Büyük kuruluşlara gümrük kalkıyor

Ticareti etkileyen önemli bir unsur olan Gümrük Kanunu’nda değişikliğe gidiliyor. Yeni düzenlemeyle büyük sanayi kuruluşları, hiç gümrüğe girmeden doğrudan fabrikadan ihracat, ithalat yapabilecek. Taslağın yasalaşmasıyla birlikte hayata geçirilecek en temel düzenlemelerden birini, kayıt yoluyla rejime giriş-çıkış sistemi oluşturuyor. Söz konusu hüküm uyarınca fabrikalar ya da gümrük idaresinin uygun göreceği antrepolardan, gümrükleme işlemleri de yapılabilecek. Mal, gümrüğe hiç uğramadan doğrudan fabrikadan ya da antrepodan çıkış yapacak. Büyük sanayi kuruluşları için gümrükler kalkıyor ve doğrudan fabrikadan ihracat ya da fabrikaya ithalat yolu açılıyor. Gümrük Müsteşarı Nevzat Saygılıoğlu, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun değişeceğini söyledi. Gümrük Kanunu’nun bazı maddelerinin değiştirilmesi ile 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun taslağı, 248 maddeli Gümrük Kanunu’nun 79 maddesinde değişiklik öngörüyor. Bu şekilde Kanun, hem AB mevzuatına uyumlu hale getiriliyor hem mevcut Kanunun yarattığı bazı sıkıntılar ortadan kaldırılıyor, hem de işleyişin kolaylaştırılması amaçlanıyor. İTİBARLI FİRMALARA GÜMRÜK YOK Taslağın yasalaşmasıyla birlikte hayata geçirilecek en temel düzenlemelerden birini, kayıt yoluyla rejime giriş-çıkış sistemi oluşturuyor. Söz konusu hüküm uyarınca fabrikalar ya da gümrük idaresinin uygun göreceği antrepolardan, gümrükleme işlemleri de yapılabilecek. Mal, gümrüğe hiç uğramadan doğrudan fabrikadan ya da antrepodan çıkış yapacak. Ya da ithal edilen bir mal hiç gümrüğe sokulmadan, doğrudan fabrikaya indirilecek. Bu sistemde gümrük beyannameleri fabrika ya da antrepoda doldurulacak. Daha sonra da ihracat işlemi gerçekleştirilecek. Gümrük Müsteşarı Nevzat Saygılıoğlu, mevcut Gümrük Kanunu’nda bu alanda genel bir çerçeve çizildiğini, yeni düzenlemede ise buna ilişkin altyapının oluşturulduğunu ve fiili uygulamaya imkan tanındığını belirtti. Saygılıoğlu, bu konuda şu açıklamada bulundu: “Kanunun hemen ardından uygulama yönetmeliğini de çıkararak hayata geçireceğimiz bu düzenleme, güvenilir firmalara, büyük firmalara yönelik olacak ve bu kuruluşlara dış ticarette çok büyük kolaylık sağlayacak. Gümrük İdaresinin onayladığı kişi ve kuruluşlar bu işlemi yapabilecek. Örneğin A şirketimiz, ürettiği televizyonlar, buzdolapları için fabrikasında gümrük beyannamesi dolduracak. Elektronik ortamda bu bize iletilecek. Ardından mal tırlara, gemilere yüklenip gidecek. Ya da, bir otomotiv firmamıza yurtdışından gelecek yedek parça, hiç gümrüğe girmeden doğrudan fabrikaya inecek.” SERBEST BÖLGELER RAHATLIYOR Bir diğer düzenlemeyle de, serbest bölgelerde Türkiye’nin AB’ye tam üyeliğine kadar Gümrük Kanunu yerine serbest bölgeler mevzuatı geçerli olacak. Mevcut Gümrük Kanunu, bütün Türkiye’yi gümrük bölgesi kabul ediyor. Serbest Bölge Rejimi açısından ise bu bölgeler, Türkiye sınırları dışında sayılıyor. Müsteşar Saygılıoğlu, serbest bölgelerle ilgili 2 ayrı mevzuatın özellikle yabancı yatırımcılar açısından problem yarattığını, yeni düzenlemede bunu da çözmeye çalıştıklarını söyledi. Gümrük Kanunu’nda yapılacak diğer değişiklikler de şöyle sıralanıyor: Elektronik ortamda beyanname verildiğinde, diğer belgeleri de buna ekleme şartı kalkacak. Mükellef, istenildiğinde sunmak kaydıyla bu belgeleri saklayacak. Bu şekilde dış ticaretteki bürokrasi ve kırtasiyeciliğin azaltılması hedefleniyor. Vergileri ödenerek ya da teminata bağlanarak gümrük işlemleri bitirildiği halde 30 gün içinde geçici depolama yerinden kaldırılmayan eşya için tasfiye hükümleri işletilecek. 