi ve yüzde 4.9 seviyesinde kaldı. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), Temmuz, Ağustos, Eylül aylarını kapsayan, 2003 yılı ''üçüncü dönem'' Hanehalkı İşgücü Anketi geçici sonuçlarını açıkladı. İstihdam edilenler ''tarım, sanayi, inşaat ve hizmetler'' olarak dört ana sektör ayrımında incelendiğinde, geçen yılın aynı dönemine göre hizmetler sektörünün toplam istihdam içindeki payında artış, tarım ve sanayi sektörlerinin paylarında azalış gözlenirken, inşaat sektörünün payında bir değişim olmadı. Türkiye genelinde 8 milyon 389 bin kişi tarım sektöründe istihdam edilerken, bunların yüzde 53.8'ini (4 milyon 514 bin kişi) ücretsiz aile işçileri oluşturuyor. -EĞİTİM DURUMLARI- İstihdam edilenlerin yüzde 72.2'si, lise altı eğitim alanlar ile hiç eğitim almayanlardan oluşuyor. Türkiye genelinde istihdam edilenlerin yüzde 50.4'ü ilkokul mezunu. Bunu, yüzde 17.7 ile lise ve lise dengi meslek, yüzde 11.6 ile ilköğretim, ortaokul ve orta dengi meslek okulu, yüzde 10.1 ile yüksekokul ve fakülte mezunları izliyor. Kentsel yerlerde istihdam edilenlerin yüzde 39.8'ini ilkokul, yüzde 25.6'sını lise ve lise dengi meslek okulu, yüzde 16.8'ini yüksekokul ve fakülte, yüzde 14.2'sini ise ilköğretim, ortaokul ve orta dengi meslek mezunları oluşturuyor. Kırsal yerlerde istihdam edilenlerde de, yüzde 61.8'ini ilkokul, yüzde 9.3'ünü lise ve lise dengi meslek okulu, yüzde 8.8'ini ilköğretim, ortaokul ve orta dengi meslek okulu, yüzde 3'ünü ise yüksekokul ve fakülte mezunları oluşturuyor. İstihdam edilen erkeklerin yüzde 50.9'unu ilkokul, yüzde 20'sini lise ve lise dengi meslek okulu, yüzde 13.8'ini ilköğretim, ortaokul ve orta dengi meslek okulu, yüzde 9.5'ini ise yüksekokul ve fakülte mezunları oluşturuyor. İstihdam edilen kadınların ise yüzde 49.2'si ilkokul, yüzde 12.1'ilise ve lise dengi meslek okulu yüzde 11.7'si yüksekokul ve fakülte ve yüzde 6.1'i ilköğretim, ortaokul ve orta dengi meslek mezunu. -EKSİK İSTİHDAM- İşsizlik kadar önemli bir diğer kavram da, eksik istihdamın işgücü içindeki oranı. Söz konusu oran 2002 yılı üçüncü döneminde yüzde 5 iken, 2003 yılın aynı döneminde yüzde 4.6 olarak gerçekleşti. Eksik istihdam edilenlerin işgücü içindeki oranı, 2003 yılı üçüncü döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre kentsel yerlerde yüzde 5.4'den yüzde 4.9'a, kırsal yerlerde ise yüzde 4.5'den yüzde 4.4'e düştü. Eksik istihdam oranı cinsiyet ayrımında incelendiğinde, Türkiye genelinde erkeklerde yüzde 5.8, kadınlarda yüzde 1.8 iken, kentsel yerlerde erkeklerde yüzde 5.3, kadınlarda yüzde 3.3, kırsal yerlerde ise erkeklerde yüzde 6.5, kadınlarda yüzde 0.9 olarak tahmin edildi. Eksik istihdam edilen eğitimli gençlerin işgücü içindeki oranı, Türkiye genelinde yüzde 4.5, kentsel yerlerde yüzde 3.5, kırsal yerlerde ise yüzde 7 olarak öngörüldü. Bu oran, cinsiyet ayrımında