Bütçe mayıs ayında 6 ay sonra fazla verdi

Hazine ve Maliye Bakanlığı, mayıs ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, mayısta bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 83,3 artarak 1 trilyon 7 milyar 136 milyon liraya, bütçe giderleri de yüzde 83 artışla 787 milyar 728 milyon liraya ulaştı.

Ocak-mayıs döneminde ise bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 101 yükselerek 3 trilyon 240 milyar 147 milyon liraya çıktı. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 97,9 artarak 3 trilyon 712 milyar 50 milyon lira oldu.

Merkezi yönetim bütçesi mayısta 219 milyar 409 milyon lira fazla, ocak-mayıs döneminde ise 471 milyar 903 milyon lira açık verdi.

Buna göre, merkezi yönetim bütçe giderleri Mayıs 2023'te 430 milyar 518 milyon lira iken bu yılın aynı ayında yüzde 83 artışla 787 milyar 728 milyon liraya yükseldi. Böylece 2024'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 7,1'i kullanılmış oldu.

Faiz dışı fazla, geçen yıl mayısta 221 milyar 620 milyon lira iken bu yılın aynı ayında 330 milyar 52 milyon lira olarak gerçekleşti.

Faiz hariç bütçe giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 106,6 artarak 677 milyar 84 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2023'ün aynı ayında yüzde 6,6 iken geçen ay yüzde 6,9 olarak hesaplandı.

Mayıs personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 133,6 artarak 204 milyar 32 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 8'i kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, mayısta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 93,5 artışla 25 milyar 430 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 8,1'i kullanılmış oldu.

Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 8,8'i harcandı. Mayısta yüzde 76 artışla 59 milyar 519 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.

Cari transferler mayısta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 106,3 artarak 310 milyar 849 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 7,3'ü kullanıldı.

Mayısta 61 milyar 237 milyon lira sermaye gideri gerçekleşirken sermaye transferi 3 milyar 373 milyon lira olarak hesaplandı. Borç verme giderleri ise 12 milyar 644 milyon lirayı buldu. Faiz giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,7 artışla 110 milyar 643 milyon liraya ulaştı.

Bütçe gelirleri

Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın mayıs ayında 549 milyar 424 milyon lira iken geçen ay yüzde 83,3 artarak 1 trilyon 7 milyar 136 milyon liraya yükseldi. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin mayıs ayı gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 11,1 iken geçen ay yüzde 11,9 oldu.

Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay Mayıs 2023'e göre yüzde 77,1 artarak 898 milyar 424 milyon liraya çıktı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise 2023'te yüzde 11,9 iken geçen ay yüzde 12,1 olarak hesaplandı.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 164,2 artışla 91 milyar 815 milyon liraya yükseldi. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 14 milyar 84 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 2 milyar 814 milyon lira olarak kaydedildi.

Vergi türleri itibarıyla mayısta geçen yılın aynı ayına göre gelir vergisi yüzde 135, kurumlar vergisi yüzde 58, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 108,3, özel tüketim vergisi yüzde 86,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 231,2, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 76, damga vergisi yüzde 95,9, harçlar yüzde 54,7, diğer vergiler tahsilatı yüzde 55,1 arttı.

Ocak-mayıs dönemi gerçekleşmeleri

Merkezi yönetim bütçe giderleri, Ocak-Mayıs 2023 döneminde 1 trilyon 875 milyar 715 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 97,9 artışla 3 trilyon 712 milyar 50 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2024'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 33,5'i kullanılmış oldu.

Faiz hariç bütçe giderleri, ocak-mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 97,6 artarak 3 trilyon 236 milyar 904 milyon liraya çıktı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 32,9 olarak hesaplandı.

Personel giderleri, söz konusu dönemde yüzde 139,6 artışla 1 trilyon 77 milyar 721 milyon lira olurken personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 42,2'si kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 91,7 artarak 132 milyar 919 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 42,5'i harcandı.

Ocak-mayıs döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 32,9'u kullanıldı. Bu dönemde, yüzde 64,9 yükselişle 223 milyar 699 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.

Cari transferler yüzde 84,5 artarak 1 trilyon 458 milyar 138 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 34,2'si harcandı.

Söz konusu dönemde 214 milyar 567 milyon lira sermaye gideri, 12 milyar 236 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 117 milyar 624 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz giderleri yüzde 99,8 artarak 475 milyar 147 milyon lirayı buldu.

Merkezi yönetim bütçe gelirleri ise geçen yılın ocak-mayıs döneminde 1 trilyon 612 milyar 124 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 101 artışla 3 trilyon 240 milyar 147 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin ocak-mayıs dönemi gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 32,7 iken bu yılın aynı döneminde yüzde 38,4'e yükseldi.

Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde geçen yılın ocak-mayıs dönemine göre yüzde 99,1 artarak 2 trilyon 730 milyar 239 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 36,9 olarak kayıtlara geçti.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de yüzde 115,5 artarak 420 milyar 466 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 67 milyar 416 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 22 milyar 25 milyon lira olarak belirlendi.

Vergi türleri itibarıyla ocak-mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre gelir vergisi yüzde 125,9, kurumlar vergisi yüzde 61, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 176,4, özel tüketim vergisi yüzde 97,8, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 206,1, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 82,2, damga vergisi yüzde 85, harçlar yüzde 65,5 ve diğer vergi gelirleri yüzde 78,4 arttı.