1.1.2006 tarihi itibariyle ekonomik etkili gümrük rejimlerinin kullanım izni konusunda gümrük idareleri yetkili olacak. -Şartlı muafiyet düzenlemelerine tabi tutulan eşyadan elde edilen eşyaya da, aynı rejim hükümleri uygulanacak. Transit eşyası için tahakkuk edecek gümrük vergilerinin ödenmesini sağlamak üzere asıl sorumlu tarafından teminat verilmesi zorunluluğu bulunacak. Ancak, yönetmelikle belirlenen haller dışında havayolu, boru hattı, demiryolu ve denizyoluyla taşıma için teminat aranmayacak. Eşyanın mahiyeti veya nihai kullanım amacıyla tercihli tarife uygulanmasının ya da ithalat veya ihracat vergilerinden tamamen, kısmen muafiyetin mümkün olduğu durumlarda sözkonusu tercihli tarife ya da vergi muafiyeti belirli şartlarda uygulanacak. Bu şartlar, ilgili kişinin hileli bir davranış veya ihmalinin olmaması, gerekli diğer koşulların yerine getirildiğinin ilgili kişi tarafından ispatı olarak sıralanıyor. EV EŞYASINA MUAFİYET Antrepo açma izni sırasında artık, “Antrepo işletilmemesi ya da mevcut antrepoların yeterli olmaması” koşulu aranmayacak. Özel antrepo statüsü verilen Free Shop’larla ilgili düzenlemeler de yönetmelikle yapılacak. Yerleşim yeri yurtdışında olan gerçek kişilerin Türkiye’de satın aldıkları ya da kiraladıkları konutlarda kullanılmak üzere getirecekleri eş eşyası da, gümrük vergilerinden muaf olacak. Sadece doğal afetlerden zarar görenler değil, Bakanlar kurulu’nca “Kriz hali” olarak tanımlanacak afetler, olağanüstü felaketler ve büyük nüfus hareketleri gibi durumlarda da muafiyet ve istisna hükümleri işletilecek. Bu durumlarda yurt dışından gönderilecek yardım malzemelerinden gümrük vergisi alınmayacak. Posta yolu ve yolcu beraberinde gelen ve öngörülen muafiyet ve istisna tutarını aşan eşyaya Bakanlar Kurulu Kararı ile tek bir maktu tarife uygulanacak. CEZALAR YENİDEN DÜZENLENDİ Denetimler sırasında hiç alınmadığı ya da noksan alındığı belirlenen gümrük vergileri ile işlemleri daha sonra yapılmak üzere teslim edilen eşyaya ilişkin gümrük vergileri, yükümlüye tebliğinden itibaren 10 gün içinde ödenecek. Para cezalarının da gümrük vergileriyle birlikte aynı anda karara bağlanıp tebliğine imkan getirildi. Para cezalarının zaman aşımı süresi de, 3 yıla düşürüldü. Denetleme sonucunda eşyanın tarife uygulamasını etkileyen cins, tür ve niteliklerinde aykırılık görüldüğü ve beyana göre hesaplanan vergi ile gerçek gümrük vergisi arasında yüzde 5’i aşan fark bulunduğu hallerde, vergiden ayrı olarak bu farkın 3 katı para cezası alınacak. Türkiye gümrük bölgesinde karayoluyla transit eşya taşıyan araçların verilen süreleri 72 saata kadar aşması halinde, belirtilen miktarın 6 katı usulsüzlük cezası uygulanacak.