Bu tasarı dizilerin canını yakacak

Yeni RTÜK Yasa Tasarısı'nda sona gelindi. Yarın Anayasa Komisyonu'nda görüşülecek olan alt komisyon raporu, yayın ilkelerini ihlal eden yayın kuruluşlarına önemli cezalar getiriyor. Müstehcen görüntülerin yanı sıra ağır argo içeren programlara ağır cezalar verilecek. 

Yarın Meclis'te görüşülecek yasa tasarısı, müstehcenlik, şiddet, bozuk Türkçe ve ağır argo içeren dizilere ağır yaptırımlar öngörüyor. Tasarı yasalaştığında aile yapısını zedeleyici müstehcen görüntüler yayınlayan televizyon kanallarına 'uyarı' yapılmadan ağır para cezası verilebilecek. Özellikle komedi dizilerinde sıkça rastlanılan düzeysiz, kaba ve argo ifadeler artık kullanılamayacak. Bu kural sadece Türkçe için değil Arapça ve Kürtçe yayınlar için de geçerli olacak. Televizyonlar, teröre hizmet edeceği gerekçesiyle terör saldırıları ve yaralı görüntülerini canlı yayınlayamayacak.

TBMM'de AK Parti Sakarya Milletvekili Ayhan Sefer Üstün başkanlığında toplanan alt komisyon çalışmalarını tamamladı. Yarın Anayasa Komisyonu'nda görüşülecek olan alt komisyon raporu, yayın ilkelerini ihlal eden yayın kuruluşlarına önemli cezalar getiriyor:

KANLI GÖRÜNTÜLER YASAK:

ABD ve Avrupa ülkelerinde olduğu gibi terör ve şiddet eylem görüntülerine sınırlama geliyor. Yayınlar, terörün amacına hizmet eder şekilde olmayacak. Bu sınırlamalarla birlikte bombalı bir saldırının kanlı görüntüleri ekrana getirilemeyecek; yaralı görüntülerine yer verilemeyecek. Asker ve polis ile teröristler arasındaki çatışma görüntüleri yayınlanamayacak. Bir şehit ailesine oğlunun şehadet haberinin veriliş anı da ekrana getirilemeyecek.

TERÖRE DESTEK, LİSANS İPTAL GEREKÇESİ:

Teröre destek veren, mezhep ayrımı ve Atatürk ilkelerine aykırı yayın yapan kuruluşlara ağır yaptırım geliyor. Bu kuruluşların hatasını tekrarlaması durumunda lisansı iptal edilebilecek.

KADIN İSTİSMARINA PROGRAM DURDURMA CEZASI:

Tasarıya göre, "toplumda nefret duyguları oluşturan; suç işlemeyi, suçluyu ve suç örgütlerini övücü suç tekniklerini öğretici, müstehcen, kadınlara yönelik baskıları teşvik eden, kadını istismar eden, şiddeti özendirici ve kanıksatıcı" programlara uyarı bile yapılmadan para ve program durdurma cezası verilebilecek. Ceza radyo kuruluşları için bin, TV'ler için 10 bin liradan az olamayacak. İhlali yapan program 5 kez durdurulabilecek.

MÜSTEHCENLİK OLMAYACAK:

Son yıllarda TV dizilerinde aile yapısını zedeleyici görüntü ve içerikler dikkat çekiyor. Çocukların da ayakta olduğu prime-time saatinde yayınlanan bu diziler çok izlenmesine rağmen, kamuoyunun büyük tepkisini çekiyor. Meclis alt komisyonu, TV yayınlarında 'müstehcenliğe' yer verilemeyeceğini hükme bağladı. Müstehcen yayın yapan kuruluşlara yayın durdurmaya kadar varan ağır cezalar gelecek. Ancak müstehcenliğin sınırı çizilmedi.

'MİKEMMEL' VE 'İVEEEET' YASAĞI:

Özellikle komedi dizilerinde sıkça görülen argoya da sınırlama geldi. Argo yasağı, "Türkçenin, özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez." şeklinde yer aldı. Türkçenin yanı sıra Arapça ve Kürtçe yayınlarda da 'ağır argo'ya yer verilemeyecek. Bu hükmün birçok popüler TV dizisinin içeriğini etkilemesi bekleniyor.

'ÖZEL HAYATI İHLAL'E KADEMELİ CEZA:

Yürürlükte olan 'kademeli ceza' uygulaması "hukukun üstünlüğü, insan onuruna ve özel hayatın gizliliğine, toplumun milli ve manevi değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine, alkol ve uyuşturucuya özendirici yayın ihlalleri" için geçerli olmaya devam edecek.

FREKANS İHALESİNE YENİ İSİM GİREMEYECEK:

Yıllardır merak konusu olan frekans ihalesi nihayet yapılabilecek. Tasarı, frekans ihalesine katılacaklar için son bir yılda yayıncılık yapma şartı getirdi. Böylece, ilk kez medya patronluğuna soyunacak isimler ihaleye katılamayacak.

TÜRK KÜLTÜRÜNÜ YANSITMA ZORUNLULUĞU:

Genel ve tematik içerikli yayın yapan televizyon kuruluşlarının çizgi film ve çocuk programlarına Türk kültürünü yansıtma zorunluluğu geliyor. Çizgi filmlerin yüzde 20'sı, diğer çocuk programlarının en az yüzde 40'ının Türkiye'de üretilmiş yerli yapım olması ve Türk kültürünü yansıtması zorunlu olacak.

HALK VE SANAT MÜZİĞİ MUTLAKA YER ALACAK:

Radyo ve televizyon kuruluşları, yayınlarında belirli oran ve saatlerde Türk halk ve Türk sanat müziği programlarına yer verecek.

ÖNEMLİ OLAYLAR ŞİFRESİZ YAYINLANACAK:

RTÜK, toplum için büyük önem arz eden ulusal ve uluslararası olayları şifresiz olarak yayınlatacak. Bunun için 'önemli olaylar listesi' hazırlayacak olan Kurul, bu olayları şifresiz ve ücretsiz bir şekilde TV kanallarından canlı veya banttan yayınlatacak.

PARTİLERİN TV'Sİ OLMAYACAK:

Siyasi partiler, sendikalar, meslek kuruluşları, kooperatifler, birlikler, dernekler, vakıflar, mahalli idareler ile bunlar tarafından kurulan veya bunların dolaylı ortak olduğu gerçek ve tüzel kişilere yayın lisansı verilmeyecek. Bu kuruluşlar, medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara doğrudan veya dolaylı ortak olamayacak.

BİR KİŞİ EN FAZLA 4 TV'NİN PATRONU OLABİLECEK:

Tasarıyla medya patronları için sahip olacakları TV sayısına da sınırlama getiriliyor. Bir gerçek veya tüzel kişi doğrudan veya dolaylı olarak en fazla dört karasal yayın lisansına sahip medya hizmet sağlayıcısına ortak olabilecek. Birden fazla kuruluşa sahip olanların yıllık ticari iletişim geliri de sektörün toplamının yüzde 25'ini geçemeyecek.