Bush, Türkiye karşıtı tasarıya karşı

ABD Kongresi'nin alt kanadı Temsilciler Meclisi'nde kabul edilen 2005 yılı dış yardım tasarısına Ermeni lobisinin girişimiyle eklenen Türkiye karşıtı değişiklik önergesinin Kongre'den çıkacak nihai yasa metninde yer almaması yönünde, Başkan George W. Bush yönetimi ve Cumhuriyetçi Partili Temsilciler Meclisi liderliği, kararlı davranacaklarını bildirdiler. Dışişleri Bakanlığı brifinginde Bush yönetiminin önergeye karşı olduğunu duyuran Bakanlık sözcüsü Richard Boucher, konuya ilişkin yayımladığı ayrıntılı açıklamada da, Ermeni lobisinin eyleminin, Washington'un Türkiye ile Ermenistan arasında uzlaşma sağlanması amacına zarar vereceğini belirtti. Boucher, ''Başkan Bush yönetimi, Türkiye'ye yardımın kısıtlanmasını amaçlayan bu değişiklik önergesine güçlü şekilde karşı çıkıyor. Bu yasalaşmamalı. Yakınlaşma yönünd1e Türkiye ile Ermenistan doğrudan görüşmeler yapıyor. Bizim hedefimiz, kilit NATO müttefiki Türkiye ile yakın dostumuz Ermenistan'ı ayırmak değil, bu iki ülke arasında işbirliğini güçlendirmek'' dedi. Sözcü Boucher, Temsilciler Meclisi liderliğinin de, bu gerçeği bilerek, söz konusu değişiklik önergesinin dış yardım yasasının Kongre'den çıkacak son metninde yer almaması yönünde gerekli çabayı göstereceği açıklamasını yaptığına işaret etti. Temsilciler Meclisi başkanı Dennis Hastert de daha önce, kendisi, Meclis'teki Cumhuriyetçi çoğunluk lideri Tom DeLay ve yardımcısı Roy Blunt adına yayımladığı açıklamada, Ermeni lobisi liderlerinden Demokrat milletvekili Adam Schiff'in hazırladığı değişiklik önergesine karşı mücadele edeceğini duyurmuştu. Washington'daki siyasi gözlemciler, seçmen duyarlılıklarının göz önüne alındığı başkanlık seçimi yılında bile hem Bush yönetiminin, hem de Kongre yönetiminin şiddetle karşı çıktığı bu Ermeni girişiminin başarıya ulaşması olasılığının zayıf olduğunu belirttiler. Ermeni girişimine karşı bir görüş de, değişiklik önergesinin Temsilciler Meclisi'nden geçen dış yardım tasarısına eklendiği oturumu yöneten Dış Tahsisler Alt Komitesi başkanı Cumhuriyetçi milletvekili Jim Kolbe'den geldi. Ermeni girişiminin, Meclis genel kurulunda az sayıda milletvekilinin bulunduğu bir sırada getirildiğini hatırlatan Kolbe, bu önergeye karşı olmasına karşın kasten bunun sözlü oylamayla hemen geçirilip tasarı metnine eklenmesine göz yumduğunu söyledi. Kolbe, böylece, Meclis'in köklü desteğini almayan bu önergenin, Kongre sürecinin sonraki aşamasında Konferans Komitesi'nde bertaraf edilmesinin daha kolay olacağını söyledi. Temsilciler Meclisi'nden gecen bir kararın ağırlığı, oylamanın türüne göre değişiyor. Herhangi bir karar, tek tek ad okunarak oylandığında sonuç, Meclis'in iradesini daha güçlü yansıtmış sayılıyor ve daha sonra Konferans Komitesi'nde bu kararın silinmesi daha zorlaşıyor. Kolbe, ad sayılarak oylama yapılması durumunda, Ermeni önergesinin büyük ihtimalle geçeceğini, bu yüzden kendisinin daha hafif olan ''evet diyenler, hayır diyenler'' diye sözlü oylama yaptırmayı tercih ettiğini belirtti. ABD Kongresi mevzuatına göre, bir yasanın Kongre'den geçmesi için, hem alt kanat Temsilciler Meclisi, hem de üst kanat Senato metinlerinin tamamen aynı olması gerekiyor. Bu hemen hemen hiçbir zaman bir defada sağlanamadığı için, iki tarafın temsilcilerinden oluşan Konferans Komitesi, iki ayrı metni uzlaştırarak teke indiriyor. Daha sonra bu tek metin, hem Temsilciler Meclisi, hem de Senato'da oylanıp kabul edildikten sonra imza için Başkan'a gidiyor. Dış yardım tasarısının Kongre'nin üst kanadı Senato'da ne zaman ele alınacağı henüz kesinleşmedi. Ancak, tek bir senatörün bile bir tasarıyı engelleyebildiği Senato'da, Temsilciler Meclisi metnindeki Ermeni önergesine benzer bir ifadenin geçirilmesinin zor olduğuna işaret ediliyor. Bu arada, hem Temsilciler Meclisi başkanı Hastert, hem de Dış Tahsisler Alt Komitesi Başkanı Kolbe, Ermeni değişiklik önergesinin anlamsızlığına ve mantıksızlığına da işaret etti. Değişiklik önergesi, Amerikan dış yardımıyla, sözde Ermeni soykırımını inkar yönünde Kongre'de lobi çalışması yapılmasının yasaklanmasını öngörüyor. Hastert ve Kolbe ise Amerikan yardımıyla Kongre'de herhangi bir konuda lobi çalışması yapılmasına mevcut Amerikan yasalarının zaten izin vermediğini vurguladı. Kolbe, ''dış yardım yasasına ilişkin konferans komitesinin başkanı olarak, bu anlamsız maddenin nihai metinden çıkarılması için ısrar edeceğim'' dedi. RADİKAL ERMENİLERİN AMACI Temsilciler Meclisi'ndeki Ermeni girişimine, ABD'deki radikal Ermeni gruplarını biraraya getiren Amerikan Ermeni Ulusal Kongresi (ANCA) ön ayak oldu. Bu kuruluşu yakından tanıyan bir kaynak, ANCA'nın iç yazışmalarında genel hedefin, ''Türkiye'yi Ermenistan ile sınırı açmaya ve ambargoyu kaldırmaya mecbur bırakmak'' olarak dile getirildiğini belirtti. Ancak, Amerikan diplomatik kaynakları, bu tip Ermeni lobisi girişimlerinin ters etki yaratacağı uyarısında bulundular. ANCA'nın, sınır açılması hedefine ulaşılamaması durumunda Türk-Amerikan ilişkilerini mümkün olduğunca germeye çalıştığı da kaydedildi. Bu arada, Temsilciler Meclisi başkanı Hastert, Ermeni lobisi için daha büyük önem taşıyan, dünyada diğer soykırımlarla birlikte sözde Ermeni soykırımının dolaylı olarak tanınmasını öngören 193 sayılı tasarının da, bu yasama döneminde Meclis gündemine alınmayacağını vurguladı.