incelendiğinde, kentsel yerlerde erkeklerde yüzde 4.1, kadınlarda yüzde 2.7, kırsal yerlerde ise erkeklerde yüzde 8.5, kadınlarda yüzde 3.3 olarak gerçekleşti. -İŞSİZLİK- Bu arada Türkiye genelinde işsiz sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 (86 bin kişi) azalarak, 2 milyon 328 bin kişiye indi. Türkiye genelinde işsizlik oranı yüzde 9.4, tarım dışı sektörlerde işsizlik oranı ise yüzde 14.2 olarak tahmin edildi. Geçen yılın aynı döneminde toplam işsizlik oranı yüzde 9.6 ve tarım dışı işsizlik oranı ise yüzde 14.6 idi. Türkiye genelinde işsizlerin yüzde 17.1'ini (398 bin kişi) işten çıkartılanlar, yüzde 23.9'unu (556 bin kişi) ise ilk kez iş arayanlar oluştuyor. Türkiye genelinde erkek ve kadın için de yüzde 9.4 olarak gerçekleşti. Kentsel yerlerde işsizlik oranı, toplamda yüzde 13.5, erkeklerde yüzde 12.1 ve kadınlarda yüzde 18.8, kırsal yerlerde ise toplamda yüzde 4.6, erkeklerde yüzde 5.4 ve kadınlarda yüzde 3.2 oldu. Öte yandan eğitimli genç nüfusun işsizlik oranı, geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 30.7'den yüzde 31.8'e yükseldi. Kentsel yerlerde eğitimli gençler arasında işsizlik oranı, toplamda yüzde 34.2, erkeklerde yüzde 31.5, kadınlarda ise yüzde 38.4 olarak tahmin edildi. Kırsal yerlerde bu oran, toplamda yüzde 25.7, erkeklerde yüzde 24.2, kadınlarda ise yüzde 29.4 olarak hesaplandı. -İŞGÜCÜNE DAHİL OLMAYAN NÜFUS- Kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfusun yüzde 49.5'ini (24 milyon 283 bin kişi), işgücüne dahil olmayanlardan oluşuyor. 2003 üçüncü döneminde işgücüne dahil olmayanlar, geçen yılın aynı dönemine göre toplamda 1 milyon 382 bin kişi arttı. İşgücüne dahil olmayan nüfus, belli başlı alt gruplara göre incelendiğinde, Türkiye genelinde işgücüne dahil olmayan ev kadınları yüzde 51.8 (12 milyon 584 bin kişi) ile işgücüne dahil olmayan nüfus içinde en büyük paya sahip. Bunu yüzde 13.4 ile öğrenciler, yüzde 12.5 ile emekliler ve yüzde 9.8 ile çalışamaz halde olanlar takip etti. Kentsel yerlerde işgücüne dahil olmayanların yüzde 53.5'ini ev kadınları, yüzde 15.1'ini öğrenciler, yüzde 13.9'unu emekliler, yüzde 6.4'ünü çalışamaz halde olanlar oluşturdu. Kırsal yerlerde işgücüne dahil olmayanların yüzde 48.1'ini ev kadınları, yüzde 17.3'ünü çalışamaz halde olanlar, yüzde 9.5'ini öğrenciler, yüzde 9.4'ünü ise emekliler oluşturdu.Türkiye genelinde, 2003 yılı ''üçüncü dönem'' hanehalkı işgücü anketi temel göstergeleri, öncekiyle kıyaslamalı şöyle: YILLAR 2002 2003 -------- ----- ------- 15 ve daha yukarı yaştaki kurumsal olmayan sivil nüfus (bin kişi) 48,148 49,022 -işgücü (bin kişi) 22,247 24,739 -istihdam (bin kişi) 22,833 22,411 -işsiz (bin kişi) 2,414 2,328 İşgücüne katılma oranı (yüzde) 52.4 50.5 İstihdam oranı(yüzde) 47.4 45.7 İşsizlik oranı (yüzde) 9.6 9.4 -eğitimli genç 30.7 31.8 Eksik istihdam oranı (yüzde) 5.0 4.6