Bursanın 250 büyük firması

Bursa Ticaret ve Sanayi Odasınca (BTSO) bu yıl dokuzuncusu yapılan ''Bursa'nın 250 Büyük Firması Araştırması''nın sonuçları açıklandı. 2005 yılı ciro tutarlarına göre 2 milyar 911 milyon YTL ile birinci sırada yer alan OYAK Renault'u, Tofaş ve Bosch izledi. BTSO Yönetim Kurulu Başkanı Celal Sönmez, düzenlediği basın toplantısında, 250 büyük firmayı tespit amacıyla gerçekleştirilen anket çalışmasında, sıralamanın 2005 yılındaki ciro tutarları baz alınarak yapıldığını belirtti.

Firmaların brüt katma değerleri, öz sermaye tutarları, net aktifleri, vergi öncesi dönem karları, ihracatları, personel sayıları ve üretimden satışlarının da kendi aralarında ayrıca sıralamaya tabi tutulduğunu kaydeden Sönmez, anket sonucunun, tek kelimeyle ''kötü'' olarak özetlenebileceğini ifade etti. Sönmez, ''2005 yılı bir kriz yılı olmamasına rağmen, sonuçlar neredeyse bir kriz yılınınki kadar kötü. Geçen yılın en büyük özelliği, geçmiş yıllarda gözlediğimiz tekstildeki gerilemenin ardından, benzer bir gelişmenin otomotivde başlamış olması. Nereden bakarsak, lokomotif sektörlerdeki gelişmeler olumsuz'' diye konuştu.

Sönmez, ilk 250'ye giren firmalardan 227'sinin BTSO'ya, 23'ünün ise ilçelerdeki TSO'lara kayıtlı olduğuna işaret ederek, 250 büyük firmanın ciro toplamının 21.6 milyar, üretimden satışının 16.2 milyar, brüt katma değerinin 2.9 milyar, öz sermayesinin 8.5 milyar, net aktiflerinin 16.9 milyar, vergi öncesi dönem karlarının 756 milyon YTL, ihracatlarının ise 5.5 milyar dolar ve ücretle çalışanlar toplamının da 91 bin 361 kişi olduğunu kaydetti.

-2005 KAYIP YIL...

Anket bir önceki yılın sonuçlarıyla karşılaştırıldığında, net aktifler hariç tüm değerlerdeki gerilemeyi ve özellikle vergi öncesi dönem karındaki düşüşün dikkat çekici olduğunu anlatan Sönmez, ''Elde edilen veriler göstermektedir ki çok iyi geçtiği söylenen, büyümenin yüzde 7.6'lara çıktığı ifade edilen 2005 yılı, aslında bir kayıp yılıymış'' görüşünü dile getirdi. Sönmez, sıralamada yer alan firmalardan 77'sinin tekstil ve konfeksiyon, 57'sinin otomotiv ana ve yan sanayii, 32'sinin gıda, tarım ve hayvancılık, 26'sının makine ve metal, 21'inin muhtelif, 8'inin enerji elektrik ve elektronik, 7'sinin inşaat, 5'inin ağaç-orman ürünleri ve mobilya, 5'inin plastik kauçuk ve sünger, 3'ünün çimento-toprak ve madencilik ürünleri, 3'ünün kimya, 3'ünün nakliye ulaştırma, 2'sinin turizm, 1'inin de deri kürk ve ayakkabı alanında faaliyet gösterdiğini bildirdi.
Firma sayısı açısından tekstil ve konfeksiyonun, yüzde 30.8 ile yüzde 22.8'lik paya sahip otomotiv ana ve yan sanayini geride bıraktığına işaret eden Sönmez, firmaların ciroları baz alındığında, otomotiv ana ve yan sanayiinin yüzde 42 ile ilk sırada yer aldığını, 250 firma arasında yer alan ilk 25 firmanın, toplam cironun yüzde 60.4'ünü gerçekleştirdiğini ifade etti.

