Çalışanın yarısı kayıt dışı

Toplam istihdamın 2003'te yüzde 51.7'si, 2004'te yüzde 53'ü ve 2005'te yüzde 50.1'inin kayıt dışı çalıştığı bildirildi.

Devlet Bakanı Ali Babacan, DYP Hatay Milletvekili Mehmet Eraslan'ın soru önergesine, Maliye Bakanlığı ve TÜİK'ten (Türkiye İstatistik Kurumu) gelen bilgi notları doğrultusunda verdiği yazılı yanıtta, kayıt dışılığın yol açtığı vergi kaybı tutarı konusunda kesin bir bilgi verilmesinin mümkün olmadığını kaydetti.

Babacan, Maliye Bakanlığı denetim birimlerince 2003-2005 yılları arasında yapılan vergi inceleme sonuçlarına göre incelenen mükellef sayısı ve bulunan matrah farklarının, kayıt dışı ekonominin yol açtığı vergi kaybı konusunda önemli ipuçları verdiğini vurguladı.

Kayıt dışılığın sadece vergilerden kaynaklandığını söylemenin doğru olmadığını vurgulayan Babacan, kayıt dışı ekonominin nedenleri arasında, “imalat sanayiinde küçük işletmelerin çokluğu, sermaye birikiminin istenen düzeyde olmaması, gelir dağılımındaki sorunlar, son yıllara kadar süren yüksek enflasyon, ülkenin toplumsal yapısı, hızlı nüfus artışı ve işletmeler üzerindeki vergi hariç diğer yüklerin olmasını” gösterdi.

-MÜKELLEFLERİN VERGİYE GÖNÜLLÜ UYUMU-

Babacan, kayıt dışı ekonomiyle mücadele amacıyla yaygın denetimler yapıldığını, vergi kaçağının yoğun yaşandığı düşünülen sektörlerdeki mükelleflerin incelenmesine öncelik verildiğini ifade etti.

Vergi denetimlerinden beklenen etkinlik ve verimliliğin sağlanması amacıyla incelenecek mükellef seçiminde risk analizi ve benzer çalışmalardan yararlanıldığını belirten Babacan, vergi inceleme ve denetimlerinin etkinliğinin artırılması için modern entegre bilgi sistemi projesinde son aşamaya gelindiğini bildirdi. Babacan, mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu sağlamaya yönelik çalışmaların da sürdüğünü kaydederek, vergi ve sosyal güvenlik reformlarının da tamamlanmasıyla bu konuda önemli mesafeler alınacağını belirtti.

-KAYIT DIŞI ÇALIŞMA-

Bakan Babacan, cevabında, TÜİK'ten gelen bilgi notuna da yer verdi. Kayıt dışı istihdam verilerinin, hane halkı işgücü anketlerinden hesaplandığı anımsatılarak, bu araştırma sonuçlarına göre, 2003'te toplam istihdamın yüzde 51.7'si, 2004'te yüzde 53'ü, 2005'te ise yüzde 50.1'inin kayıt dışı çalıştığı belirtildi.

Buna göre, 2003'te kentsel yerlerde istihdam edilenlerin yüzde 33.1'i, 2004'te yüzde 35.8'i, 2005'te ise yüzde 35.9'u kayıt dışı çalıştı. Kırsal yerlerde istihdam edilenlerin kayıt dışı çalışma oranları ise 2003'te yüzde 73.1, 2004'te yüzde 73.5, 2005'te ise yüzde 68.9 oldu.