Çalışanlar ve emekliler dikkat!

Hükümetle, sosyal tarafları karşı karşıya getiren sosyal güvenlik paketine, çalışanlar ve emeklilerin hakları açısından kritik sonuçlar doğuracak ifadeler eklendi.

Emekli aylığında alt sınır, aylık bağlama oranı, emzirme yardımı, dul eşe aylık önemli düşüşleri beraberinde getiriyor.

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, “hak kaybı yaratmadığını” açıkladığı sosyal güvenlik reformu aslında önemli sürprizleri barındırıyor.

Tasarının yasalaşmasıyla şu farklılıklar ortaya çıkacak:

* Emekli yaşı kademeli artıyor:
1 Ocak 2000’den bu yana emeklilik şartı kadınlarda 58, erkeklerin 60 yaşı doldurmak ve 7 bin gün prim ödemek. Yeni sistem, 2036’ya kadar mevcut yaş sınırlarını koruyor. 2036-2048 arasında emeklilik yaşı kadınlarda kademeli olarak 59’dan 65’e, erkeklerde 61’ten 65’e yükseliyor. Gün sayısı da 7 binden kademeli olarak 9 bine çıkıyor.

* Aylığı bağlama oranı azalıyor:
Çalışanların, çalıştığı dönemdeki ortalama yıllık kazançları emekli olduklarında alacakları aylıklara baz oluşturuyor. Emekli maaşı, çalıştığı dönemin bir oranı (bağlama) olarak alınıyor. İşçilerin çalıştığı ilk 10 yıl için yüzde 3.5, sonraki 5 yıl için yüzde 2, diğer yıllar için yüzde 1.5 aylık bağlama oranı uygulanıyor. Böylece 25 yıl çalışan işçi yüzde 60 aylık bağlama oranı üzerinden emekli aylığına hak kazanıyor. Yeni düzenlemeyle bu oran çalışılan her yıl için yüzde 2 katsayısı ile sınırlanıyor. Böylece 25 yıllık çalışan için aylık bağlama oranı yüzde 50’ye düşüyor.

* Aylık alt sınırı:
Mevcut sistemde aylık bağlanmasında alt sınır sözkonusu. Bu tutar halen 532 YTL. İş kazası ve meslek hastalığı sonucu yüzde 25 ve daha fazla oranda sakat kalanlara bağlanan aylık ise en az 420 YTL. Yeni sistemde aylıklara brüt asgari ücretin (608 YTL) yüzde 35’i (213 YTL) alt sınır getirildi. Ayrıca iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sakat kalana sakatlığı oranında gelir ödenecek.

* Yıpranmaya tırpan:
Basın mensupları, uçuş personeli, kaynakçılar, dağıtıcılar gibi sigortalılara her 360 gün prim gün sayıları için 90 gün fiili hizmet süresi (yıpranma) eklenirken bu hak kaldırılıyor.

* Evlenme yardımı:
Yetim kız çocuklarına evlenmeleri halinde yetim aylığının 24 katı tutarında (3 bin 800 YTL) ödenen evlilik yardımı yeni dönemde 12 kata (bin 900 YTL) indirildi.

* Dul eşin durumu:
Bir işte çalışan çocuksuz dul eşe, sigortalı aylığının yüzde 75’i kadar aylık bağlanırken yeni dönemde oran yüzde 50’ye gerileyecek.

* Malullük aylığı:
Malullük aylığını hak etmek için 5 yıl sigortalılık süresi ile 900 gün prim ödemiş şartı 1800 gün ve 10 yıl sigortalılık şeklinde değiştiriliyor.

“TÜRK-İŞ’TEN 5 KONU GELDİ 4’ÜNDE ANLAŞTIK GİBİ”

Çalışma Bakanı Faruk Çelik, Türk-İş ile yaptıkları son değerlendirmede 5 ana konunun önlerine geldiğini belirterek, “Bunun hemen hemen 4’ünde anlaştık gibi... Bir sorun yok’’ dedi. Bakanlıkta soruları yanıtlayan Çelik, sendikalarla görüşmelerinin süreceğini, “5 konudan birinde psikolojik bir sorun var. Yani kademeli prim gün sayısıyla ilgili. Bence yasa iyi irdelenirse, prim gün sayısının ne anlam ifade ettiği çok daha iyi ortaya çıkar’’ dedi. Çelik, Emek Platformu’nun eylemlerine ilişkin olarak “Ne diye yavaşlatıyor, neyi öğrendik de neyin karşısına çıkıyor?’’ diye konuştu.

‘İNSAN BİRAZ DESTEKLİ ATAR’

Sanayi Bakanı Zafer Çağlayan, da reformu eleştiren sendikalara şu sözlerde tepki gösterdi: “Ya bir kere insanın yüzü kızarır, biraz utanır, atarken de biraz destekli atar. Askerde bize yatarak destekli atışı öğretmişlerdi. Bunların hiçbir desteği de yok. Öyle bir atıyorlar ki, ‘Efendim bu sistem maaşları yarıya indirecekmiş.’ Kazanılmış hakkın geriye gitmesi mümkün mü? Muz cumhuriyetinde bile olmaz.”