Büyük Patlama için herşey hazır

Yüzyılın en büyük deneyi olarak kabul edilen Büyük Patlama ortamının yaratılacağı Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ), bir yılı aşkın onarımın ardından deney için hazır hale getirildi.

Deneyi yürüten Avrupa Nükleer Araştırma Merkezinden (ANAM-European Organization for Nuclear Research (Cern)) yetkilileri, arızanın giderilmesine karşın, çarpıştırıcıya ev sahipliği yapan 27 km uzunluğundaki tünele proton ışınlarının gönderilerek deneyin başlatılacağı tarihi belirtmedi.

Deney sırasında tünel boyunca ayrı yönlerde iki proton hüzmesi verilecek. Bu ışın demetleri ayrı istikametlerde, ışık hızına yakın bir süratle halka şeklindeki tünelde yol alacak. Proton ışınlarının birbiriyle büyük bir enerjiyle çarpışmasının ardından bilim adamları, kozmosun doğasını kavramaya yarayacak yeni parçacıklar görmeyi umuyor.
Bilim adamları, ilk başta 450 milyon elektron volt civarında düşük enerjili ışınlar gönderecek ve düşük yoğunluklu çarpışmalar gözlemleyecek. Kalibrasyon için gerekli verileri topladıktan sonra araştırmacılar, ilk yüksek enerjili çarpışmayı sağlayacak enerji ışını seviyesini artıracak.

Bu aşama, İsviçre'nin Cenevre kenti yakınlarında yerin yaklaşık 100 metre altında bulunan BHÇ araştırma programının gerçek başlangıcı olarak kabul ediliyor.

14 milyar yıl önce evrenin doğumuna yol açtığına inanılan Büyük Patlama ortamını yaratmayı amaçlayan 10 milyar dolar değerindeki Hadron Çarpıştırıcısı, ilk geçen yıl çalıştırılmış, ancak bir ton helyumun tünele sızmasına yol açan elektrik bağlantısı arızası yüzünden sistem kapatılmıştı.

Bu ay başında da bir kuşun düşürdüğü ekmek parçası veya kırıntılarının BHÇ'de "küçük" bir ısınmaya yol açan bir kısa devreye neden olduğu belirtilerek, bunun üzerine sistemin kendini kapattığı açıklanmıştı. Bu ekmek kırıntılarının yol açtığı kısa devre nedeniyle makinenin mutlak sıfırdan (eksi 273,15 santigrat derece) eksi 268'e yükseldiği bildirilen açıklamada, birkaç saat sonra her şeyin normale döndüğü ve BHÇ'nin 5 Kasım gecesi yeniden normal faaliyetine döndüğü ifade edilmişti.