Buttonun 30 yıllık mektubu

İngiliz hükümeti, Ali Butto'nun dönemin Başbakanı Harold Wilson'a yazdığı ve resmi arşiv belgelerinde yer alan mektubu, 30 yıllık gizliliğinin kalkmasının ardından bugün açıkladı.

Ali Butto, Hindistan'ın 1974 Mayıs'ında ilk nükleer silah denemesini yapmasının ardından yazdığı mektupta, Hindistan'ın komşularının nükleer şantaj tehlikesiyle yüzyüze bulunduklarını belirtiyor.

Londra'nın batısındaki Ulusal Arşiv tarafından açıklanan mektupta, Zülfikar Ali Butto, Başbakan Wilson'a, Hindistan'ın yaptığı nükleer denemenin, dünya çapında, nükleer silahların yayılmasını önlemek amacıyla yürütülen çabalara ölümcül bir darbe vurduğunu ifade ediyor.

Hindistan'ın nükleer silaha sahip olmasının, dünyanın önde gelen ülkelerinin nükleer bakımdan silahlanmış olmasıyla aynı anlama gelmediğini kaydeden Zülfikar Ali Butto, Hindistan'ın, komşuları açısından, dünyanın başka hiçbir yerinde görülmeyen bir tehdide neden olduğunu vurguluyor.

İngiliz arşivlerince açıklanan mektupta, Pakistan Başbakanı Butto, Wilson hükümetinden BM Güvenlik Konseyi'ni nükleer silaha sahip olmayan ülkelere daha sağlam güvenlik garantileri benimsemeye ikna etmesini istiyor ve bunu ancak İngiltere'nin yapabileceğini belirtiyor. Mektupta Butto söz etmese de, arşiv belgeleri, bu tarihten iki yıl sonra Pakistan'ın kendi nükleer bombasını geliştirme planlarını onayladığı kaydediliyor.

Halen gerek Pakistan, gerekse Hindistan nükleer silahlara ve bunları ateşleme olanaklarına sahip. Bu da, 45 yıl önceki Küba füze bunalımı kadar büyük ama o kadar göz önünde olmayan bir tehlike olarak değerlendiriliyor.

Arşiv belgelerine göre, Zülfikar Ali Butto'nun görüşlerine katılan İngiltere Başbakanı Harold Wilson, dönemin dışişleri bakanlığından, BM Güvenlik Konseyi'ne, 'daha sıkı uluslarararası kontroller getirilmesi' için yeni öneriler sunulmasını istemiş. Sözkonusu öneriler 1975 yılındaki BM konferansında masaya getirilmiş ancak herhangi bir ilerleme sağlanamamıştı.