Burun tıkanıklığını ciddiye alın!

Burun tıkanıklığı bir enfeksiyona bağlı olduğu sayılı günlerde bile hayatımızı karartmaya yeten bir hastalık... Normal bir burun solunumunda hava burun içi örtüsüyle maksimum miktarda temas ederek akciğerlere gider. Burun tıkanıklığı nedenleri arasında mukozal ödem ya da hava yolu şekil bozukluğuna bağlı hava yolu direncinin artmış olması ilk sıralarda gelir.

İnsanların yüzde 80'inde fizyolojik olarak 2,5-4 saatlik aralarla yer değiştiren tek taraflı burun tıkanıklıkları görülebilir. Ancak toplam hava yolu direnci değişmediği için tıkanıklık hissedilmez. Gerilim tipi baş ağrısında, çene eklemi sorunlarında ya da ruhsal gerginlik durumlarında sürekli burun tıkanıklığı hissedilebilir. Amerikan Hastanesi uzmanları; burun tıkanıklığıyla ilgili bakın nasıl bilgiler veriyor:

YABANCI CİSİMLER BURUN TAŞLARINA NEDEN OLUP TIKAR

Burun taşları (rinolitler) bakteri, kan, iltihap hücreleri ya da yabancı cisimler etrafında biriken minerallerden oluşur. Genellikle tek taraflı olarak görülür ve çocukluk yıllarında burun içerisine yanlışlıkla itilmiş olan yabancı cisimler (düğme, çengelli iğne, oyuncak parçaları, bezelye ya da nohut gibi) burun taşlarına neden olur.

GENİZ ETİ BÜYÜK ÇOCUKLARDA DA GÖRÜLÜR

Çocukluk çağında en sık görülen burun tıkanıklığı nedeni geniz etinin büyümesidir. Geniz eti bademciğe benzeyen damağın gerisinde ve üstünde bulunan bir dokudur. Geniz eti büyük olan çocuklar uyku sırasında sesli nefes alıp verme, horlama, kulak enfeksiyonları, işitme güçlüğü, yüz kemiklerinde farklılaşma, ağız ve diş yapılarında bozulma sorunlarıyla karşılaşabilirler. Tedavisinde cerrahi girişimler önerilebilir.

ENFEKSİYON SIVI SALGISININ ARTMASINA YOL AÇAR

Normal bir insan yılda ortalama bir iki kez soğuk algınlığı geçirebilir , özellikle kış aylarında ve mevsim dönümlerinde  soğuk algınlığı artmaktadır. Virüslerin neden olduğu bir enfeksiyondur. Hava yolu ve yakın el-beden teması ile bulaşırlar. Burun mukozasına yerleşince histamin denen kimyasal madde salınımına yol açarlar. Bu madde buruna giden kan miktarının artmasına ve sıvı salgısının artmasına yol açar. Virüs enfeksiyonları sırasında burnun ve sinüslerin direnci azaldığından bakteri enfeksiyonları da kolaylıkla ortaya çıkabilir. Berrak olan akıntı sarı-yeşil renge dönüşür. Bu durumda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Sinüs enfeksiyonlarında burun tıkanıklığı, sarı-yeşil iltihabi burun akıntısı , baş ağrısı ve  üst dişlerde, gözlerin arasında ve gerisinde veya üzerinde ağrı ve hassasiyet bulunur. Tedavisi öncelikle ilaç tedavisidir. İyileşmeyen veya sık tekrarlayıp uzun süren sinüzitlerde cerrahi girişim önerilir.

Kronik sinüs enfeksiyonları ağrı yapabilir veya yapmayabilir. Fakat burun tıkanıklığı ve burun akıntısı sürekli vardır. Bazı hastalarda sinüslerden polip denilen yapılar gelişir. Hastalık aşağı hava yollarına da yayılarak kronik öksürük, bronşit ve astıma neden olabilir. Akut sinüzit genellikle antibiyotik tedavisine cevap verir, kronik sinüzit için ise genellikle cerrahi tedavi önerilir.

Peki çocuklarda burun tıkanıklığı önemli midir?
Yeni doğanda burun tıkanıklığının burun içerisi veya geniz ile ilgili bir gelişme anomalisi nedeniyle olabileceğini belirtmiştik. Bu gibi durumlarda doğumdan hemen sonra hastane koşullarında tanı konularak gerekli önlemler alınması gerekir.

