Bursa'nın Türkiye'deki ilkleri

Tekstil ve otomotivin başkenti konumundaki Bursa, tarih boyunca birçok medeniyete ve birçok alanda ilklere de ev sahipliği yaptı.

Osmanlı'nın ilk parası, ilk çinisi ile Cumhuriyet döneminin ilk memleket (devlet) hastanesi, ilk çamaşır ve bulaşık makinesi, ilk yün fabrikası, ilk yerli bisikleti, ilk teleferiği Bursa'nın ev sahipliği yaptığı ilkler arasında bulunuyor.

Dr. Murat Kuter'in ''Dünyada, Osmanlı'da ve Türkiye'de Bursa'dan İlkler'' adlı kitabından derlediği bilgiye göre, tarihi M.Ö 700'lere dayanan ve o dönemde ''Mysia'', ''Prusa'' olarak adlandırılan Bursa, kurulduğundan günümüze, Osmanlı'nın ilk başkenti olması gibi birçok ilke ev sahipliği yaptı.

Osmanlı'nın bilinen ilk parası 1327 yılında Orhan Gazi döneminde Bursa'da basılırken, bugün dünyaca ünlü İznik çinileri de Osmanlı döneminde ilk kez üretilmeye başlandı. Osmanlının ilk üniversitesi olan ve Orhan Gazi döneminde yapılan İznik Orhaniyesi (Orhaniye Medresesi) de Bursa'da bulunuyor.

Yıldırım Bayezid tarafından 1394 yılında yaptırılan ''Yıldırım Darüşşifası'' Osmanlı'nın ilk hastanesi olarak dikkati çekerken, Türkiye Cumhuriyetinin ilk ''Memleket (Devlet) Hastanesi'' de Bursa'da yapıldı.

Bugün tarihi kapalı çarşısıyla her yıl çok sayıda turisti ağırlayan Bursa, 1442 yılında yapılan ve dünyadaki ilk çarşılı köprü olan ''Irgandı Köprüsü''nü bünyesinde barındırıyor. Bu köprüden yüzyıllar sonra Floransa, Venedik ve Bulgaristan'da çarşılı 3 köprü yapıldığı belirtiliyor.

Dünyanın ilk standardı sayılan ''Kanunname-i İhtisab-ı Bursa'', 1502 yılında II. Bayezid döneminde devreye sokuldu ve standardın bugünkü anlamında algılandığını gösteren yazılı en eski belge olarak tarihe geçti.

Bugün Bursa denince akla gelen ilk şeylerden biri olan ''İskender Kebab'' da 1867 yılında İskender Efendi tarafından ''döner kebab'' adı altında Bursa'da yapıldı.

Osmanlı'da Anadolu'daki ilk tiyatro 1879'da dönemin Valisi Ahmet Vefik Paşa tarafından Bursa'da açıldı. Tiyatro, bugün Ahmet Vefik Paşa Tiyatrosu adı altında tiyatroseverleri ağırlıyor.

Kurtuluş Savaşı sonrasında Ankara hükümetinin kazandığı ilk diplomatik zafer, Bursa'da imzalanan Mudanya Mütarekesi'yle gerçekleşti.

CUMHURİYET DÖNEMİ İLKLERİ

İlk modern konserve fabrikası, ilk şehirler arası ulaşım firması, ilk dağcılık kulübü, ilk suni ipek fabrikası, ilk yün fabrikası Merinos, Türkiye'nin sanayi şehri olan Bursa'da açıldı.

Türkiye'nin ilk teleferiği Bursa'da hizmete başlarken, ilk yerli bisikleti ile ilk çamaşır ve bulaşık makinesi de 1964 yılında Bursa'da üretildi. Türkiye'nin ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen ve ilk sivil cumhurbaşkanı olan Celal Bayar, Bursa'da doğdu.

Ülkenin ilk hava korsanlığı da 1955 yılında Bursa-İstanbul hattında gerçekleşmişti.