Bunlar da balık kalpazanları

Zaman Gazetesi'nin haberine göre, Türkiye'de yeni bir kalpazanlık türü ortaya çıktı. Bazı balıkçıların, fiyatı 5 milyon lira civarında olan ot barbununu, çini mürekkebi dökülmüş kaynar suya atarak, 25-30 milyonluk kaya barbununa dönüştürdükleri tespit edildi. Balık kalpazanları, ucuz balığı lüks balık diye satıyor. Sahte para ve bilet olaylarına sık rastlanan Türkiye'de şimdi de balık kalpazanlığı yaşanmaya başladı. Bazı balıkçıların ucuz balıkları, pahalıya satılan balığa dönüştürmek için makyajla boyadıkları belirlendi. Aynı kişilerin, ucuz fiyata satılan taze balığın gözlerini, bayatlamış pahalı balıklara yerleştirdikleri ve bayat balıkları taze diye sattıkları tespit edildi. İzmir'de kilosu 10 milyon liraya satılan normal barbun balığını çini mürekkebiyle boyayıp 30 milyon lira değerindeki kaya barbununa dönüştüren iki balıkçı yakalandı. Balıkçılara, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği'ne aykırılıktan 4 milyar 600 milyon lira, 1380 sayılı Gıda Kanunu'na muhalefetten ise 346 milyon lira para cezası kesildi. Boyalı balıkların muayanelerinde ise sağlığa zararlı maddeler tespit edildi. Balık kalpazanlığı özellikle barbun balığında yapılıyor. Piyasada iki tür barbun bulunuyor: Ot barbunu ve kaya barbunu. Ot barbununun fiyatı 5 ile 10 milyon lira arasında. Fiyatı 30 milyon lira civarında olan Kaya barbunu ise lüks balık statüsünde. Bazı balıkçılar, büyük bir varili su ile doldurup içine birkaç damla çini mürekkebi, soğan kabuğu ya da fıstık boyası atıp kaynatıyor. Daha sonra ot barbununu boyalı suyun içine döküp bir müddet bekletiyorlar. Balıkların rengi bir süre sonra kırmızı renkli kaya barbununa dönüşüyor. Uyanık balıkçılar, boyadıkları ot barbununu kaya barbunu diye tezgahlarda satıyor. İzmir Tarım İl Müdürlüğü Kontrol Şubesi’ne geçen aylarda bir balıkçı tarafından ihbar yapıldı. Ucuz balıkların boyanıp pahalıya satıldığı şeklindeki ihbar üzerine Kontrol Şube Müdürlüğü ekipleri harekete geçti. Zabıta ekiplerinden destek alan denetim elemanları, Kemeraltı’nda iki balıkçıya baskın yaptı. Yapılan kontrollerde denetim elemanlarını bile şaşırtan gerçek ortaya çıktı: Balıkçıların, kilosu 10 milyon liradan satılan normal barbun balığını kırmızı renkli çini mürekkebiyle boyayıp 30 milyon liraya satılan kaya barbununa çevirdiği tespit edildi. Kontrol Şube Müdürlüğü laboratuvarında yapılan incelemede balıkları boyamada kullanılan maddelerin sağlığa zararlı olduğu tespit edildi. Bunun üzerine balıkçılar hakkında Tarım İl Müdürlüğü ekipleri tarafından Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği’ne aykırılıktan 4 milyar 600 milyon lira, 1380 sayılı Gıda Kanunu’na muhalefetten ise 346 milyon lira para cezası kesildi. Su Ürünleri Derneği (SU-DER) Başkanı Dr. Osman Tatar ise bayat balıkların kulaklarının fırçayla boyanıp gözlerinin bıçakla çıkarılıp pahalı balıklara takıldığı duyumlarının kendilerine de geldiğini bildirdi. Tatar, zabıta ekiplerinin konusunda uzman olmamalarından dolayı balıkçıların tam olarak denetlenemediğini dile getirdi. Tatar, balık hallerindeki denetimlerin sağlıklı olabilmesi için zabıta ekiplerinin yanında su ürünleri uzmanının da olması gerektiğini vurguladı. Balık hallerindeki esnaf da sahtecilikten şikayetçi. Yıllardır İzmir Balık Hali’nde balık satan Ahmet Balkır, hileye başvuran kişilerle rekabette zorlandıklarını söyledi. Balkır, boyanmış ve estetik yapılmış balıkları devamlı balık alan kişilerin fark edebileceğini, ara sıra alan kişilerin fark etmesinin zor olduğunu belirtti. Balkır, vatandaşları sahtecilik konusunda uyardı. İzmir’de 25 yıldır balık lokantası işleten İbrahim İmdat, balıktaki estetik ve boyamaya karşı birçok noktaya dikkat ettiklerini söyledi. İmdat, balık alırken “gözlerinin parlak, solungaçlarının kırmızı ve etinin yumuşak olmasına’ dikkat edilmesi gerektiğini söyledi. İzmir Barosu avukatlarından Resmiye Barlas Törün, sahtelikle karşılaşan bir kişinin satıcısı hakkında tazminat davası açabileceğini bildirdi. Bayat balık nasıl taze oluyor? Balıkçıların verdiği bilgiye göre; balık türleri içinde boyama, barbunlar üzerinde oluyor. Barbunlar ot ve kaya barbunu diye ikiye ayrılıyor. Ot barbununun fiyatı 5 ile 10, kaya barbununki ise 25-30 milyon lira arasında. Balık boyanırken büyük bir varili su ile doldurup içine birkaç damla çini mürekkebi ya da fıstık boyası dökülüyor. Varile atılan ot barbununun rengi bir süre sonra rengi kırmızı olan kaya barbununa benziyor. Fiyatı pahalı ama bayatlamış balıkları taze göstermek için balıklar üzerinde estetik yapılıp boyanıyor. Kırlangıç, sargoz, sarpa gibi ucuz ve taze balıkların gözleri göz hanelerinden bıçakla çıkartılıyor. Lahos, trança, sinarit gibi pahalı ama bayatlamış balıkların gözleri yine bıçakla çıkartılıyor. Ucuz balıkların cam gibi parlak gözleri pahalı balıkların göz hanelerine yerleştiriliyor. Yine bayatlamış ve solungaçları beyazlamış balıkların solungaçları fırçayla kırmızıya boyanıyor.