Geniz eti burun tıkanıklığına yol açar mı?
Bebeklik ve çocukluk dönemi burun tıkanıklıklarının en sık rastlanılan sebebi ise halk arasında geniz eti denilen adenoid büyüklüğüdür. Geniz etinin burun boşluğunu tamamen tıkıyor olması ya da orta kulak veya sinüslerle ilgili hastalıklara yol açması ameliyatla tedaviyi gerektirir . Bu ameliyat teknik olarak küçük fakat özellikli bir ameliyat olarak kabul edilir ve başarısı da yüksektir. Çocuk burun tıkanıklıklarının önemli bir sebebi de çocuk sinüzitleridir. Bu durum özellikli ve sabırlı bir ilaç tedavi sürecini gerektirir. Allerjik sebepler ve bazı gelişimsel anatomik koşullarda burun tıkanıklığı yapabilir. Çocuklarda tek taraflı burun tıkanıklığı ve akıntısı burun içerisine sokulmuş bir yabancı cisim nedeniyle olabileceği için ayrıca dikkat çekici kabul edilmelidir. Nadiren çocuklarda burun tıkanıklıkları iyi veya kötü huylu tümörlere bağlı da olabilir.

Yüz kemiklerinin ve dişlerin gelişimini etkileyebilir

Günlük hayat sırasında örneğin yol yürüme, merdiven çıkma gibi olağan fiziksel hareketleri güçleştiren bir burun tıkanıklığı varsa mutlaka araştırılması gerekir. Burun tıkanıklığının kendisinin başlı başına bir hastalılık belirtisi olabileceği gibi, burun akıntısı, geniz akıntısı, burundan konuşma, horlama, yüz ve baş ağrısı, çocuklarda yüzde ve dişlerde şekil bozukluğu, işitme kaybı, kişilik değişimleri gibi belirtilerle de ortaya çıkabilir. Burun tıkanıklıkları komşu organlar olan orta kulaklar ve sinüslerimiz ile ilgili hastalıklara da yol açabilirler. Özellikle çocuklarda yüz kemiklerinin gelişimini , dişlerin düzgün çıkmasını ve zihinsel aktiviteyi olumsuz etkileyebilirler. Ayrıca akciğer hastalıkları ve teorik olarak kalp hastalıklarının gelişiminde de olumsuz etki gösterebilirler.

Burun tıkanıklığı ne zaman önem kazanır?
Burun tıkanıklıkları tek taraflı , iki taraflı , bir tarafta daha fazla ya da bazen bir tarafta bazen de diğer tarafta olmak üzere değişken olabilir. Bütün bir yıl sürebileceği gibi mevsimsel şiddetlenmeler ya da ay içerisinde dönemsel değişmeler gösterebilir . Yıllardan beri var olabilir ya da yakın zamanda ortaya çıkmış olabilir . Her durumda da önemli bir şikayet olarak değerlendirilmelidir.

Erişkinlerde burun tıkanıklığı önemli midir?
Erişkinlerde en sık burun tıkanıklığı sebebi halk arasında kemik eğikliği olarak bilinen , burun boşluğu orta bölmesinin bir tarafa doğru eğik olması halidir bunun yanı sıra, sinüzit, alerjik koşullar, polipler, ve nadir olarak iyi ve kötü huylu tümörler burun tıkanıklığına yol açarlar. Burun boşluğu yan duvarlarında bulunan yumuşak dokuların (konkaların) şişmesi burun tıkanıklığını şiddetlendirir. Günümüzde konka şişmeleri eğer ilaç tedavilerine cevap vermiyorsa lazer ya da radyofrekans yardımlı girişimlerle oldukça rahat ve başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedirler. 

Burun tıkanıklığının tedavisi var mıdır?
Burun tıkanıklığının nasıl tedavi edileceği, burun tıkanıklığının sebebinin ne olduğuna bağlıdır. Bu tedavi şekli her hastalığın kendi bölümünde anlatılmıştır. Eğer deviasyon varsa tedavi ameliyattır. Et büyümelerinde önce ilaç tedavisi denenebilir ancak ameliyat yine sık uygulanan tedavidir. Alerji tedavisi ilaçlarla olur ancak alerjiye bağlı et büyümesi ya da sinüzit gelişmişse ameliyat gerektirebilir. Geniz eti tedavisi hakkında ayrıca bilgi verilmiştir. İltihaplar ilaçla tedavi edilmesine rağmen tümörler ameliyat hatta sonrasında radyoterapi gerektirebilmektedir. Ayrıca son yıllarda lazer ve radyofrekans yardımı ile yapılan konka ameliyatları ile hastanın aynı gün taburcu edilmesi ve çoğu kez tampon kullanımının gerekmemesi gibi belirgin gelişmeler mevcuttur. (vkvamerikanhastanesi.org)