TEKSTİL GERİLEDİ, OTOMOTİV GELİŞTİ

250 firmanın 2005'te 5.5 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiğini, bu rakamın Türkiye'nin 73.2 milyar dolarlık toplam ihracatı içindeki payının yüzde 7.5'ini bulduğunu ifade eden Sönmez, şöyle konuştu: ''Sektörlere göre ihracata baktığımızda, tekstil ve konfeksiyonda 9 yıl içinde ihracat artışı yüzde 37, gıda, tarım ve hayvancılıkta yüzde 35, makina ve metalde 3 kat, otomotiv ana ve yan sanayiinde 9 kat artmıştır. 1997 yılında tekstil ve konfeksiyon sektörünün 250 büyük firmanın toplam ihracatı içindeki payı yaklaşık yüzde 58 iken, bu pay 2005 yılında yüzde 24'e düşmüştür. Buna karşılık, otomotiv ana ve yan sanayiinin payı yüzde 18 iken, 2005 yılında bu pay yüzde 58'e
ulaşmıştır.''

İSTİHDAMDAKİ ARTIŞ

Sönmez, geçen yılın en fazla istihdam yaratan ilk 3 firmasının Tofaş, OYAK Renault ve Korteks olarak sıralandığını belirtirken, son 9 yılda tekstil ve konfeksiyonda yüzde 9 oranında artan istihdamın, otomotiv ana ve yan sanayiinde yüzde 73 oranında büyüdüğünü vurguladı. Bu dönemde çalışan sayısının 76 bin 943 kişiden, 91 bin 361 kişiye yükseldiğini kaydeden Sönmez, ''Ancak bu, geçen seneye göre yüzde 3'lük bir azalmayı ifade etmektedir. 9 yıl içinde istihdamdaki artış, sadece yüzde 18'dir. Bu o kadar küçük bir artış ki ekonomideki istihdamsız büyüme olgusu, burada da karşımıza çıkıyor'' diye konuştu.

SONUÇ

Sönmez, durumun bu şekilde devam etmesi durumunda, reel sektörün heyecanını kaybedeceği uyarısında bulunarak, ''Acil olarak maliyet yapımızı rakiplerimizle yarışabilecek şekilde değiştirmezsek, ihracata yönelik daha ciddi önlemler almazsak, istihdam sorununu gözardı etmeye devam edersek, ileride üretememenin, sadece dışarıdan satın alıp tüketmenin faturalarını çok daha acı bir şekilde ödeyeceğimizden toplum olarak emin olabiliriz'' dedi.
Tekstilde düşüş yaşanırken metal ve otomotiv sektörünün yükselişe geçmesinin kaçınılmazlığına işaret eden Sönmez, politikacıların acilen, ''istihdam deposu'' tekstil yerine geçebilecek bir sektör bulmaları gerektiğini, bunun sağlanamaması durumunda kapkaç ve hırsızlık olaylarının artacağını savundu.

İLK 10 FİRMA

Bursa'daki 250 Büyük Firma Araştırması'na göre, ilk 10 sırada yer alan firmalar ve ciroları şöyle:

. Ciro
Firma (YTL-KDV hariç)
-------------------------------------------- ----------------
1-OYAK Renault Otomobil Fab. A.Ş 2,911,584,533
2-TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş 2,587,818,195
3-Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş 902,608,835
4-Borçelik Çelik San. Tic. A.Ş 735,581,603
5-Yeşim Satış Mağazaları ve Tekstil Fab. A.Ş 702,734,960
6-Korteks Mensucat San. ve Tic. A.Ş 600,899,140
7-Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. Bursa İl Müd. 438,823,144
8-Döktaş Dökümcülük Tic. ve San. A.Ş 332,563,437
9-Sütaş Süt ve Süt.Mam.Gıd.Sn. Tc. A.Ş.-Bur.Böl.Müd. 328,706,649
10-Yeşim Tekstil San. ve Tic. A.Ş 323,542,761